تاريخ التعليم الطبي في البلاد العربية

تاریخ التعلیم الطبي في البلاد العربیة
پدیدآوران	شحاده، محمد کمال (نويسنده)
ناشر	معهد التراث العلمي العربي، منشورات جامعة حلب
مکان نشر	حلب - سوریه
سال نشر	1421 ق یا 2000 م
چاپ	1
موضوع	آموزش پزشکی کشورهای عربی - تاریخ
زبان	عربی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏821‎‏ ‎‏/‎‏ع‎‏4‎‏ش‎‏3

تاريخ التعليم الطبي في البلاد العربية تألیف محمد كمال شحاده، پيرامون تاريخچه‌اى از آموزش دانش طب در مناطق عربى است. مؤلف در اين اثر سعى دارد تا سير تحولات دانش طب -خصوصاً از لحاظ آموزش اين دانش- را در مملكت‌هاى عربى بيان كند؛ بنابراين در اين اثر از دوران جاهلى و طب آن روزگار شروع مى‌كند و مطالب كتاب را با بررسى تعليم طب جديد در كشورهاى عربى پايان مى‌دهد.

ساختار

كتاب مشتمل بر يك مقدمه و هفت فصل است. در مقدمه به طب در عصر جاهلى و دروان اسلامى، ترجمه علوم در عهد اموى و عباسى، مرحله تأليف و نگارش و مهم‌ترين بيمارستان‌ها اشاره شده است. هر يك از فصول كتاب نيز مشتمل بر عناوين متعددى است.

گزارش محتوا

كتاب را نمى‌توان تنها يك كتاب تاريخى و گزارش از طب سنتى در كشورهاى عربى دانست، بلكه بررسى تاريخ طب سنتى در اين اثر تنها به بخشى جزئى از آن را به خود اختصاص داده است. در مقابل بيشتر مباحث اين اثر پيرامون رشته پزشکى جديد و تاريخچه آن در كشورهاى عربى (مصر، سوريه، عراق، لبنان) است.

مطالعه اين اثر از اين جهت ارزشمند است كه سير تحول دانش پزشکى و آموزش آن در كشورهاى عربى از طب سنتى تا طب جديد به تصوير كشيده شده است و شايد اين اثر از اولين آثارى است كه در تاريخ پزشکى جديد تأليف شده است.

ويژگى ديگر اين اثر نقل اسنادى از تاريخ پزشکى -خصوصاً پزشکى جديد- به صورت عكس و اسناد خطى است.

خلاصه مطالب فصول كتاب به ترتيب عبارت است از:

1. اولين فصل كتاب پيرامون آموزش پزشکى در كشورهاى عربى از ابتداى اسلام تا پايان قرن هجدهم ميلادى است. اين فصل خود به دو بخش تقسيم شده كه در بخش اول مباحث مورد نظر تا پايان قرن پانزدهم مطرح شده و بخش دوم از ابتداى قرن شانزدهم تا پايان قرن هجدهم است.
2. فصل دوم درباره مدارس پزشکى در كشور مصر است.
3. فصل سوم پيرامون مدرسه پزشکى و داروسازى در دانشگاه‌هاى سوريه و بيروت است.
4. فصل چهارم درباره دانشكده پزشکى فرانسوى بيروت است.
5. فصل پنجم به مدرسه پزشکى عثمانى و معهد طب عربى و دمشق اختصاص دارد.
6. فصل ششم درباره دانشكده پزشکى بغداد است.
7. فصل هفتم پيرامون تعليم داروسازى و مدرسه داروسازى بغداد است.

وضعيت كتاب

كتاب در سال 1421ق (2000م) توسط اداره كتب و مطبوعات دانشگاهى دانشگاه حلب چاپ و منتشر شده است.

فهرست مطالب كتاب در ابتداى اثر آمده است. همچنين كتاب مشتمل بر بيش از بيست سند تصويرى و نوشتارى است. پاورقى‌هاى هر فصل از كتاب نيز در انتهاى همان فصل ذكر شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب