زينت المجالس

زینت المجالس
پدیدآوران	مجدی، محمد بن ابیطالب (نويسنده)
ناشر	کتابخانه سنايی
مکان نشر	تهران - ایران
چاپ	1
موضوع	اخلاق اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 اسلام - تاریخ - متون قدیمی تا قرن 14 ایران - تاریخ - پس از اسلام ایران - تاریخ - قرن 1 - 10ق. مسایل متفرقه
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏DSR‎‏ ‎‏511‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏3‎‏ز‎‏9

زينت المجالس تأليف مجدالدين محمدحسینى متلخص به مجدى (قرن يازدهم ق)، كتابى است تاريخى در موضوعات متنوع و گوناگون كه به زبان فارسى و در سال (1004ق) نوشته شده است.

ساختار

كتاب با مقدمه آقاى احمد احمدى در اشاره‌اى مختصر به مباحث آغاز و مطالب‍ در ده جزء و هر جزء، در چندين فصل، تنظيم شده است.

مؤلف، در بيان مطالب، از اشعار و حكايات فراوانى استفاده كرده است.

وى در ابتداى هر جزء، عنوان ده فصول را بيان كرده و سپس هر كدام را شرح داده است.

نثر كتاب، ادبيات قديم فارسى و تا حدودى نثر مسجع و آهنگين است.

چنين به نظر مى‌رسد كه مؤلف موفق به اتمام دو فصل آخر از جزء نهم نشده است.

در بعضى از نسخ‌هاى كتاب، فصل نهم و دهم از جزء نهم، به عنوان ملحقات آورده شده است ولى در اين نسخه، به اين ترتيب بيان نشده و فصل نهم و دهم، جزء مطالب اصلى كتاب، آورده شده است.

گزارش محتوا

فصل اول از جزء اول، در بيان معرفت كردگار مى‌باشد.

مطالب فصول ديگر اين جزء، به ترتيب زير مى‌باشد:

پيرامون معجزات انبيا، كرامات اوليا و مقامات اصفيا، در ذكر ملوك‍ عجم و سلاطين گذشته، تاريخ خلفا و آثار آن‌ها، پادشاهان اسلام هم‌عصر عباسيان، خاصيت عدالت، سيره ملوك، لطايف و ظرايف سخنان اهل زمان خود، كياست ملوك، عدالت آيين و...

ابتداى جزء دوم، نامه‌ها و احكامى است كه ملوك‍ و سلاطين صادر مى‌كردند. نويسنده در اين رابطه، پيرامون فوائد تدبيرات سلاطين، فراست و زيركى سلاطين و ملوك، مواعظ حكما نسبت به سلاطين، احكام غريب و عجيبى كه سلاطين صادر مى‌كردند توضيحاتى داده داده است. فصل نهم در بيان حكايات نادر دبيران و فصل دهم شمه‌اى از لطائف حكايت‌نما مى‌باشد.

مؤلف، در جزء سوم، پيرامون برخى از افراد و شغل آن‌ها از جمله: اطبا، منجمين، شعرا، مغنيان و معبران و همچنين مطالبى در مورد اخلاق پسنديده بيان كرده است.

جزء چهارم در بيان صفات اخلاقى نيكو مانند ادب، شفقت و رحمت، توكل، سخاوت، شجاعت، صير و شكر، زهد و حزم و دور انديشى و... مى‌باشد. براى بيان و شرح اين جزء از اشعار و حكايات فراوانى استفاده شده است.

مطالب جزء پنجم را مى‌توان ادامه مطالب جزء قبل پيرامون صفات اخلاقى دانست. مؤلف، در اين بخش، پيرامون فضيلت خاموشى، وفاى به عهد، اصلاح بين دو نفر، كتمان راز، فوايد امانت، مكارم اخلاق، ثبات نيت، فوايد مشورت و اختلاف طبايع شرح و توضيح داده است.

جزء ششم با مذمت اخلاق رذيله، مخصوصا حسد آغاز گرديده است. حرص، طمع، دروغ، بخل، نقض عهد و خلف وعده، و... صفات ديگرى است كه مؤلف در اين جزء به توضيح آن‌ها ژرداخته است.

هفتم، به بيان برخى از گناهان اختصاص يافته است؛ گناهانى مانند اسراف، خيانت، زنا، كفران نعمت، سعايت و...

مطالب فصل نهم در بيان مردم بد اصل، و فصل دهم در ذ كر زنان پارسا و نيكو سيرت است.

در جزء هشتم مطالبى در مورد فوائد خدمت ملوك، عوائد خوف و فوائد رجاء، در بيان فر ج بعد از شدت، مبتلايان به بلاى عشق و... بيان گرديده و توضيحاتى پيرامون آن‌ها داده شده است.

جزء آخر با مطالب عجيب و غريب پيرامون خلقت و طول عمر آدميان شروع مى‌شود. مؤلف در اين بخش، حكايت‌هايى همراه با شعر پيرامون اين موضوع ذكر كرده است.

همچنين در اين بخش، برخى مطالب غريب ديگر مانند غرايب و طلسمات، غرايب طيور و... بيان شده است.

مباحث ديگر اين جزء عبارت است از: ممالك‍ جهان و احوال بعضى از آن‌ها؛ بيان عمارات رفيعه؛ ذكر حيوانات درنده مضر؛ در بيان سلطنت مغولان؛ ايلكانيان؛ سلطنت ملوك سربداران؛ ملوك تيموريان.

فصل دهم، پيرامون سلطنت صفويه و جلوس شاه طهماسب بر تخت سلطنت مى‌باشد.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و موضوعات در ابتداى كتاب بيان شده است.

كتاب فاقد پاورقى مى‌باشد.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.