۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
سامرا؛ عاصمة الدولة العربية في عهد العباسيين (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸، ساعت ۱۰:۲۳
، ۲۶ سپتامبر ۲۰۱۸جایگزینی متن - 'براي' به 'برای'
جز (جایگزینی متن - 'عراقي' به 'عراقی') |
جز (جایگزینی متن - 'براي' به 'برای') |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
== گزارش محتوا== | == گزارش محتوا== | ||
تأسيس شهر سامرا از مهم‌ترين كارهاي معتصم بالله بود. اين پايتخت جديد نقش مهمي در مسير تمدن عربی در طول بيش از نيم قرن ايفا كرد. علاقه معتصم به عمران و نيز مال فراواني كه در اختيار او بود، اقدام به اين كار بزرگ را | تأسيس شهر سامرا از مهم‌ترين كارهاي معتصم بالله بود. اين پايتخت جديد نقش مهمي در مسير تمدن عربی در طول بيش از نيم قرن ايفا كرد. علاقه معتصم به عمران و نيز مال فراواني كه در اختيار او بود، اقدام به اين كار بزرگ را برای او آسان نمود. او مكان مناسبي را از جهت لطافت هوا و آب فراوان و امنيت موقعيت اختيار كرد و با تأمين مالي آن تصميم به ايجاد آن در مدت كوتاهي گرفت و توانست در سال 221ق كار را آغاز و در سال بعد آن را به پايان برساند. او كساني را از تمامي بلاد در ساخت آن مشاركت داد و بناي شهر را توسعه داد و خانه‌ها و قصرها و بازارهاي آن را به يكديگر وصل نمود. | ||
اين شهر اگر چه نقش مهمي در بناي تمدن اسلامی داشت؛ اما آنچنان كه بايد مورد توجه مورخين قرار نگرفت. در اين دوران همچنين بزرگاني در ميادين مختلف علم و ادب ظهور يافتند كه كمتر از آنها ياد شده است. نويسنده در مقدمه اظهار اميدواري مي‌كند كه بتواند بخشي از اين اهمال را جبران نمايد و ديدگاه‌هايي كه در مباحث كتاب مطرح می‌شود، در ايجاد تصويري روشن از تاريخ مذكور موفق باشد. خلاصه‌اي از مطالب به ترتيب ابواب بدين شرح است: | اين شهر اگر چه نقش مهمي در بناي تمدن اسلامی داشت؛ اما آنچنان كه بايد مورد توجه مورخين قرار نگرفت. در اين دوران همچنين بزرگاني در ميادين مختلف علم و ادب ظهور يافتند كه كمتر از آنها ياد شده است. نويسنده در مقدمه اظهار اميدواري مي‌كند كه بتواند بخشي از اين اهمال را جبران نمايد و ديدگاه‌هايي كه در مباحث كتاب مطرح می‌شود، در ايجاد تصويري روشن از تاريخ مذكور موفق باشد. خلاصه‌اي از مطالب به ترتيب ابواب بدين شرح است: | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
1-از مطالبی كه در منابع مختلف؛ مانند: [[تاریخ بغداد|تاريخ بغداد]]، تجارب الامم و [[معجم البلدان]] آمده است، چنين برداشت می‌شود كه عامل اصلي انتقال پايتخت از بغداد، كثرت نظاميان در بغداد و شاكايات مردم از هتك حرمت و تعدي اتراك نسبت به آنها بوده است كه معتصم بالله را به چاره انديشي مي‌اندازد. نويسنده در اين مبحث در ابتداي فصل چهارم اين باب اشاره مي‌كند كه منبع اصلي ما در اين بحث "كتاب البلدان" يعقوبي(متوفي 284ق) است چرا كه نزدیک ترين فرد با زمان تأسيس آن بوده است. در ادامه چگونگي طراحي اسلامی شهر و نامگذاري شهر مورد بررسی قرار گرفته است. | 1-از مطالبی كه در منابع مختلف؛ مانند: [[تاریخ بغداد|تاريخ بغداد]]، تجارب الامم و [[معجم البلدان]] آمده است، چنين برداشت می‌شود كه عامل اصلي انتقال پايتخت از بغداد، كثرت نظاميان در بغداد و شاكايات مردم از هتك حرمت و تعدي اتراك نسبت به آنها بوده است كه معتصم بالله را به چاره انديشي مي‌اندازد. نويسنده در اين مبحث در ابتداي فصل چهارم اين باب اشاره مي‌كند كه منبع اصلي ما در اين بحث "كتاب البلدان" يعقوبي(متوفي 284ق) است چرا كه نزدیک ترين فرد با زمان تأسيس آن بوده است. در ادامه چگونگي طراحي اسلامی شهر و نامگذاري شهر مورد بررسی قرار گرفته است. | ||
قصرهايي كه توسط معتصم بالله احداث شد و از جمله دارالاماره سامراء و مكان‌هايي كه در آن ايجاد شده بود، به تفصيل ذكر شده است. متوكل بالله فرزند معتصم؛ مانند پدرش به بنا و عمران علاقه زيادي داشت و او نيز قصرها و ابنيه و خيابان‌هاي جديدي احداث نمود. او همانند پدرش كه ديواري را در ضلع شرقي | قصرهايي كه توسط معتصم بالله احداث شد و از جمله دارالاماره سامراء و مكان‌هايي كه در آن ايجاد شده بود، به تفصيل ذكر شده است. متوكل بالله فرزند معتصم؛ مانند پدرش به بنا و عمران علاقه زيادي داشت و او نيز قصرها و ابنيه و خيابان‌هاي جديدي احداث نمود. او همانند پدرش كه ديواري را در ضلع شرقي برای محافظت از آن بنا نموده بود، ديوار جديدي بر محدوده ساختمان‌هاي جديد ايجاد نمود. به گزارش يعقوبي او مسجد جامعي نيز در مكان وسيعي در خارج منازل بنا نمود به گونه‌اي كه در صورت حضور لشكريان ضيق مكاني نباشد. از نكات قابل توجه در اين گزارشات تاريخي توجه حاكمان به مهندسي اسلامی است كه در عصر حاضر كمتر مورد توجه قرار مي‌گيرد. متوكل كه همچون فرزندي خلف كارهاي پدر را تكرار مي‌كرد، شهري نيز به نام متوكليه ايجاد نمود كه ويژگى‌هاي آن در ضمن يك فصل شرح شده است. پس از متوكل فرزندان او تا زمان معتمد بالله حكومت را در اين شهر به عهده داشتند. در زمان وي بود كه بازگشت به بغداد صورت گرفت و زمان هجران سامرا شروع شد. | ||
2- در مقطع زمانى كه سامرا به عنوان پايتخت عباسيان از رونق برخوردار بود، نه نفر از بنى‌عباس بر آن حكومت كردند. چگونگى بيعت گرفتن، ضعف‌ها و قوت‌هاى اين خلفا، صفات و سيره حكومتى آنها و خلع و قتل آنها از مباحثى است كه از منابع مختلف گردآورى شده است. | 2- در مقطع زمانى كه سامرا به عنوان پايتخت عباسيان از رونق برخوردار بود، نه نفر از بنى‌عباس بر آن حكومت كردند. چگونگى بيعت گرفتن، ضعف‌ها و قوت‌هاى اين خلفا، صفات و سيره حكومتى آنها و خلع و قتل آنها از مباحثى است كه از منابع مختلف گردآورى شده است. | ||