پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی

پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی

نام کتاب	پژوهشی پیرامون آخرین کتاب الهی
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	مظلومی، رجبعلی (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏69‎‏ ‎‏/‎‏م‎‏6‎‏پ‎‏4
موضوع	تفسیر - فن قرآن - علوم قرآنی
ناشر	نشر آفاق
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1360 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE2964AUTOMATIONCODE

معرفى كتاب:

اين كتاب مفيد و ارزشمند قرآنى از كتابهاى اوليه در زمينۀ علوم

قرآنى به زبان فارسى است كه پس از انقلاب اسلامى به قلم دكتر رجبعلى مظلومى نگارش يافته است.

كتاب در 4 جلد سامان يافته است.در جلد اول تحت عنوان«سرگذشت قرآن»به

منشأ پيدايش نام قرآن و معانى آن،زمان شروع وحى و چگونگى آن،تدوين قرآن طى دو

مرحله حفظ و كتابت قرآن،نام شمارى از حافظان و كاتبان قرآن،معناى جمع قرآن

در آيه شريفه:«إن علينا جمعه و قرآنه»سابقۀ گردآورى قرآن و گردآورندگان آن،

جمع‌آورى قرآن توسط حضرت على عليه السلام و امتيازاتى كه مصحف جمع‌آورى شده توسط ايشان دارا

بود،مدت زمان تدوين اين مصحف كه در آن دو ديدگاه ارائه شده است:3 روز و 6 ماه،مانع

شدن اغراض سياسى از پذيرفتن مصحف حضرت امير عليه السلام،تدوين مصحف قانونى به دستور

عثمان با سرپرستى و راهبرى زيد بن ثابت و مختصات آن،فرق مصحف‌هاى تهيه شده

و چگونگى مصاحف نوشته شده در صدر اسلام،مختصات مصاحف باقى مانده،مطالبى دربارۀ

مصحف منسوب به حضرت امير عليه السلام كه در كتابخانۀ علوى نجف و كتابخانه آستان قدس رضوى در

مشهد رؤيت شده است،مصحف امام عسكرى عليه السلام،مصحف أبىّ بن كعب،اطلاعات لازم در

مورد مصحف كه شامل مطالبى دربارۀ خط قرآن،پيدايش خط در مجاز،اعراب و نشانه‌گذارى و...

مى‌باشد.ترتيب سوره‌ها كه برخى آنرا توقيفى و برخى ديگر اجتهادى مى‌دانند،ضابطۀ مكّى و

مدنى بودن آيات،ارائه نمودارى از سور مكى و مدنى و ترتيب و تاريخ نزول آنها،تعداد سوره‌ها،آيات، كلمات و حروف قرآن و ارائه جدولى در اين زمينه،نامگذارى سوره‌هاى قرآنى و معناى لغوى

و اصطلاحى سوره،تصوير نامه‌هاى پيامبر اكرم(ص)به خسرو پرويز و نيز پادشاه مصر،بحثى

پيرامون عدم تحريف قرآن و در پايان فهرست مآخذ قابل مطالعه دربارۀ تاريخ قرآن.

جلد دوم كتاب با عنوان«سير تاريخى قرائت»به مباحثى چون پايه‌گذارى علم قرائت

و تجويد،وضع قرائت در عهد رسول خدا(ص)،طبقات قرّاء، علّت اختلاف قرائت‌ها، علم قرائت و

فن تجويد،تحقيقى دربارۀ معناى سبعة أحرف،قراء سبعه و عشرة،شرايطى كه براى امامت

قرائت قرار داده شده و اقسام قرائات و بحثى دربارۀ حجيت قرائات در مورد استخراج

احكام شرعى و نشانه‌هاى تجويدى و بعضى اصطلاحات تجويدى،پرداخته است.نيز داراى شش فصل است:

فصل اول به تلاش پيامبر در كار تعليم قرآن و فصل دوم به موضوعاتى كه قبلا

بايد طرح شوند اشاره كرده است.

مباحثى چون معناى تأويل،ظاهر و باطن قرآن،محكم و متشابه،فواتح سور،ناسخ و منسوخ

و اسباب نزول و مواقع نزول.

