فقیه سبزواری، میرزا موسی

فقیه سبزواری ، میرزا موسی

یکی از فقیهان زاهد و نامدار ؛ و از مردان بزرگی که سرزمین عالم پرور سبزوار به دنیای دین و دانش تقدیم کرده است ، مرحوم میرزا موسی سبزواری ، پدر آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری (1386 – 1309 ه. ق ) و آیت الله حاج میرزا مهدی فقاهتی ( 1362 – 1305 ه . ق ) می باشد .

آیة الله میرزا موسی فقیه سبزواری ، معروف به میرزا موسی حسینی سبزواری ، میرزا موسی مجتهد سبزواری و میرزا موسی سبزواری ، از علمای برجسته قرن سیزدهم هجری قمری ؛ متولّد 1265 هجری قمری برابر با 1228 هجری شمسی ، در روستای ایزی در 6 کیلومتری سبزوار می باشد .

او ، از شاگردان مبرّز آیت الله میرزا حسن شیرازی ( 1312 – 1230 ه . ق )؛ و نخستین مدرّس و مجتهدی است که کتاب کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانی را در حوزه علمیه سبزوار ، معرفی ؛ و خود شروع به تدریس کرد .

نسب میرزا موسی

شاه سلطان حسین صفوی ، هنگام عزیمت به مشهد ، در حضرت عبدالعظیم ، با دونفر از سادات عالم ، به نام های میرزا محمد و میرزا عبدالحسین آشنا شد و آن دورا همراه خود آورد . میرزا عبدالحسین به درخواست مردم در سبزوار ماند . وی جد پنجم میرزا موسی است. نسبت میرزا موسی با بیست و نه واسطه ، به شاهزاده حسین اصغر یکی از فرزندان حضرت سجاد علیه السلام منتهی می شود .

تحصیل در سبزوار

میرزا موسی ، در 14 سالگی ، به سال 1238 هجری شمسی ، با کسب اجازه از محضر پدر بزرگوار خود بنام میرزا محمد علی که از دهقانان و سادات با فضیلت بوده ، عازم سبزوار شده و در مدرسه فخریّه ، معروف به مدرسه مبارکه کهنه ، درحجره ای که مرحوم شیخ طبرسی صاحب تفسیر مجمع البیان درس می خوانده ، ساکن می شود و در طول 4 سال ، به مراتبی بالا نائل می شود

تحصیل در مشهد

به سال هزار و دویست و هشتاد قمری ( 1242 هجری شمسی ) در سن هیجده سالگی از سبزوار حرکت و به مشهد وارد می شود . پس از ورود به مشهد ، به مدرسه عباس قلی خان که در خیابان سفلی مشهد واقع است وارد و مشغول تحصیل می شود .

با استعداد عجیب و فوق العاده خود ، در طول 18 سال تحصیل علوم مختلف رایج زمان ، مورد توجه و عنایات اساتید خود در حوزه علمیه مشهد قرار می گیرد اما به امر پدر ، به سال هزار و دویست و نود و هشت قمری ( 1259 هجری شمسی ) مشهد را ترک و به وطن و زادگاه خود باز می گردد .

ازدواج در سبزوار ، هجرت به سامراء

پس از بازگشت از مشهد ، تصمیم به تشکیل عائله گرفته و با یکی از خانواده های اصیل و نجیب و دهقان زادگان آن دوره که در شش فرسنگی سبزوار ؛ و محلی به نام داشخانه زندگی می کرده اند ، ازدواج می کند . این ازدواج ایجاب می کند که مدت دوسال در سبزوار بماند و همین اقامت اجباری ، فرصت ارزنده ای برای فضلای سبزوار بوده است که از محضر ایشان ، مقدمات و سطح را استفاده کنند .

تحصیل در سامرا و نجف

در سال 1300 ه . ق ، به قصد زیارت و ادامه تحصیلات ، عازم نجف و پس از زیارت اعتاب مقدسه ، جهت تلمّذ از محضر آیت الله میرزا محمد حسن شیرازی ، عازم سامراء می شود .

12 سال از محضر میرزای شیرازی استفاده می کند و مورد توجه میرزا قرار می گیرد . پس از فوت میرزا ،به نجف می رود و از اصحاب خاص میرزا محمد تقی شیرازی ( میرزای دوم ) می شود .

تا سال 1322 ه . ق در نجف و در محضر میرزای دوم می ماند . اهالی سبزوار درخواست مراجعت میرزا موسی از نجف به سبزوار را به میرزای دوم ارسال می کنند و به امر میرزا ، به سبزوار باز می گردد .

اقامه جماعت ، تدریس و ارشاد مردم در سبزوار

آیت الله میرزا موسی فقیه سبزواری ، تا زمان رحلت ، زعامت حوزه و مرجعیت امور مردم سبزوار را بعهده داشته ، صاحب زهد و کرامت ؛ و مورد علاقه شدید مردم بوده است . او با تشکیل حلقه های درس در سطوح عالی ، موفق به تربیت شاگردان نامدار بسیار شده است . نخستین عالمی که کتاب کفایة الاصول مرحوم آخوند خراسانی را به حوزویان سبزوار معرفی ؛ و خود تدریس می کرد ، مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری بوده است . میرزا موسی صاحب کراماتی بوده که در کتب مرتبط با علمای برجسته سبزوار ، ثبت شده است .

رحلت و مزار

سرانجام در شعبان سال 1336 ه . ق رحلت می کند و در مقبره با شکوهی که فرزندش مرحوم آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری بنا می کند و هم اکنون ، از آثار ملی ثبت شده ؛ و کتابخانه مرکز عالی تربیت مدرّس قران ، واقع در سبزوار ، میدان کارگر ، خیابان افسر ، کوچه بیمه اجتماعی است ، به خاک سپرده می شود .

تجلیل مرحوم آیت الله حایری از مقام علمی و زهد مرحوم میرزا موسی فقیه سبزواری

مرحوم میرزا موسی سبزواری از علماء طراز اول عصر خود و از بزرگان و رجال معروف قرن سیزدهم هجری قمری می باشد . مرحوم آیت الله حایری مؤسس حوزه علمیه قم ، در مقام تجلیل از علم و زهد مرحوم آیت الله میرزا موسی فقیه سبزواری ، در اجازه اجتهادی که به مرحوم آیت الله حاج میرزا حسین فقیه سبزواری داده اند ، نوشته اند :

" الاقا میرزا حسین دامت افاضاته نجل المرحوم المبرور رکن الاسلام العالم الورع التقی المیرزا موسی السبزواری قدس سره الشریف "

منابع :

میراث اسلامی ایران ، دفتر هفتم ، 1377 ، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی ، رساله سوم ، احوال آیت الله سبزواری به قلم خودشان ، روایت مرحوم معلم حبیب آبادی ، به کوشش رسول جعفریان .

مجله نگاه حوزه ، ویژه حوزه خراسان ، ضمیمه مجله حوزه ، شماره 18 – 17 ، سال دوم ، مرداد و شهریور 1375

کتاب مکارم الاثار معلم حبیب آبادی

کتاب گنجینه دانشمندان ، شریف رازی محمد ، ج 5 ، صص 326 – 316

کتاب عمری پر افتخار ، زندگی آیة الله میرزا حسین فقیه سبزواری

کتاب سیمای سبزوار ، سرزمین سربداران ، تألیف محمد ابراهیم احمدی

کتاب سبزوار ، شهر دانشوران بیدار

پایگاه موقوفه عباسقلی خان شاملو

پایگاه اینترنتی زندگی ، شخصیت ، خدمات و آثار آیت الله میرزا حسین فقیه سبزواری