فن سماع طبیعی: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    (صفحه‌ای تازه حاوی «<div class='wikiInfo'> بندانگشتی|فن سماع طبیعی {| class="wikitable aboutBookTable" styl...» ایجاد کرد)
     
    (لینک درون متنی)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR13909J1.jpg|بندانگشتی|فن سماع طبیعی]]
    [[پرونده:NUR13909J1.jpg|بندانگشتی|فن سماع طبیعی]]
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    |+ |
    |+  
    |-
    |-
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|فن سماع طبیعی
    ! نام کتاب!! data-type="bookName" |فن سماع طبیعی
    |-
    |-
    |نام های دیگر کتاب  
    |نام های دیگر کتاب  
    |data-type='otherBookNames'|شفا. فارسي. برگزيده. طبيعيات. برگزيده. سماع الطبيعي   
    | data-type="otherBookNames" |شفا. فارسي. برگزيده. طبيعيات. برگزيده. سماع الطبيعي   
    |-
    |-
    |پدیدآورندگان  
    |پدیدآورندگان  
    |data-type='authors'|[[ابن‌سينا، حسين بن عبدالله]] (نويسنده)
    | data-type="authors" |[[ابن سینا، حسین بن عبدالله]](نويسنده)
       
       
    [[فروغي، محمدعلي]] (مترجم)
    [[فروغی، محمدعلی]](مترجم)


    |-
    |-
    |زبان  
    |زبان  
    |data-type='language'| فارسي
    | data-type="language" | فارسي
    |-
    |-
    |کد کنگره  
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏B‎‏ ‎‏434‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏8‎‏ ‎‏ف‎‏22  
    | data-type="congeressCode" style="direction:ltr" |‏B‎‏ ‎‏434‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏8‎‏ ‎‏ف‎‏22  
    |-
    |-
    |موضوع  
    |موضوع  
    |data-type='subject'|حرکت (فلسفه) - متون قديمي تا قرن 14  
    | data-type="subject" |حرکت (فلسفه) - متون قديمي تا قرن 14  


    علوم قديم  
    علوم قديم  
    خط ۳۳: خط ۳۳:
    |-
    |-
    |ناشر  
    |ناشر  
    |data-type='publisher'|امير کبير  
    | data-type="publisher" |امير کبير  
    |-
    |-
    |مکان نشر  
    |مکان نشر  
    |data-type='publishPlace'| ايران - تهران
    | data-type="publishPlace" | ايران - تهران
    |-
    |-
    ||سال نشر  
    ||سال نشر  
    |ata-type='publishYear'|مجلد1: 1361ش ,   
    | ata-type="publishYear" |مجلد1: 1361ش ,   
    |-class='articleCode'
    |- class="articleCode"


    |کد اتوماسیون  
    |کد اتوماسیون  
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE13909AUTOMATIONCODE
    | data-type="automationCode" |AUTOMATIONCODE13909AUTOMATIONCODE
    |}
    |}
    </div>
    </div>
    '''فن سماع طبیعی از کتاب شفا'''، ترجمه فارسی چهار مقاله از بخش طبیعیات کتاب شفای ابن سیناست که بزرگ‎ترین کتاب حکمت نظری است. فن سماع طبیعی در صدر کلیات طبیعیات قرار دارد.
    '''فن سماع طبیعی از کتاب شفا'''، ترجمه فارسی چهار مقاله از بخش طبیعیات کتاب شفای [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابن سینا]]<nowiki/>ست که بزرگ‎ترین کتاب حکمت نظری است. فن سماع طبیعی در صدر کلیات طبیعیات قرار دارد.