فصل سوم:تفسير به رأى نام دارد.فصل چهارم:معرفى مصادر تفسير.فصل پنجم:

سير روش تفسير در طول تاريخ و فصل ششم به اختلافات موجود بين مفسران پرداخته است.

جلد سوم كتاب

جلد چهارم اين مجموعه تحت عنوان«فهم قرآن»به مباحثى پيرامون تفسير و شرايط

آن و نيز طرحهاى مختلف پيشنهاد شده دربارۀ تفسير قرآن كه شامل تفسير قرآن به قرآن و...و نيز

طرح پيشنهادى خود نويسنده،روش كار با قرآن، علوم قرآن و معرفى منابعى براى مطالعه

دربارۀ علوم قرآنى و غيره پرداخته است.

ساختار:

جلد اول اين مجموعه شامل يك مقدمه و 6 فصل است كه مؤلف در آن به بيان چكيده‌اى از مطالب

مندرج در اين مجموعه مى‌پردازد.فصل اول با عنوان:قرآن و تنظيم و تدوين آن،به مراحل دوگانه

تنظيم و تدوين و گردآورندگان قرآن و غيره پرداخته است.فصل دوم:جمع‌آورى قرآن به دست امير عليه السلام،به بررسى امتيازات مصحف امير المؤمنين عليه السلام و...پرداخته است.فصل سوم

به بررسى نحوۀ تدوين مصحف قانونى و مختصات آن پرداخته است،فصل چهارم:فرق مصحف‌هاى

فراهم آورده را يادآور شده است.فصل پنجم:اطلاعات لازم در مورد مصحف را بيان كرده و فصل

ششم به بررسى عدم تحريف قرآن پرداخته و در پايان مآخذ و منابع قابل مطالعه دربارۀ

تاريخ قرآن و منابع و مآخذ خود كتاب فراهم آمده است.

جلد دوم مشتمل بر 5 فصل مى‌باشد.فصل اول:دربارۀ علم قرائت و تجويد و اختلاف

قرائتها و بيان علت اين اختلافات بحث مى‌كند.فصل دوم:دربارۀ علم قرائت و فن تجويد و مؤلفان

علم قرائت و تجويد به بحث مى‌پردازد.فصل سوم:تحقيقى دربارۀ سبعة أحرف به انجام

رسانده و فصل چهارم دربارۀ شرائط امامت قرائت و اقسام قرائت به بحث پرداخته

و در پايان فصل پنجم به بررسى حجيّت قرائات و نيز ارائه برخى اطلاعات مهم تجويدى پرداخته است.

در پايان ضمائم كتاب آمده است.

جلد چهارم كه فصول آن ادامه فصل‌هاى 6 گانه جلد سوم مى‌باشد.مشتمل بر 6 فصل

است.فصل هفتم:شرائط تفسير صحيح،فصل هشتم:طرحهاى پيشنهادى ديگران،فصل نهم:كار

با قرآن،فصل دهم:علوم قرآن،فصل يازدهم:گفتارهايى در مورد قرآن و فصل

دوازدهم:كتابهاى قابل مطالعه دربارۀ علوم قرآن و در پايان ضمائم كه شامل منابع و مآخذ كتاب

مى‌شود بيان شده است.

نسخه‌شناسى

نسخه موجود در برنامه براساس مجلدات 1 و 2 و 4 كتاب تهيه شده و جلد سوم اين

مجموعه در برنامه نيامده است.مجلدات اين اثر در قطع رقعى و با جلد شوميز منتشر شده است.

جلد اول در 287 صفحه،براى بار اول در سال 1401 قمرى و 1360 شمسى به طبع رسيده است.

جلد دوم در 151 صفحه براى اولين بار در سال 1402 قمرى و 1360 شمسى به چاپ رسيده

است.

جلد چهارم در 261 صفحه براى دوّمين بار در سال 1403 قمرى منتشر شده است.

ناشر اين مجموعه نشر آفاق مى‌باشد.

منبع:1-متن كتاب

2-بهاء الدين خرمشاهى،دانشنامه قرآن كريم،ج اول،ص 438