۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'ابن عربى' به 'ابن عربى'
جز (A-esmaili@noornet.net صفحهٔ مشارق الدراری شرح تاییه ابن فارض را به مشارق الدراري شرح تاييه ابن فارض منتقل کرد) |
جز (جایگزینی متن - 'ابن عربى' به 'ابن عربى') |
||
| خط ۴۶: | خط ۴۶: | ||
«مشارق الدرارى»، نام شرحى است به زبان فارسى بر قصيده تائيه ابن فارض (576 - 632ق)، به قلم سعيد الدين فرغانى (691ق). | «مشارق الدرارى»، نام شرحى است به زبان فارسى بر قصيده تائيه ابن فارض (576 - 632ق)، به قلم سعيد الدين فرغانى (691ق). | ||
نام كامل اين شرح، «مشارق الدراري في كشف حقائق الدر» است و تقريرى است از درس صدر الدين قونوى كه گويا در پايان جلسات درس خود، ابياتى را از تائيه ابن فارض مى‌خواند و شرحى از كلام ابن عربى بر آن مى‌آورد و مطالبى هم به زبان فارسى در پى آن مى‌گفت. همين تقريرات بود كه سعيد الدين فرغانى، آن‌ها را گردآورى كرده، در حضور جلال الدين محمد مولوى خواند و به نظر صدر الدين نيز رساند. <ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامى</ref>. | نام كامل اين شرح، «مشارق الدراري في كشف حقائق الدر» است و تقريرى است از درس صدر الدين قونوى كه گويا در پايان جلسات درس خود، ابياتى را از تائيه ابن فارض مى‌خواند و شرحى از كلام [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] بر آن مى‌آورد و مطالبى هم به زبان فارسى در پى آن مى‌گفت. همين تقريرات بود كه سعيد الدين فرغانى، آن‌ها را گردآورى كرده، در حضور جلال الدين محمد مولوى خواند و به نظر صدر الدين نيز رساند. <ref>دائرة المعارف بزرگ اسلامى</ref>. | ||
اهتمام صدر الدين قونوى بر تائيه ابن فارض بيش از اين بوده است؛ چه اينكه در مقدمه‌اى كه بر «مشارق الدرارى» نوشته است، اهميت آن را مى‌توان دريافت: | اهتمام صدر الدين قونوى بر تائيه ابن فارض بيش از اين بوده است؛ چه اينكه در مقدمه‌اى كه بر «مشارق الدرارى» نوشته است، اهميت آن را مى‌توان دريافت: | ||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
قصيده تائيه، مهم‌ترين و معروف‌ترين اثر ابن فارض است و به نام‌هاى «تائيه كبرى»، «نظم السلوك» و «نظم الدر» نيز معروف مى‌باشد. اين قصيده كه با نزديك به هفت‌صد و پنجاه بيت، بزرگ‌ترين بخش از ديوان وى را تشكيل داده، معراج‌نامه ابن فارض است. گويا ابن فارض، آن را در آغاز، «انفاس الجنان و نفائس الجنان» ناميده، سپس به «لوايح الجنان و روائح الجنان» تغيير داد، ولى پس از رؤياى نبوى(ص) و اشارت آن حضرت، آن را «نظم الدر» نام نهاده است. حالات روحى و جسمى ابن فارض به هنگام سرودن اين قصيده، بسيار جالب و حيرت‌انگيز است. | قصيده تائيه، مهم‌ترين و معروف‌ترين اثر ابن فارض است و به نام‌هاى «تائيه كبرى»، «نظم السلوك» و «نظم الدر» نيز معروف مى‌باشد. اين قصيده كه با نزديك به هفت‌صد و پنجاه بيت، بزرگ‌ترين بخش از ديوان وى را تشكيل داده، معراج‌نامه ابن فارض است. گويا ابن فارض، آن را در آغاز، «انفاس الجنان و نفائس الجنان» ناميده، سپس به «لوايح الجنان و روائح الجنان» تغيير داد، ولى پس از رؤياى نبوى(ص) و اشارت آن حضرت، آن را «نظم الدر» نام نهاده است. حالات روحى و جسمى ابن فارض به هنگام سرودن اين قصيده، بسيار جالب و حيرت‌انگيز است. | ||