    مترجم کتاب (محمدعلی فروغی) در مقدمه، انگیزه خود در ترجمه کتاب شفا را این‎گونه توضیح می‎دهد: «اینجانب که همه عمر گرفتار مشاغل دولتی بودم، از آنجا که به علم و معرفت عشق داشتم و نیز اشتیاق به اینکه تا بتوانم کار تحصیل علم را بر دانش‎پژوهان آسان کنم، تفنّن و تفریح خود را در تألیف و ترجمه کتب یافتم و از جمله هوس‎ها که در دل پروردم این بود که حکمت قدیم و جدید را به دسترس طالبان علم بگذارم و چون در حکمت مشّاء کتابی معتبرتر از شفا نیست، با بال شکسته اندیشه بلندپروازی به ‎سرم زد و بر آن شدم که هر اندازه از آن کتاب گران‎بها را بتوانم به فارسی درآورم‎»<ref>ر.ک: دیباچه مترجم، ص2</ref>.‎
    مترجم کتاب ([[فروغی، محمدعلی|محمدعلی فروغی]]) در مقدمه، انگیزه خود در ترجمه کتاب شفا را این‎گونه توضیح می‎دهد: «اینجانب که همه عمر گرفتار مشاغل دولتی بودم، از آنجا که به علم و معرفت عشق داشتم و نیز اشتیاق به اینکه تا بتوانم کار تحصیل علم را بر دانش‎پژوهان آسان کنم، تفنّن و تفریح خود را در تألیف و ترجمه کتب یافتم و از جمله هوس‎ها که در دل پروردم این بود که حکمت قدیم و جدید را به دسترس طالبان علم بگذارم و چون در حکمت مشّاء کتابی معتبرتر از شفا نیست، با بال شکسته اندیشه بلندپروازی به ‎سرم زد و بر آن شدم که هر اندازه از آن کتاب گران‎بها را بتوانم به فارسی درآورم‎»<ref>ر.ک: دیباچه مترجم، ص2</ref>.‎


    وی همچنین در گزینش بخش طبیعیات از کتاب شفا و فن سماع طبیعی می‎نویسد: «ابوعلی سینا در کتاب شفا‎ پیروی تمام از ارسطو در نظر داشته و خواسته است فلسفه آن حکیم بزرگ را بشناساند و آن کتاب مشتمل بر منطق و طبیعیات و ریاضیات و الهیات است؛ یعنی مجموع معلوماتی که آن ‎زمان حکمت نظری خوانده می‎شد. اینجانب منطق شفا را منظور نظر نساختم؛ زیرا فرورفتن در آن فن را با پهنایی که شیخ بزرگوار به آن داده بی‎ضرورت می‎پندارم و از این فن همان اندازه که در مقدمات تحصیل می‎شود، کافی می‎دانم. از منطق که گذشتیم به طبیعیات می‎رسیم و در صدر آن فن سماع طبیعی است که در کلیات آن علم است و مطابق است با یکی از تصنیف‎های معتبر ارسطو که معروف به فیزیک می‎باشد. پس در ترجمه شفا از سماع طبیعی آغاز کردم و اینک که آن قسمت به پایان رسیده، به‎صورت کتابی مستقل به چاپ می‎رسد»<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>.
    وی همچنین در گزینش بخش طبیعیات از کتاب شفا و فن سماع طبیعی می‎نویسد: «[[ابن سینا، حسین بن عبدالله|ابوعلی سینا]] در کتاب شفا‎ پیروی تمام از ارسطو در نظر داشته و خواسته است فلسفه آن حکیم بزرگ را بشناساند و آن کتاب مشتمل بر منطق و طبیعیات و ریاضیات و الهیات است؛ یعنی مجموع معلوماتی که آن ‎زمان حکمت نظری خوانده می‎شد. اینجانب منطق شفا را منظور نظر نساختم؛ زیرا فرورفتن در آن فن را با پهنایی که شیخ بزرگوار به آن داده بی‎ضرورت می‎پندارم و از این فن همان اندازه که در مقدمات تحصیل می‎شود، کافی می‎دانم. از منطق که گذشتیم به طبیعیات می‎رسیم و در صدر آن فن سماع طبیعی است که در کلیات آن علم است و مطابق است با یکی از تصنیف‎های معتبر [[ارسطو]] که معروف به فیزیک می‎باشد. پس در ترجمه شفا از سماع طبیعی آغاز کردم و اینک که آن قسمت به پایان رسیده، به‎صورت کتابی مستقل به چاپ می‎رسد»<ref>ر.ک: همان، ص3</ref>.


