إرشاد المؤمنين إلی معرفة نهج‌البلاغة المبين

إرشاد المؤمنین إلی معرفة نهج البلاغة المبین و یتضمن مناقشات کلامیة مع إبن أبي الحدید في شرحه لنهج البلاغة

نام کتاب	إرشاد المؤمنین إلی معرفة نهج البلاغة المبین و یتضمن مناقشات کلامیة مع إبن أبي الحدید في شرحه لنهج البلاغة
نام های دیگر کتاب
پدیدآورندگان	حسینی جلالی، محمدجواد (محقق) جحاف، اسماعیل بن ابراهیم (حاشيه نويس) جحاف، یحیی بن ابراهیم (نويسنده) حسینی جلالی، محمدحسین (مقدمه‌نويس)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏08‎‏ ‎‏/‎‏ج‎‏3‎‏الف‎‏4
موضوع	ابن ابی الحدید، عبد الحمید بن هبه الله، 586 - 655ق. شرح نهج البلاغه - نقد و تفسیر علی بن ابی طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج البلاغه - نقد و تفسیر
ناشر	دليل ما
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1380 هـ.ش یا 1422 هـ.ق
کد اتوماسیون	3527

معرفى اجمالى

كتاب «ارشاد المومنين الى معرفة نهج‌البلاغه المبين» تاليف سيد يحيى بن ابراهيم جحاف در شرح كتاب شريف نهج‌البلاغه است.

اين كتاب يكى از شرح‌هاى اوليه بر كتاب نهج‌البلاغه است كه در قرن دوازدهم هجرى قمرى به رشته تحرير در آمده است. اين شرح بر اساس نسخه ابن ابى‌الحديد نوشته شده است.

مولف كه از بزرگان شيعه زيديه است با استفاده از منابع و مصادر كلامى و تاريخى زيديه حاشيه و نقدى بر شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد نوشته و برخى از آراء و ديدگاه‌هاى وى را نقد و رد كرده است. و لذا اين شرح را مى‌توان همان شرح ابن ابى‌الحديد دانست با اضافاتى كه مولف از خود و ديگران در ذيل سخنان امام نقل كرده است. روش مولف در شرح نهج‌البلاغه همان روش ابن ابى‌الحديد است كه ضمن تشريح و توضيح لغات به تبيين مراد امام مى‌پردازد.

ساختار كتاب

مقدمه محقق، مسند نهج‌البلاغه در دو بخش و متن كتاب در سه قسم مى‌شود. در پايان كتاب نيز بخش فهرست‌ها قرار گرفته است. شيوه بيان مطالب اين اثر بدين گونه است كه ابتدا متن اصلى كتاب به زبان عربى آمده است و سپس مولف به شرح كلام امام مبادرت ورزيده است. ايشان در شرح خطبه به تمام زواياى سخن امام بعد تاريخى، مكان، حادثه، شخص مورد خطاب، ... را مورد بررسى قرار داده است.

گزارش محتوا

مقدمه، مختصر محقق درباره كتاب و مولف آن مى‌باشد. مسند نهج‌البلاغه به قلم محمدحسين حسينى جلالى و تهميد كتاب به قلم ايشان به كتاب نهج‌البلاغه و سخنان بزرگان درباره اين كتاب شريف پرداخته است. ايشان در اين بخش مفصلا به كتاب نهج‌البلاغه در بخشى با عنوان «ما هو نهج‌البلاغه» پرداخته است. نسب سيد رضى و زندگى‌نامه ايشان در ادامه بيان شده است. بحثى با عنوان اين كه مولف نهج‌البلاغه چه كسى مى‌باشد، در مقدمه بيان شده است كه با ادله سيد رضى را مولف كتاب شريف نهج‌البلاغه معرفى كرده‌اند.

بحث بعدى ايشان درباره شبهات وارده در باب كتاب نهج‌البلاغه مى‌باشد. ايشان ده شبهه در حول نهج‌البلاغه را مطرح و پاسخ گفته است.

باب اول مقدمه، «اسناد نهج‌البلاغه به سيد رضى» نام دارد. در اين مبحث تعداد زيادى از علما آورده شده‌اند كه از بعد از سيد رضى در آثار خود از انتساب كتاب خود به ايشان نام برده‌اند.

باب دوم كتاب، شرح خطبه كتاب نهج‌البلاغه است. ايشان بعد از آوردن چند سطر از متن اصلى نهج‌البلاغه به شرح آن پرداخته است.

متن اصلى كتاب در بخش اول به شرح خطبه‌هاى نهج‌البلاغه پرداخته است.

اين كتاب در سه جلد و در جلد اول مقدمه مفصل محقق و بخشى از خطبه‌هاى نهج‌البلاغه مى‌باشد، اين امر در جلد دوم نيز ادامه دارد. جلد سوم، شامل نامه‌ها و كلمات قصار حضرت مى‌باشد.

مولف توانمند و عالم كتاب در شرح سخنان اميرالمومنين(ع) تمام توانى علمى خود را به كار برده و از علوم مختلفى؛ همانند تاريخ، حديث، انساب، جغرافى، ... سوده برده است. ايشان بعد از متن عربى در قسمت به شرح آن خطبه در موارد و زواياى مختلف شده است.

مولف كه از بزرگان شيعه زيديه است با استفاده از منابع و مصادر كلامى و تاريخى زيديه حاشيه و نقدى بر شرح نهج‌البلاغه ابن ابى‌الحديد نوشته و برخى از آراء و ديدگاه‌هاى وى را نقد و رد كرده است. و لذا اين شرح را مى‌توان همان شرح ابن ابى‌الحديد دانست با اضافاتى كه مولف از خود و ديگران در ذيل سخنان امام نقل كرده است. روش مولف در شرح نهج‌البلاغه همان روش ابن ابى‌الحديد است كه ضمن تشريح و توضيح لغات به تبيين مراد امام مى‌پردازد و به مسايل كلامى و تاريخى اهتمام خاص مى‌دهد، نويسنده كه از فرقه زيديه است ديدگاه‌هاى مخالف كلامى ابن‌الحديد را نقد كرده است. مصحح در مقدمه به مصادر نهج‌البلاغه و منابع آن اشاره كرده و در پايان فهرستى از موضوعات مطرح شده، در كتاب را ارائه كرده است.

اين اثر به وسيله سيد محمدحسين جلالى، مورد تحقيق قرار گرفته است و ايشان در بعضى از موارد كلمه به كلمه، به شرح و توضيح مطالب كتاب به صورت زيرنويس و پاورقى پرداخته‌اند.

كتاب داراى بخش فهرست‌ها در پايان جلد سوم مى‌باشد.

منابع

كتاب و لغت نامه دهخدا