هرچند، نام ابن فارض در كنار عارفانى همچون محى الدين بن عربى، شيخ شهاب الدين سهروردى، صدر الدين قونوى و ديگر عارفان و فيلسوفان الهى، ياد مى‌شود - به‌گونه‌اى كه اسطوره‌وار نقل شده است كه محى الدين در ملاقاتى با ابن فارض، به او مى‌گويد كه در صدد شرحى بر تائيه اوست و ابن فارض چنين پاسخ مى‌دهد كه «فتوحات» تو شرح آن است - ولى تفاوت‌هاى بسيار زيادى بين او و ديگران وجود دارد؛ بالاخص با ابن عربى و مكتب وحدت وجودى او. ابن فارض، نماينده‌ى سلوك و زهد همراه با تقيد به شريعت است و اوج سلوك عارف را اتحاد شهودى مى‌داند. | هرچند، نام ابن فارض در كنار عارفانى همچون محى الدين بن عربى، شيخ شهاب الدين سهروردى، صدر الدين قونوى و ديگر عارفان و فيلسوفان الهى، ياد مى‌شود - به‌گونه‌اى كه اسطوره‌وار نقل شده است كه محى الدين در ملاقاتى با ابن فارض، به او مى‌گويد كه در صدد شرحى بر تائيه اوست و ابن فارض چنين پاسخ مى‌دهد كه «فتوحات» تو شرح آن است - ولى تفاوت‌هاى بسيار زيادى بين او و ديگران وجود دارد؛ بالاخص با [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] و مكتب وحدت وجودى او. ابن فارض، نماينده‌ى سلوك و زهد همراه با تقيد به شريعت است و اوج سلوك عارف را اتحاد شهودى مى‌داند. | ||
كتاب «مشارق»، گذشته از شرح تك تك ابيات و توضيح و تفسير آن‌ها، مطالبى را در آغاز كتاب، به‌عنوان چهار اصل در بر دارد: | كتاب «مشارق»، گذشته از شرح تك تك ابيات و توضيح و تفسير آن‌ها، مطالبى را در آغاز كتاب، به‌عنوان چهار اصل در بر دارد: | ||
| خط ۷۲: | خط ۷۲: | ||
در لابه‌لاى هر اصل، ضمن فصولى، شارح به ايرادات و شبهات نيز پاسخ داده است. | در لابه‌لاى هر اصل، ضمن فصولى، شارح به ايرادات و شبهات نيز پاسخ داده است. | ||
فرغانى، در شرح ابيات، روش واحدى را اتخاذ نكرده است - شايد اين نابسامانى از تدريس صدر الدين آغاز شده باشد، زيرا هم‌چنان كه اشاره شد، اين شرح، حاصل تفسيرهاى پراكنده صدر الدين در پايان جلسات درس بوده است - در برخى موارد پس از آوردن بيت، مفردات آن را توضيح داده، سپس كل بيت را به زبان فارسى برگردانده است و بعد از مقدمات، به شرح غموض و دشوارى‌هاى اشعار پرداخته و با مبانى ابن عربى به بازگويى اسرار و رموز آن اقدام كرده است. | فرغانى، در شرح ابيات، روش واحدى را اتخاذ نكرده است - شايد اين نابسامانى از تدريس صدر الدين آغاز شده باشد، زيرا هم‌چنان كه اشاره شد، اين شرح، حاصل تفسيرهاى پراكنده صدر الدين در پايان جلسات درس بوده است - در برخى موارد پس از آوردن بيت، مفردات آن را توضيح داده، سپس كل بيت را به زبان فارسى برگردانده است و بعد از مقدمات، به شرح غموض و دشوارى‌هاى اشعار پرداخته و با مبانى [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربى]] به بازگويى اسرار و رموز آن اقدام كرده است. | ||
شايسته است در پايان، خلاصه‌اى از مباحث و مطالب قصيده تائيه ارائه شود: | شايسته است در پايان، خلاصه‌اى از مباحث و مطالب قصيده تائيه ارائه شود: | ||