رسائل الكندي الفلسفية: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'هیچ‏یک' به 'هیچ‏‌یک'
جز (جایگزینی متن - 'مى‏ب' به 'می‌ب')
جز (جایگزینی متن - 'هیچ‏یک' به 'هیچ‏‌یک')
خط ۴۴: خط ۴۴:
ب)- درباره حدود و رسوم اشیاء: این رساله، مشتمل بر تعریف امور و مفاهیم مختلف در حوزه‏‌هاى دانش‏هاى گوناگون است و ذکر آن‏ها از ترتیب و قاعده خاصى تبعیت نمى‎کند؛ چنان‎که گاهى در آن‏ها غموض و تکرار نیز مشاهده می‌شود که شاید علت آن مربوط به عدم دقت استنساخ‏‌کننده باشد.
ب)- درباره حدود و رسوم اشیاء: این رساله، مشتمل بر تعریف امور و مفاهیم مختلف در حوزه‏‌هاى دانش‏هاى گوناگون است و ذکر آن‏ها از ترتیب و قاعده خاصى تبعیت نمى‎کند؛ چنان‎که گاهى در آن‏ها غموض و تکرار نیز مشاهده می‌شود که شاید علت آن مربوط به عدم دقت استنساخ‏‌کننده باشد.


کسانى که شرح‏ حال کندى را نگاشته و آثار او را شماره کرده‌‏اند، نامى از این رساله به میان نیاورده‌‏اند، ولى همین‎که می‌بینیم برخى از تراجم‏‌نویسان در باب تعداد و اسامى آثار کندى با یکدیگر اختلاف دارند، می‌تواند این احتمال را پیش آورد که عنوان این رساله از قلم نخستین کسى که عناوین آثار او را ثبت کرده و پس از آن هم مورد وثوق تاریخ‌‏نگاران واقع شده، افتاده است؛ یا آنکه در دسترس هیچ‏یک از آن‏ها نبوده و یا آنکه با عنوان دیگرى از آن یاد شده است<ref>ر.ک: همان، ص61؛ متن کتاب، ص‎109</ref>.
کسانى که شرح‏ حال کندى را نگاشته و آثار او را شماره کرده‌‏اند، نامى از این رساله به میان نیاورده‌‏اند، ولى همین‎که می‌بینیم برخى از تراجم‏‌نویسان در باب تعداد و اسامى آثار کندى با یکدیگر اختلاف دارند، می‌تواند این احتمال را پیش آورد که عنوان این رساله از قلم نخستین کسى که عناوین آثار او را ثبت کرده و پس از آن هم مورد وثوق تاریخ‌‏نگاران واقع شده، افتاده است؛ یا آنکه در دسترس هیچ‏‌یک از آن‏ها نبوده و یا آنکه با عنوان دیگرى از آن یاد شده است<ref>ر.ک: همان، ص61؛ متن کتاب، ص‎109</ref>.


ج)- درباره فاعل حقیقى اول تام و فاعل ناقص که مجازا فاعل است‏: این رساله - ‎علی‌‏رغم حجم اندک آن -‎ مشتمل بر اندیشه‌‏اى جوهرى و ویژه در فلسفه کندى است و در آن به تفاوتى اساسى بین دو نوع فاعل و در نتیجه دو نوع فعل اشاره شده است. از این دو نوع، یکى فاعل حقیقى است و فعلش ایجاد اشیا از عدم است، بدون آنکه خود از این فعل اثر بپذیرد و آن همان فاعل یگانه یا خداوند است و فعل او ابداع می‌باشد. دیگرى هم فاعلى است که مبدع و مخلوق است و فعل آن تأثیر در غیر می‌باشد، ولى چون خود منفعل از فاعل حقیقى است، ناگزیر باید فاعل مجازى نامیده شود.
ج)- درباره فاعل حقیقى اول تام و فاعل ناقص که مجازا فاعل است‏: این رساله - ‎علی‌‏رغم حجم اندک آن -‎ مشتمل بر اندیشه‌‏اى جوهرى و ویژه در فلسفه کندى است و در آن به تفاوتى اساسى بین دو نوع فاعل و در نتیجه دو نوع فعل اشاره شده است. از این دو نوع، یکى فاعل حقیقى است و فعلش ایجاد اشیا از عدم است، بدون آنکه خود از این فعل اثر بپذیرد و آن همان فاعل یگانه یا خداوند است و فعل او ابداع می‌باشد. دیگرى هم فاعلى است که مبدع و مخلوق است و فعل آن تأثیر در غیر می‌باشد، ولى چون خود منفعل از فاعل حقیقى است، ناگزیر باید فاعل مجازى نامیده شود.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش