طب الإمام علي(ع)

طب الإمام علي(ع)
پدیدآوران	عقیل، محسن (نويسنده)
ناشر	دار المحجة البيضاء
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1428 ق یا 2007 م
چاپ	7
موضوع	پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 علی بن ابی‌طالب(ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - احادیث
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏128‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏7‎‏ط‎‏26

طب الامام على عليه‌السلام تألیف محسن عقيل در حوزه طب روايى است. مؤلف در مقدمه‌اى كه بر اين اثر نوشته به اهتمام و توجه اسلام به مباحث غذايى و پزشکى اشاره كرده و اين اثر را حاوى روايات طبى اميرالمؤمنين(ع) معرفى نموده و تأكيد كرده است كه عنايت به اين روايات مى‌تواند ما را به نتيجه‌هاى علمى جالبى رهنمون باشد. اين انگيزه او را برآن داشته تا مجموعه‌اى از روايات اميرالمؤمنين(ع) را براى عرضه به مجامع و حوزه‌هاى علمى تدوين و تنظيم نمايد.

ساختار

اين اثر فاقد فصل‌بندى و تبويب است، بلكه مؤلف عناوين مورد نظر را يكى پس از ديگرى بدون ترتيب و تنظيم خاصى ذكر مى‌كند. آنگاه روايات نقل شده از على(ع) پيرامون آن موضوع را مى‌آورد. البته در ذيل هر عنوان به روايات آن حضرت بسنده نشده و نويسنده رواياتى از ديگر معصومين(ع) حول آن موضوع نيز آورده است. در ادامه وى نظريات طب قديم پيرامون آن موضوع و طب جديد را نقل مى‌نمايد.

گزارش محتوا

در اين اثر روايات طبى نقل شده از اميرالمؤمنين(ع) گردآورى شده است. علاوه بر نقل روايات، توضيح و تحليل روايات و نيز تطبيق روايات با علم پزشکى و آنچه تجربه به آن رسيده، مباحث ديگرى است كه مؤلف به آن پرداخته است.

مؤلف در اين اثر روايات را بدون ذكر اسانيد نقل مى‌كند و تنها به ذكر مصادر و منابع حديث در ذيل هر حديث (در پاورقى) بسنده مى‌كند چرا كه معتقد است سنجش صحت و سقم روايات با مقارنه مضامين آنها با طب قديم و مباحث مطرح شده در پزشکى جديد امكان پذير است. (طب الامام على(ع)، ص9).

بيشتر حجم كتاب را تحليل و تفسير احاديث به خود اختصاص مى‌دهد و الا در بسيارى از مباحث تنها يك روايت از اميرالمؤمنين(ع) نقل شده است. (رك طب الامام على(ع)، ص88، 94، 100 و 108).

مؤلف در ذيل هر عنوان، مطالب گسترده‌اى از اطباى سنتى مانند ابن سينا، انطاكى، ابن بيطار و مانند آن نقل مى‌كند. در كنار اين مباحث وى نكات و مطالب سودمندى از طب جديد را نيز بيان مى‌كند. اين امر باعث شده كه كتاب طب الامام على(ع) اثرى سودمند براى كسانى باشد كه قصد مطالعات تطبيقى در علم پزشکى دارند.

مؤلف در نگارش اين اثر از بيش از صد اثر استفاده نموده است كه اين باعث شده از لحاظ علمى مطالب كتاب در سطحى قابل قبول باشد.

موضوعات نقل شده در اين اثر را مى‌توان در محورهاى كلى واساسى زير خلاصه كرد:1. خواص اغذيه و ميوه‌ها و سبزيجات از جمله خرما، انگور، كشمش، سيب، انجير، كاهو، سير و عدس.

2. شيوه‌هاى درمان: حجامت و پرهيزهاى غذايى از جمله مباحث مطرح شده در اين محور است.

3. آداب تغذيه: خلال كردن بعد از مصرف غذا، اعتدال در مصرف غذايى و پرهيز از اسراف از موضوعات اين محور است.

4. مباحث كلى: مانند حمام كردن، جماع، گرسنگى و مانند آن.

وضعيت كتاب

فهرست مصادر و مراجع و نيز فهرست مطالب كتاب در انتهاى اثر آمده است.

در پاورقى كتاب آدرس روايات و توضيح برخى الفاظ و اصطلاحات ذكر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب