مهدی منتظر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه‌الشریف)

مهدی منتظر (عجل‌الله‌تعالی‌فرجه الشریف)
پدیدآوران	خراسانی، محمد جواد (نويسنده)
ناشر	نور الکتاب
مکان نشر	مشهد مقدس - ایران
سال نشر	1388 ش
چاپ	1
شابک	‎978-964-7824-668
موضوع	محمد بن حسن(عج)، امام دوازدهم، 255ق. - مهدویت
زبان	فارسی
تعداد جلد	1
کد کنگره	‏‎‏BP‎‏ ‎‏224‎‏/‎‏4‎‏ ‎‏/‎‏خ‎‏4‎‏م‎‏9
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf

«مهدى منتظر(عج)»، اثر آيت‌الله جواد خراسانى، پژوهشى تفصيلى درباره امامت و ظهور امام مهدى(عج) است كه به زبان فارسى و در سال 1383ش، نوشته شده است.

غرض نويسنده از تأليف، آن است كه براى اهل ايمان، راهنمايى باشد تا در خصوص مشخصات، علامات، وقايع و تكاليف بدان مراجعه كرده و به خصوصيت هريك مستحضر شوند؛ اگرچه ضمناً مشتمل بر اثبات و احتجاج و رد شبهات نيز هست.

ساختار

كتاب با مقدمه مؤلف در تعريف از اثر خويش آغاز و مطالب در پنج بخش ارائه گرديده و مباحث به شيوه روايى - تحليلى و با محتواى كلامى - حديثى تدوين يافته است.

از آنجا كه نويسنده در پى استفاده عموم از مطالب كتاب بوده و منظور وى از استفاده عمومى شامل دو امر است: استقامت در حفظ ايمان و عقيده و استقامت قلبى و عملى، تمام مباحث نيز بر محور اين دو امر گردش كرده و هر بابى از آن، دخيل در حصول اين نتايج است.

وى به كتب بسيارى از جمله به منابع اهل سنت مراجعه كرده، ولى آنچه در اين كتاب نقل كرده، همه روايات شيعه است و از كتب عامه نقل نكرده، مگر اندكى، آن هم از جهت موافقت با روايات شيعه.

وى معتقد است اگرچه اهل سنت در اصل موضوع مهدويت موافق بوده و به نحو تواتر اخبارى نقل كرده‌اند، اما در خصوصيات وى، اخبارشان ضد و نقيض است و اكثر آن‌ها موضوع است كه وضع آن‌ها، خالى از غرض‌رانى نيست.

وى مدعى است كه مخاطبين كتاب، خصوص كسانى مى‌باشند كه به امام غائب(عج) ايمان داشته و بر حسب وعده پيامبر(ص) و ائمه(ع)، انتظار ظهور او را مى‌كشند و در اثبات وجود، غيبت و حتمى بودن ظهور او، بى‌نياز از دليل و برهانند.

كتاب، ملخصى از اثر ديگر نويسنده به نام «ارشاد الطالب الى الحجة الغائب» مى‌باشد.

كتاب داراى عناوين اصلى و فرعى گسترده و متنوع است كه مهم‌ترين موضوعات آن عبارتند از: علائم شخصى نشانه‌هاى امامت، علائم تشريفى مانند همراه داشتن آثار و مواريث انبيا، نواب اربعه، خصوصيات غيبت، غيبت صغرا و كبرا، وقايع دوران غيبت، پاسخ به شبهات غيبت، فرج كلى و جزئى، بروز فتنه‌هاى اجتماعى، دينى، تربيت، اخلاقى و سياسى، فتنه‌هاى مختص به عالم تشيع، شرح تفصيلى علائم ظهور، تكاليف منتظران، كيفيت ظهور، پيروزى و سيره حكومتى حضرت مهدى(عج).

گزارش محتوا

بخش اول، به بيان خصوصيات شخصى و علائم مشخصه حضرت مهدى(عج) پرداخته است. اين علائم مرتباً و مترادفاً و به‌صورت جدول شرح داده شده است.

نويسنده به نوع ديگرى از علائم و نشانه‌هاى آن حضرت اشاره كرده است و آن‌ها را علائم تشريفيه قائميت ناميده است. اين علائم بر دو نوع است:

1. آثار انبياء و مواريث ايشان از جمله عصا، حجر و الواح موسى(ع)، پيراهن يوسف(ع)، خاتم سليمان(ع)؛

2. كراماتى كه خاصه آن حضرت است، از جمله اينكه ماه و خورشيد به فرمان او باشد، ابر بر وى سايه افكند، به نام او از آسمان ندا شود، شمشيرهايى از آسمان به عدد اصحاب ايشان نازل شود كه بر هر شمشير نام صاحب او و خصوصيات او نوشته شده باشد؛

و...

بخش دوم، مربوط است به تشريح خصوصيات غيبت و زمان آن. امتحان، جدا و خالص شدن، عدم بيعت با ظالمان، مشابهت با انبياء در سنت، كراهت مجاورت با ظالمين، تقيه و نبودن ناصر، تنبه و تأديب بر تقصير در وظيفه، ايجاد شوق و قدردانى از نعمت امام و... از جمله عللى است كه براى غيبت ذكر و توضيح داده شده است.

بخش سوم، بعد از بيان دو مطلب زير، به تشريح و بررسى علائم ظهور پرداخته است:

1. مسئله قيام قائم(عج)، از مهم‌ترين حوادث و مقاصد و دخيل‌ترين اسباب در غايت خلقت بوده و حضرت مهدى(عج)، موعودى است كه به همه انبياء مژده داده شده كه دولت حقه الهى را برپا كرده و دولت ابليس را مضمحل خواهد نمود؛

2. اين قيام بايد علائم بزرگى داشته باشد كه تاكنون مانند آن اتفاق نيفتاده است.

نويسنده علائم ظهور را به دو معنى تقسيم كرده است:

1. علائم انتظار ظهور كه بر دو قسم است:

الف)- علائم قرب ظهور، مانند شدت فتنه و ظلم، بناى قصر عتيق و عمارت‌هايى در اطراف مسجد كوفه، بناى جسر كوفه و...؛

ب)- علائم سال ظهور، از قبيل فساد خرما بر درخت، پيدا شدن صورت و دستى در ماه، ظهور سرخى در آسمان و...

2. علائمى كه دال است بر ظاهر شدن آن حضرت كه آن نيز بر دو نوع است:

الف)- نوعى كه اعلام مى‌كند به ظهور ايشان، مانند صيحه‌هاى آسمانى در ابتداى ظهور؛

ب)- نوعى كه اعلام به كيفيت ظهور مى‌كند و در سال ظهور واقع مى‌شود.

بخش چهارم، در پنج فصل زير، به بررسى امور مربوط به ظهور پرداخته است:

1. كيفيت ظهور و آنچه در اوان قيام و بعد از آن اتفاق خواهد افتاد؛

2. مقدمات قيام و خروج؛

3. كيفيت قيام و خروج تا مرگ سفيانى؛

4. حدود ملك و مدت دولت آن حضرت؛

5. سيره و روش ايشان.

نويسنده، غرض از قيام آن حضرت را در چند امر به‌صورت اجمال بيان كرده است، از جمله اقامه دين، احياى سنت‌هاى مرده، از بين بردن بدعت‌ها، اقامه قسط و عدل، گرفتن زمين از دست نااهلان و به تصرف دادن آن به بندگان صالح خدا و...

آخرين بخش، در دو فصل، به بيان وظايف منتظران پرداخته است:

1. وظايف و تكاليف ايام غيبت كه مقصود، آن وظايفى است كه غيبت، مقدمات آن را فراهم كرده كه اگر غيبت نبود، اين امور نبود تا در مقابل آن وظيفه و حكمى مقرر شود، از جمله ثبات و استقامت در حفظ ايمان و عقيده، صبر و تحمل بر شدائد و بر شماتت دشمنان، حذر از دخول در فتنه، پرهيز از اهل بدعت، انتظار فرج و...

2. تكاليف در زمان حضور كه عبارت است از اطاعت كردن آن حضرت در امر جهاد، اجابت كردن نداى آسمانى، حضور در مكه و الحاق به ايشان و...

با اينكه مؤلف بارها تأكيد كرده‌اند كه كتاب را براى استفاده عموم نوشته‌اند، اما از نثرى روان و شيوا استفاده ننموده و برخى از بخش‌هاى كتاب، احتياج به تأمل و درنگ بيشترى دارد.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب در انتهاى كتاب آمده است.

پاورقى‌ها بيشتر به ذكر منابع اختصاص يافته است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.