أعلام مالقة

أعلام مالقة
پدیدآوران	ابن‌عسکر، محمد بن علي (نویسنده) ترغي، عبدالله بن مرابط (مقدمه نویس) ابن خميس، محمد بن محمد (نویسنده)
ناشر	دار الأمان-دار الغرب الإسلامي
مکان نشر	مغرب - رباط؛ لبنان - بيروت
سال نشر	1999م , 1420ق
چاپ	1
موضوع	1.مالاگا - تاريخ 2.مالاگا - سرگذشت نامه
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏DP‎‏ ‎‏302‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏الف‎‏6‎‏
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

أعلام مالقة، اثر ابوعبدالله محمد بن علی بن عبیدالله بن خضر بن ‌هارون غسانی، معروف به ابن عسکر و ابوبکر محمد بن محمد بن علی بن خمیس دربردارنده زندگی نامه برخی از علما، فقها، ادبا و شعرای مالقه - یا مالاگا، شهری است در بخش خودمختار‌اندلس در کشور اسپانیا مرکز شهرستانی به همین نام (لغت نامه دهخدا، مدخل مالقه) - یا کسانی که به آن وارد شده یا مدتی در آن، ساکن بوده‌اند.

نام دیگر کتاب، «مطلع الأنوار و نزهة البصائر و الأبصار فی ما احتوت علیه مالقة من الأعلام و الرؤساء و الأخیار و تقیید ما لهم من المناقب و الآثار» می‌باشد.

کتاب در ابتدا توسط ابن عسکر نوشته شده، اما به دلیل فرارسیدن مرگش، کار او ناتمام مانده، ولذا خواهرزاده اش ابن خمیس، کتاب را به سرانجام رسانده است.

تحقیق، تخریج و پاورقی‌های کتاب، توسط عبدالله بن مرابط ترغی صورت گرفته است.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و اسامی افراد، به ترتیب حروف الفبا، از حرف میم تا یاء، تنظیم شده است.

روش نویسنده بدین گونه است که ابتدا نام کامل شخص را آورده و سپس، به ذکر کنیه او پرداخته و پس از آن، اگر شخص از اهالی مالقه بوده، به این امر اشاره کرده و در غیر این صورت، نام شهری که از آن آمده است را ذکر نموده و در صورت مجهول بودن شهر او، با عبارت «ورد علینا» یا عباراتی دیگر نظیر آن، به این امر تصریح نموده که از اهالی مالقه نبوده و بدانجا نقل مکان کرده است. پس از آن، اسامی شیوخ، شاگردان، سفرها، تألیفات و مهم ترین مشاغلی که به عهده داشته ذکر گردیده و سپس، به عنوان نمونه، به شعر و نثر وی اشاره ای شده و در پایان، با ذکر تاریخ وفات، ترجمه شخص، به اتمام رسیده است.

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، پس از بیان موضوع و اهمیت کتاب، به تعریف ترجمه و شرح حال نویسی و توضیح اقسام آن پرداخته شده و سپس، زندگی نامه مفصلی از نویسندگان کتاب، ارائه گردیده و در نهایت، توضیحاتی پیرامون اقدامات تحقیقی صورت گرفته در کتاب و نسخ خطی آن، داده شده است.

در مقدمه کوتاه نویسنده که از چند خط تجاوز نمی‌کند، به موضوع کتاب اشاره شده است.

علما و نویسندگان بزرگی در نگارش آثار خویش، به این کتاب ارجاع داده و از آن، به عنوان منبعی معتبر، یاد کرده‌اند که این امر، نشان دهنده اهمیت ویژه کتاب می‌باشد. از جمله این نویسندگان، عبارتند از: ابن عبدالملک مراکشی در «الذیل و التکملة»، ابن زبیر عاصمی در «صلة الصلة»، ابن خطیب سلمانی در «الإحاطة» و ابوالحسن نباهی در «المرتبة العلیا».

کتاب، مشتمل بر 174 ترجمه از اعلام و بزرگان مالقه است که غالبا در قرن ششم و هفتم زندگی می‌کردند. تعدادی از مترجمین نیز مربوط به قرن پنجم و چهارم و پیش از آن می‌باشند.

اولین فرد معرفی شده در کتاب، محمد بن عمثیل عاملی، از اهالی مالقه.و آخرین فرد، یوسف بن محمد بن عبدالله بن یحیی بلوی (متوفی 604) می‌باشد.

از دیگر افراد مذکور در کتاب، می‌توان به افراد زیر اشاره کرد: محمد بن عبدالعزیز بن عبدالرحمن بن عبدالله بن عیاش تجیبی.، محمد بن حسن بن محمد بن حسن جذام.، مسلم بن احمد بن محمد بن قزمان.، مسعود بن عبدالله.، مغاور بن عبدالملک بن مغاور.، المنذر بن رضی رعینی.، موسی بن محمد مشعلانی.، صالح بن جابر بن صالح بن حضرم غسانی.، عبدالله بن ریه مالقی.و...

وضعیت کتاب

فهرست تراجم، اعلام، اماکن، قوافی و کتاب‌ها و رسائل مذکور در متن، به همراه فهرست منابع و مصادر مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است.

پاورقی‌ها توسط محقق نوشته شده و در آن‌ها، علاوه بر اشاره به اختلاف نسخ.، به ذکر منابع.و توضیح برخی از مطالب متن پرداخته شده است.

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. القاضی، محمد، «کتاب: أعلام مالقة (تقدیم و تخریج و تعلیق: الدکتور عبدالله المرابط الترغبی)»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: الذخائر، العدد 6 و 7، ربیع 1422 (8 صفحه، از 359 تا 366).
3. الیعلاوی، محمد، «أعلام مالقة تألیف: ابن عسکر و ابن خمیس، نشر: الدکتور عبدالله المرابط الترغی دارالغرب الإسلامی بیروت (مع دارالأمان بالرباط) 1999»، پایگاه مجلات تخصصی، مجله: دراسات ‌اندلسیه، الجزء 22، ربیع الأول 1420 (8 صفحه، از 103 تا 110).