    او همچنین در ترجمه کتاب، شیوه ترجمه تحت‎اللفظی و درعین‎حال سلیس و روان را برگزیده، می‎نویسد: «سلیقه اینجانب در ترجمه مخصوصاً در کتاب علمی چنین است که عین کتاب به فارسی درآورده شود و در این مورد نیز بر همین روش رفتم؛ چنان‎که می‎توان گفت ترجمه تحت لفظی است؛ زیرا منظورم این بود که کتاب شفا عیناً بی‎کم‎وزیاد به فارسی درآید و اگر بنا بود حاصل معنی را بگویم، کتابی مستقل می‎نگاشتم و زحمت ترجمه را بر خود هموار نمی‎ساختم؛ جز اینکه هرچند در سلاست عبارت فارسی کوشیده‎ام، چون تجاوز از اصل و دخل و تصرف در عبارات مصنف را روا نمی‎دانستم، گمانم این است که فهم آن آسان نباشد؛ زیرا که شفا از کتاب‎های مشکل علمی است؛ چون گذشته از اینکه مطالب خود دقیق و محتاج به تأمّل است، چنین می‎نماید و پیشینیان‎ هم تصریح کرده‎اند که شیخ اجلّ در امر تصنیف اهتمام نداشته، بسیار به‎سرعت می‎نگاشته و مراجعه و حک و اصلاح هم نمی‎کرده است. به این واسطه اطناب مملّ و ایجاز مخلّ و پیچیدگی عبارت و مطلب در آن بسیار است»<ref>ر.ک: همان، ص4-3</ref>.‎
    او همچنین در ترجمه کتاب، شیوه ترجمه تحت‎اللفظی و درعین‎حال سلیس و روان را برگزیده، می‎نویسد: «سلیقه اینجانب در ترجمه مخصوصاً در کتاب علمی چنین است که عین کتاب به فارسی درآورده شود و در این مورد نیز بر همین روش رفتم؛ چنان‎که می‎توان گفت ترجمه تحت لفظی است؛ زیرا منظورم این بود که کتاب شفا عیناً بی‎کم‎وزیاد به فارسی درآید و اگر بنا بود حاصل معنی را بگویم، کتابی مستقل می‎نگاشتم و زحمت ترجمه را بر خود هموار نمی‎ساختم؛ جز اینکه هرچند در سلاست عبارت فارسی کوشیده‎ام، چون تجاوز از اصل و دخل و تصرف در عبارات مصنف را روا نمی‎دانستم، گمانم این است که فهم آن آسان نباشد؛ زیرا که شفا از کتاب‎های مشکل علمی است؛ چون گذشته از اینکه مطالب خود دقیق و محتاج به تأمّل است، چنین می‎نماید و پیشینیان‎ هم تصریح کرده‎اند که شیخ اجلّ در امر تصنیف اهتمام نداشته، بسیار به‎سرعت می‎نگاشته و مراجعه و حک و اصلاح هم نمی‎کرده است. به این واسطه اطناب مملّ و ایجاز مخلّ و پیچیدگی عبارت و مطلب در آن بسیار است»<ref>ر.ک: همان، ص4-3</ref>.‎
    خط ۵۶: خط ۵۶:
    مترجم برای آسان شدن فهم کتاب، تدبیری به‎کار برده و در آخر کتاب ملحقاتی بر اصل افزوده است. وی در ابتدای این ملحقات، اشکالات شفا و فعالیت‎هایش در جهت رفع آنها را این‎گونه توضیح می‎دهد:  
    مترجم برای آسان شدن فهم کتاب، تدبیری به‎کار برده و در آخر کتاب ملحقاتی بر اصل افزوده است. وی در ابتدای این ملحقات، اشکالات شفا و فعالیت‎هایش در جهت رفع آنها را این‎گونه توضیح می‎دهد:  
    # از آنجا که مطالب شفا به شیوه پیشینیان یک‎سره نوشته شده؛ یعنی فقرات و مطالب و جمله‎ها در هر فصلی، از یکدیگر جدا نیست، مطالب را آن‎سان که خود تشخیص داده متمایز ساخته و جمله‎ها را از یکدیگر جدا نموده است. برای هر مطلبی نیز در حاشیه، عنوان مختصری گذاشته تا در آغاز مطالعه بر خواننده فی‎الجمله معلوم باشد که مطلب چیست.
    # از آنجا که مطالب شفا به شیوه پیشینیان یک‎سره نوشته شده؛ یعنی فقرات و مطالب و جمله‎ها در هر فصلی، از یکدیگر جدا نیست، مطالب را آن‎سان که خود تشخیص داده متمایز ساخته و جمله‎ها را از یکدیگر جدا نموده است. برای هر مطلبی نیز در حاشیه، عنوان مختصری گذاشته تا در آغاز مطالعه بر خواننده فی‎الجمله معلوم باشد که مطلب چیست.
