روش تندرستی در اسلام

روش تندرستی در اسلام‏
پدیدآوران	مراغی، یعقوب (مترجم) مستغفری، جعفر بن محمد (نويسنده) خلیلی، محمد (نويسنده)
عنوان‌های دیگر	طب الصادق طب الصادق. فارسی طب النبی طب النبی. فارسی
ناشر	مؤمنین
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1381 ش
چاپ	3
موضوع	بهداشت همگانی - متون قدیمی تا قرن 14 پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏R‎‏ ‎‏128‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏5‎‏ر‎‏9
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

روش تندستى در اسلام، نوشته ابوالعباس، جعفر بن محمد بن معتز بن محمد بن مستغفر نسفى سمرقندى نخشبى حنفى، معروف به ابوالعباس مستغفرى، متوفاى 432ق، است. موضوع كتاب، هم‌چنان‌كه از نامش پيداست، طب است و قواعد طب را از طريق سنت نبوى بيان مى‌كند.

ساختار

مؤلف، به‌جهت اختصارِ كتاب و وحدت موضوع، آن را فصل‌بندى نكرده و از ابتداى كتاب، با عبارت «قال رسول اللّه(ص)» شروع نموده و با همان سياق نيز كتاب را به اتمام رسانده است.

تنها نكته در سياق كتاب، اين است كه اولين روايات كتاب، رواياتى جامع و قواعدى كلى است و از اواسط كتاب، روايات موردى، كه درباره غذاى خاص و يا اثرى خاص است شروع شده است.

گزارش محتوا

كسى كه مختصر آشنايى با متون اسلامى و روايات داشته باشد، اهميت مسائل بهداشتى و طب را در نظر اسلام به‌خوبى درك مى‌كند و به خاطر شدت اهتمام ائمه اطهار(ع) و پيامبر اكرم(ص) به اين موضوع است كه تعداد زيادى از علماى شيعه در صدد جمع‌آورى روايات و نكات ذكر شده در آنها در موضوع طب برآمده‌اند. حاصل تلاش آنان نيز نگاشته شدن چندين كتاب در موضوع طب، با عنوان «طب النبى(ص)» يا «طب الأئمة(ع) و... است.

برخى از كسانى كه به اين مهم پرداخته‌اند:

1. ابن السنى دينورى،‌م 363؛
2. ابونعيم اصفهانى،‌م 432؛
3. ابوالحسن حموى،‌م 720؛
4. شمس‌الدين ذهبى، ‌م 748.

اين كتاب، يكى از مآخذ«بحار الانوار» است و علامه مجلسى، آن را به‌صورت كامل در جلد 62«بحار الانوار»، از ص 290 تا صفحه 303 نقل كرده است.

هم‌چنين محقق طوسى(ره)، در كتاب «آداب المتعلمين» از آن نام برده و مى‌گويد: «از جمله علومى كه لازم است انسان ياد بگيرد، طب است و در اين زمينه استفاده از كتاب امام، ابوالعباس مستغفرى به نام «طب النبى(ص)» بسيار نيكوست.»

در اين كتاب، حدود 155 روايت نبوى، گردآورى شده كه موضوع همه آنها طب و سلامة الأبدان است و اكثر آنها روايات كوتاهى است كه از يكى دو سطر، تجاوز نمى‌كند.

مؤلف محترم كتاب، كه قصدش تهيه كتابى طبى بوده، تنها متن روايات را نقل نموده و اَسناد همه آنها را حذف كرده و به ذكر «قال(ص)» و «قال رسول اللّه(ص)»، اكتفا نموده است.

به همين دليل(حذف اسناد)، در عنوان كتاب گفته شده: «المنسوب الى رسول اللّه(ص)» كه يك كتاب روايى معتبر محسوب نشود.

نكته ديگر اينكه به نظر علامه مجلسى، اكثر روايات اين كتاب، از طريق عامه نقل شده است.

مذهب مؤلف كتاب، دقيقا مشخص نيست. علامه مجلسى و شيخ طوسى، او را شيعه مى‌دانند، اما صاحب «رياض» احتمال حنفى بودن او را تقويت كرده است.

وضعيت كتاب

تنها شرحى كه بر اين كتاب يافت شده، از مرحوم خاتون‌آبادى است؛ چنان‌كه شيخ آقا بزرگ نيز در «الذريعة» اشاره كرده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.