فلسفة المنهج التربوي من منظور إسلامي

‏فلسفة المنهج التربوي من منظور إسلامي
پدیدآوران	يالجن، مقداد (نويسنده)
ناشر	دار عالم الکتب
مکان نشر	عربستان - رياض
سال نشر	2009م , 1430ق
چاپ	1
شابک	‎978-9960-9940-4-8
زبان	عربی
تعداد جلد	1

فلسفة المنهج التربوی من منظور إسلامی، اثر مقداد یالجن، پژوهشی است پیرامون فلسفه روش تربیتی از منظر اسلام که به زبان عربی و در دوران معاصر نوشته شده است.

ساختار

کتاب با مقدمه نویسنده آغاز و مطالب در شش فصل، تنظیم شده است.

نویسنده مطالب را تحت عناوین مختلفی، به صورت علمی و پژوهشی، دسته بندی کرده و مباحث تحت هر عنوان را با شماره گذاری، از یکدیگر تفکیک نموده است؛ به گونه ای که یادگیری، بررسی، تحقیق و حفظ کردن آن‌ها برای خواننده، آسان می‌باشد.

گزارش محتوا

در مقدمه، ضمن اشاره به موضوع کتاب، به ذکر سرفصل مباحث و مطالب پرداخته شده است

فصل اول، مدخلی است بر فلسفه روش آموزشی و نظریات مربوط به آن. نویسنده در این فصل ابتدا به بیان مفاهیم مصطلحاتی همچون فلسفه، فلسفه آموزشی، نظریه آموزشی، روش آموزشی عمومی، فلسفه روش آموزشی و فلسفه روش تربیتی از منظر اسلام پرداخته و سپس، دیدگاه‌های مختلف در مورد منشأ ایجاد برنامه‌های آموزشی و مهم ترین گام‌ها برای ساخت برنامه‌های درسی را با توجه به نظریه‌های آموزشی (از جمله: شناسایی نیازهای دانش آموزان، تدوین هدف‌ها، انتخاب و تنظیم محتوا و...) بررسی گردیده و در نهایت، به بحث پیرامون استانداردهای برنامه فلسفه روش آموزشی از منظر اسلام پرداخته شده است

در فصل دوم، ماهیت برنامه درسی آموزشی اسلامی از جهت ابعاد جامع و یکپارچه و مهم ترین مراحل ساخت آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. در این فصل ابتدا، به اهمیت ایجاد روش‌های صحیح برای تحقق و دستیابی به اهداف اصلی و مهم ترین شرایط برای تحقق روش‌های فعال و بلندنظرانه (شامل: یافتن روش‌ها و رویکردهای یکپارچه و پیشرفته و تازه با توجه به نیازهای زمانه؛ جستجوی آگاهانه و زبان انتقادی؛ تکوین اهداف متعالی؛ تربیت معلمین و نیروی آموزشی مستعد و بلندهمت؛ ایجاد و تقویت روحیه رقابتی سالم؛ اهتمام آموزش فرهنگی و...) اشاره گردیده و سپس دیدگاه‌ها و چشم‌انداز روش آموزش اسلامی، معرفی گردیده است. سپس از روح برنامه درسی تعلیم و تربیت اسلامی و روش ارشاد اسلامی سخن به میان آمده و در پایان، مهم ترین گام‌ها و راه‌های ساخت ارکان برنامه درسی آموزشی اسلامی، معرفی گردیده است که عبارتند از:

1. بنای اهداف تعلیم و تربیت اسلامی (از جمله: شناخت منابع و سرچشمه‌های اشتقاق اهداف و جهت دهی اسلامی به آن‌ها؛ تعیین معیارها و استانداردهای هدفمند؛ تعیین اهداف کلی آموزشی؛ تدوین و طبقه بندی اهداف برنامه درسی و تعلیم و تربیت اسلامی)
2. ساخت محتوای برنامه‌های آموزشی اسلامی و رعایت اموری همچون: مراحل زندگی و نیازها و خواسته‌های رشد و نمو دانش آموزان؛ تکامل، شمول و انسجام و ترابط میان جوانب محتوا و اهداف؛ انعطاف پذیری، مقیاس پذیری و بهینه سازی بر حسب مطالبات زمان و..
3. بنای روش‌های تدریس و کمک آموزشی
4. بنای ارزش‌های تربیتی اسلامی

در فصل سوم، در پنج بخش، نظریه فردی، نظریه اجتماعی، نظریه اسلامی فردی و اجتماعی، جایگاه دانش پژوه در برنامه تربیتی اسلامی و جایگاه جامعه در برنامه تربیت اسلامی، برنامه‌های آموزشی و دانشجویی از منظر اسلامی، مورد بحث و بررسی قرار گرفته است

فصل چهارم، برنامه‌های درسی و دانش آموزی از منظر اسلامی را در خود جای داده است. مباحث و موضوعات این فصل، عبارتند از ابعاد بنیادین نظریه معرفت اسلامی (که مهم ترین اصطلاحات نظریه معرفت اسلامی شامل: نظریه معرفت اسلامی، معرفت، علم، حقیقت، حکمت و معنی وصول به حقیقت در آن توضیح داده شده است)

مهم ترین مشخصات و ممیزات نظریه معرفت اسلامی (از جمله آنکه: معارف و علوم، اکتسابیبوده و فطری نیستند؛ شناخت و معرفت متعلق به موجودات و اجسام و حالات آنها بوده و مستقل از عقل و صور ذهنی می‌باشد؛ حقایق دارای انواع مادی، روحی و فکری می‌باشد؛ تنوع طرق وصول به حقایق و طرق مطالعه آن‌ها، به حسب نوع حقایق می‌باشد و...)

مهم ترین پیامدها و بازتاب‌های نظریه معرفت اسلامی بر تربیت (از جمله: درک دانش به عنوان امری که اکتساب آن، نیاز به تلاش و کوشش در تعلیم دارد؛ درک حقایق به عنوان حقایق حسی، روحی و فکری و...)

مباحث آسیب شناختی و مهم ترین جوانب قصور در پیامد نظریه معرفت اسلامی بر فرصت‌های آموزشی (مانند فقدان احساس مسئولیت برای کارهای علمی در سطوح مختلف فردی، اجتماعی و فرهنگی؛ فقدان روح تعبدبه علوم و معارف؛ عدم وجود عشق و علاقه به علوم و معارف و...)

در فصل پنجم، روش تربیتی و ارزش‌ها از منظر اسلامی معرفی گردیدهو در آخرین فصل، ویژگی‌های برنامه‌های آموزشی از منظر اسلامی معرفی شده است که عبارتند از: ویژگی‌های عمومی؛ غایی؛ معرفت شناختی، روش شناختی و سازمانی؛ سبک شناختی؛ زمانی و ارزشی

خاتمه، به مهم ترین نتایج بحث و توصیه‌های نویسنده، اختصاص یافته است

مطالب و مباحثی چند به عنوان ملحقات، به انتهای کتاب افزوده شده است، همچون: برنامه برای برنامه ریزی مهدکودک؛ مدل‌های ارزش‌های اجتماعی که در دوره متوسطه از طریق تدریس مدرن، باید آموخته شود؛ مدل برنامه ریزی آموزش اسلامی؛ اصطلاحات واردشده در کتاب و..

وضعیت کتاب

فهرست مطالب در ابتدا و فهرست منابع و مصادر مورد استفاده نویسنده، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها، علاوه بر ذکر منابع، به ارجاع به سایر منابع برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد مطالب پرداخته شده است

منابع مقاله

مقدمه و متن کتاب.