الطب

الطب

نام کتاب	الطب
نام های دیگر کتاب	کتاب الطب
پدیدآورندگان	تونی، ابوالفداء سامی (محقق) نسائی، احمد بن علی (نويسنده)
زبان	عربی
کد کنگره	R‎‏ ‎‏128‎‏/‎‏3‎‏ ‎‏/‎‏ن‎‏5‎‏ط‎‏2‎‏
موضوع	پزشکی اسلامی - متون قدیمی تا قرن 14 پزشکی سنتی - متون قدیمی تا قرن 14
ناشر	دانشگاه علوم پزشکی ايران، موسسه مطالعات تاريخ پزشکی، طب اسلامی و مکمل
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1388 ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE15854AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

«كتاب الطب» تألیف احمد بن شعيب بن على نسائى (متوفى 303ق) مجموعه احاديث طبى‌اى است كه مؤلف در «السنن الكبرى» نگاشته است و اين مجموعه به همت سامى التونى به صورت كتابى جداگانه منتشر شده است.

انگيزه نگارش احاديث طبى در اين مجموعه چيزى سواى نگارش اصل كتاب نيست؛ يعنى نگارش كتابى روايى و برگرفته از احاديث صحيح براى اهل تحقيق نيست. بنابراين جزء طبى اين اثر هم از اين قاعده مستثنا نيست.

ساختار

آنچه مؤلف در اين بخش از كتاب «السنن الكبرى» گردآورى كرده، احاديثى است كه به بخشى از مباحث پزشکى (به معناى عام) اختصاص دارد، يعنى در اين اثر سخنى از شناخت بيمارى‌ها و يا شيوه درمان آن‌ها مطرح نشده، بلكه به عناوينى همچون ثوابى كه به مريض داده مى‌شود و يا عيادت از مريض پرداخته شده است.

در اين مجموعه 51 حديث طبى آمده است. البته از آن جايى كه بعضى روايات به دو سند نقل شده، تعداد روايات بنا به شمارش محقّق به 61 حديث رسيده است.

گزارش محتوا

مؤلف كتاب «السنن الكبرى»، بنا به تصريح بسيارى از اهل فن، حديث‌شناسى حاذق است، به‌گونه‌اى كه ذهبى وى را در زمينه حديث‌شناسى بر مسلم نيشابورى ترجيح داده و همسان بخارى مى‌داند. (السنن الكبرى، ج1، ص20). با اين مقدمه مى‌توان ارزش اين اثر و جايگاه آن را نزد محدثين فهميد.

با اين حال، اين اثر نگاشته‌اى طبى به معناى معروف آن نيست و تنها به امور جنبى اختصاص دارد؛ البته اين امر چيزى از ارزش آن نمى‌كاهد، بلكه اهميت اين نوع نگاشته‌ها در اين است كه بيان‌كننده نگرش اسلام به بيمار و بيمارى است، در حالى كه در مكاتب طبى ديگر، به مباحثى اين گونه پرداخته نمى‌شود.

وضعيت كتاب

«السنن الكبرى» به دفعات در كشورهاى عربى و اسلامى چاپ و منتشر شده است. با اين همه بسيارى از چاپ‌هاى اين اثر بدون هيچ‌گونه تحقيق و تصحيح است. از اين رو محقق مصرى أبوالفداء سامى التونى، اين بخش از كتاب را به صورت جداگانه تحقيق و تصحيح نموده است.

اساس اين تصحيح -بنا به گفته مصحح-نسخه‌اى خطى است كه در كتابخانه ظاهريه دمشق وجود دارد.

علاوه بر تصحيح متن اثر، محقق در پاورقى به نكات ارزنده ديگرى هم اشاره مى‌كند. از جمله بسيارى از اين احاديث را از ديگر كتب معتبر اهل سنت - همانند صحيح بخارى و صحيح مسلم - استخراج نموده و يا در پاورقى به توضيح روايات پرداخته است.

محقق مجموعه آيات و رواياتى را كه در اين كتاب آمده، در فهرستى در خاتمه كتاب آورده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب