الطب الملوكي: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (جایگزینی متن - '==منابع مقاله== ' به '==منابع مقاله== ') |
||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه و متن كتاب | مقدمه و متن كتاب | ||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
نسخهٔ ۹ اوت ۲۰۱۸، ساعت ۲۳:۵۳
| الطب الملوکي | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | رازی، محمد بن زکریا (نويسنده) زکور، محمد یاسر (محقق) |
| ناشر | دار المنهاج |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1430 ق یا 2009 م |
| چاپ | 1 |
| شابک | 978-9953-498-99-7 |
| موضوع | پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | RIS 242 /ر2ط2 |
الطبّ الملوكى تألیف طبيب بزرگ ايرانى حكيم محمد بن زكرياى رازى از جمله مهم‌ترين آثار وى به زبان عربى است. موضوع اين اثر درمان بيمارى‌ها با اغذيه است.
رازى اين كتاب را به رسم هديه براى خزانه حكومتى امير سامانى منصور بن اسحاق بن احمد بن اسد (290-296ق) حاكم رى نگاشته است. وى هر چند در خطبه آغازين، نگارش اين اثر را براى هديه به خزانه حكومتى آن هم به رسم هديه به حاكم سامانى بيان مى‌كند، ولى در مقدمه‌اى كه پس از خطبه نگاشته هدف اصلى خود را از تأليف اين اثر چنين بازگو مى‌كند: ما مداواى همه بيماريها را در نگاشته‌هايمان جمع‌آورى نموده‌ايم و از نگاشته‌هاى بقراط و دانشمندان ديگر بهره برديم و علاوه بر آن تفصيلاتى را نيز خود بر آن افزوديم و در كتاب كبير الحاوى في الطب به تفصيل به مباحث درمان بيماريها پرداختم. در كتاب المنصورى في الطب مباحث كمترى را مطرح ساختيم و همين‌طور در كتاب من لا يحضره الطبيب و مقالات ديگر. ولى بسيارى از مردم -خصوصاً كودكان و ثروتمندان- داروها را بسيار ناپسند دارند به گونه‌اى كه گاه مريضى را تحمل مى‌كنند ولى دارويى مصرف نمى‌نمايند، پس قصد نگارش اين اثر را نموديم باشد كه اين كتاب براى اين افراد سودمند باشد. (الطبّ الملوكى، ص100-101).
ساختار
مؤلف در اين اثر تك‌تك بيمارى‌ها را از سر تا پا ذكر مى‌كند و در پى آن علاج هر بيمارى را ذكر مى‌كند. بنابراين در اين اثر تنها با درمان بيمارى‌ها آن هم با خوردنى‌ها و نوشيدنى‌ها روبه‌رو مى‌شويم و سخنى از تقسيم امراض و نشانه‌هاى آنها مشاهده نمى‌كنيم. البته به نظر مى‌رسد مؤلف مبحث شناخت بيمارى‌ها و تقسيم آنها را به موسوعه «الحاوى في الطب» حواله داده است. (الطبّ الملوكى، ص102).
گزارش محتوا
شيوه مؤلف در اين كتاب -چنانچه قبلاً نيز بيان كرديم- مداواى بيماران بر اساس رژيم‌هاى غذايى است و مؤلف سعى بر اين دارد تا از تجويز دارو مگر داروهايى كه همراه غذا تناول مى‌شود اجتناب كند.
علاوه بر اين، قصد مؤلف اين است كه اين نگاشته او بيشتر جنبه كاربردى -آن هم براى عموم مردم- داشته باشد نه آن‌كه كتابى علمى براى پزشکان و دانش‌آموزان رشته پزشکى باشد؛ مثلاً در درمان صراع حاد (سر درد نوع گرم) ماء الشعير (ص103) و براى رعاف (خون دماغ) نوشيدن آب همراه با برف (ص154) را تجويز مى‌كند.
نثر مؤلف نيز در اين اثر ساده و روان و بدون تعقيد و پيچيدگى است تا براى همه قابل فهم و استفاده باشد.
وضعيت كتاب
اين اثر ارزشمند پس از تأليف مورد توجه قرار گرفت ازاين‌رو يك بار تمامى كتاب توسط گير اردو كريمونا به لاتين و يك بار قسمتى از آن به فرانسوى ترجمه شد. همچنين متن عربى آن بارها در سوريه و لبنان به چاپ رسيده است.
نسخه مورد استفاده نسخه‌اى است كه به همت دكتر محمد ياسر زكور و بر اساس چهار نسخه خطى تصحيح و تحقيق شده است.
مصحح اين اثر بعد از نگارش مقدمه‌اى نسبتاً مفصل درباره رازى و آثار او و نيز بيان شيوه تصحيح كتاب، متن كتاب را با پاورقى‌هاى نسبتاً مفصلى آورده است. بخشى از اين پاورقى‌ها به بررسى اختلاف نسخ و برخى ديگر به بيان نكاتى مرتبط با متن (توضيح و تفسير دواها و مفردات طبى) اختصاص دارد.
در پايان كتاب نيز مصحح تصويرى از نسخ خطى مورد استفاده در تصحيح متن كتاب را آورده است. فهارس اسماء اغذيه، ادويه مفرد و مركب، گياهان، حيوانات، بيمارى‌ها و اعضاى بدن، اوزان و مقادير، ادوات پزشکى، كتب، اعلام و فهرست اماكن در انتهاى اثر آمده است.
علاوه بر اين در انتهاى اين فهارس، تصاوير بسيارى از گياهانى كه در كتاب نام آنها به ميان آمده گنجانده شده است.
منابع مقاله
مقدمه و متن كتاب