تاریخ روابط پزشکی ایران و پاکستان

تاریخ روابط پزشکی ایران و پاکستان
پدیدآوران	حکیم نیر واسطی (نويسنده) اصفهانی، محمدمهدی (مقدمه‌نويس)
عنوان‌های دیگر	کتاب تاریخ روابط پزشکی ایران و پاکستان
ناشر	دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1382 ش
چاپ	1
موضوع	پزشکی - پاکستان - تاریخ پزشکی اسلامی - تاریخ پزشکی ایرانی - تاریخ
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏631‎‏ ‎‏/‎‏و‎‏2‎‏ت‎‏2
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

تاريخ روابط پزشکى ايران و پاكستان تألیف حكيم نير واسطى از آثار ارزشمند و مختصرى است كه در تاريخ علم پزشکى مبتنى بر تجارب علمى و تحقيقات فراوان نگارش شده است.

مؤلف انگيزه‌اش را از نگارش كتاب كم‌توجهى به آثار پزشکى و تأليفات اندك در اين موضوع دانسته است.

ساختار

مؤلف در اين اثر مباحث مورد نظر را در چهار فصل و يا به اصطلاح خودش چهار وسيله تدوين و تحرير نموده است. وى ترتيب بخش‌ها و مباحث مطرح شده در هر بخش را چنين بيان كرده است:

1. بازرگانان ايرانى بودند كه با مرزهاى مختلف هند اسلامى روابط بازرگانى داشته‌اند.
2. مسافرت‌هاى بيدها (پزشکان هندى) بود كه در زمان خلفاى بنى‌عباس به عراق و ايران اختيار نمودند و آنجا با اطباى آن كشور براى پيشرفت اين علم كارهاى برجسته انجام دادند.
3. يورش‌هاى قهرمانى فاتحين اسلام بود كه ايشان پيوسته و پى هم سرزمين هند را محل تاخت‌وتاز نمودند. در اين دوره سراغى به دست مى‌آيد كه براى معالجه و منظورهاى طبى ديگر افواج قاهره اسلام، پزشکان و جراحان نيز همراهشان بودند.
4. سلاطين هند علماى بزرگ ايران زمين را براى مهاجرت به هند تشويق مى‌كردند.

گزارش محتوا

موضوع رابطه طب بين ايران در شبه قاره پاكستان و هندوستان مخصوصاً پاكستان از دوره‌هاى قديم برقرار بوده است و تا آنجا كه تاريخ نشان مى‌دهد از دوران هخامنشيان مى‌باشد.

ازآن پس، اين ارتباط بسط زيادترى يافته مخصوصاً در دوران ساسانيان و به ويژه در زمان انوشيروان شاهنشاه بزرگ ساسانى بسيار نزدیک گرديده كه تا به حال برقرار مى‌باشد و اصولاً بايد گفت بين ايران و پاكستان ازنظر طبى مرزى نمى‌توان يافت.

نويسنده در اين كتاب طب قديم در پاكستان و هند و خدمات پزشکان ايرانى و پزشکان هندى در شبه قاره هند و پاكستان و اصول علم طب و زبان پارسى در اين شبه قاره، كتب درسى پارسى در مكاتب و مدارس طبى شبه قاره، اختلاط طب هندى و طب ايرانى و بيمارستان‌ها و كتابخانه‌ها و مكاتب طبى را با دقتى كم نظير به رشته تحرير درآورده است.

شاهكار بزرگ آقاى پروفسور نير واسطى بيشتر در فصل آخر يا تتمه كتاب است كه با وجدانى پاك و ايمانى محكم و تجربه‌اى بى‌نظيرتوانسته است طب ابن سينايى را به عالميان نشان دهد. اين بخش در حقيقت يك دوره طب سينايى است يا بهتر عرض كنم هر كه اين قسمت ازكتاب را بخواند بمانند آن است كه قانون ابن سينا را خوانده است و ديگر احتياجى به خواندن چند صد صفحه كتاب‌هاى پنجگانه قانون را نخواهد داشت.

وضعيت كتاب

كتاب در سال 1353ش (1394ق1974/م) توسط انتشارات مركز تحقيقات فارسى ايران و پاكستان منتشر شده است.

در ابتداى كتاب دكتر محمود نجم آبادى مقدمه‌اى پيرامون كتاب و ارزش آن نگاشته است. در آخر كتاب نيز فهرست نام اشخاص، فهرست نام كتاب‌ها و فهرست نام اماكن تدوين و تنظيم شده است.

افست اين اثر را موسسه مطالعات تاريخ پزشکى، طب اسلامى و مكمل دانشگاه ايران در سال 1382ش با مقدمه‌اى كوتاه به قلم آقاى دكتر محمد مهدى اصفهانى پيرامون زندگانى مؤلف منتشرنموده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب