جستارهایی در تاریخ علوم دوره اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

نويسنده با هدف آگاهى يا راهنمايى پژوهشگران جوان و نسبتاً تازه‌كار كنونى و آينده بنياد دائرةالمعارف اسلامى، مقدّمه‌اى درباره روش پژوهش و مقاله‌نويسى دايرةالمعارفى آورده است<ref>مقدمه مؤلف، ص 9</ref>

وى در ادامه درباره چهار خلصت كنجكاوى علمى، اشتياق علمى، وجدان حرفه‌اى، و كمال‌طلبى در كار تحقيقى توضيح مى‌دهد و سپس روش خود در اين كتاب را ذكر مى‌كند. وى در مورد روش اين مقالات چنين مى‌نويسد: بديهى است كه وجود خصلت‌ها و يا عوامل مذكور به خودى خود نمى‌تواند پژوهنده نويسنده‌اى را قادر به تهيه مقاله‌هاى دايرةالمعارفى ارزشمند موثوقى سازد. اتخاذ روش (متد) معقولى نيز لازم است، براى دو منظور: يكى براى گزينش مهمترين موادّ ضرورى از ميان توده‌اى محتملاً بزرگ از موادّى كه به انگيزه «كمال‌طلبى» مفروض يافته است؛ ديگرى براى تلفيق و تنظيم مواد برگزيده به صورت مقاله‌اى براى فلان دايرةالمعارف<ref>همان، ص 10-11</ref>

وى درباره محتواى مقالات مى‌نويسد: چندى‌وچونى محتواى مقاله‌هاى دايرةالمعارفى بستگى دارد به نوع، حجم و گاهى مخاطبان/ خوانندگان عمده آن<ref>همان، ص 14</ref>

شكل (زبانى) و سبك (نگارشى) مقاله‌هاى دايرةالمعارفى هم با آن مقاله‌هاى روزنامه‌اى و مجلّه‌اى، رمانها، داستان‌هاى كوتاه و مانند اين‌ها (كه نويسندگانشان ظاهراً خود را مقيّد به هيچ ضابطه و قاعده نگارشى نمى‌دانند) تفاوت دارد<ref>همان، ص 17</ref>

به اعتقاد نويسنده بعضى ويژگى‌هايى كه بايد نگارش دايرةالمعارفى را از نوشته‌هاى گروه دوّمى ممتاز كند، اينهاست: 1.سادگى؛ 2. از آفت درازنويسى كه متأسفانه عارض نثر فارسى معاصر (به‌ويژه، نثر روزنامه‌اى و راديو- تلويزيونى) شده است، احتراز شود؛ 3. خوددارى از توسّل به «وجه مجهول» افعال، كه در اثر ترجمه‌هاى تحت‌اللّفظ ناشيانه از زبانهاى فرانسه، انگليسى و غيره از اوايل نهضت ترجمه در ايران (در سده گذشته) آغاز يافته و چهره نثر فارسى را زشت كرده است؛ 4. از حيث جمله‌سازى، احتراز از تعقيد و تكلّف لازم است؛ يعنى، مثلاً، جمله‌هاى مركّبى را كه حاوى يك جمله اصلى/ پايه و بيش از يك جمله تابع/ پيرو و، گاهى، جمله‌اى «معترضه» باشند و خواننده را مجبور به آكروباسى ذهنى كنند، معمولاً مى‌توان با كاربرد درست «نقطه‌گذارى» به چند جمله مستقل يا معطوف به يكديگر تبديل كرد<ref>همان، ص 17-19</ref>