    # بوعلی سینا در این کتاب تکرار و درازی سخن را بیش از حد لزوم روا داشته است. مترجم برای رفع این مشکل برای هر فصلی، خلاصه، ترتیب داده است که خواننده اول به‎واسطه آن خلاصه، اجمالاً مطالب را دریابد و به خواندن تفصیل آن در اصل کتاب شائق شود. وی بدین ‎جهت که نخواسته عبارات خود را با آثار قلم شیخ‎الرئیس آمیخته کند، خلاصه‎ها را جمع کرده و پس از مقالات شفا آورده است. در این خلاصه‎ها از مطالب اصل کتاب تجاوز نکرده‎ و تا توانسته است همان ترتیبی را که شیخ در ایراد مطالب اختیار کرده رعایت نموده‎ است، ولیکن در عبارت، مقید به متابعت شیخ نشده و کوشیده‎ است که سلیس و روان باشد.
    # [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|بوعلی سینا]] در این کتاب تکرار و درازی سخن را بیش از حد لزوم روا داشته است. مترجم برای رفع این مشکل برای هر فصلی، خلاصه، ترتیب داده است که خواننده اول به‎واسطه آن خلاصه، اجمالاً مطالب را دریابد و به خواندن تفصیل آن در اصل کتاب شائق شود. وی بدین ‎جهت که نخواسته عبارات خود را با آثار قلم [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ‎الرئیس]] آمیخته کند، خلاصه‎ها را جمع کرده و پس از مقالات شفا آورده است. در این خلاصه‎ها از مطالب اصل کتاب تجاوز نکرده‎ و تا توانسته است همان ترتیبی را که [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ]] در ایراد مطالب اختیار کرده رعایت نموده‎ است، ولیکن در عبارت، مقید به متابعت شیخ نشده و کوشیده‎ است که سلیس و روان باشد.
    # از آنجا که عبارت‎‎نویسی شیخ، چنان‎که باید سلیس و روان نیست و غالب مطالب را پیچیده و معقد بیان کرده است، مترجم برای رفع اشکال چون در ترجمه مقید بوده است که کاملاً از عبارات مصنف متابعت کند و هیچ تغییر و حذف و اضافه را جایز نمی‎دانسته، تصرفی در عبارات تا آنجا که مقدور بود نکرده است؛ لیکن هرجا لازم دانسته بر مطالب حاشیه‎ها نوشته است؛ یعنی هرجا عبارت شیخ را موجز یا طویل یا پیچیده یافته، توضیح داده است. این حاشیه‎ها و توضیحات را نیز به‎ همان ملاحظه که در فقره سابق گفته شد، در متن نیاورده‎ و همه را یکجا به آخر کتاب برده است. بسیاری از این توضیحات البته به روشن ساختن مطالب خلاصه‎ها هم یاری می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص4؛ متن کتاب، ص425-424</ref>.
    # از آنجا که عبارت‎‎نویسی [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ]]، چنان‎که باید سلیس و روان نیست و غالب مطالب را پیچیده و معقد بیان کرده است، مترجم برای رفع اشکال چون در ترجمه مقید بوده است که کاملاً از عبارات مصنف متابعت کند و هیچ تغییر و حذف و اضافه را جایز نمی‎دانسته، تصرفی در عبارات تا آنجا که مقدور بود نکرده است؛ لیکن هرجا لازم دانسته بر مطالب حاشیه‎ها نوشته است؛ یعنی هرجا عبارت [[ابن سینا، حسین بن عبدالله|شیخ]] را موجز یا طویل یا پیچیده یافته، توضیح داده است. این حاشیه‎ها و توضیحات را نیز به‎ همان ملاحظه که در فقره سابق گفته شد، در متن نیاورده‎ و همه را یکجا به آخر کتاب برده است. بسیاری از این توضیحات البته به روشن ساختن مطالب خلاصه‎ها هم یاری می‎کند<ref>ر.ک: همان، ص4؛ متن کتاب، ص425-424</ref>.
    فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است.
    فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است.


    ==پانویس ==
    ==پانویس ==
    <references/>
    <references />
    ==منابع مقاله==
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب.
    مقدمه و متن کتاب.

    نسخهٔ ‏۲۱ ژانویهٔ ۲۰۱۸، ساعت ۱۲:۱۶

    فن سماع طبیعی
    نام کتاب فن سماع طبیعی
    نام های دیگر کتاب شفا. فارسي. برگزيده. طبيعيات. برگزيده. سماع الطبيعي
    پدیدآورندگان ابن سینا، حسین بن عبدالله(نويسنده)

    فروغی، محمدعلی(مترجم)

    زبان فارسي
    کد کنگره ‏B‎‏ ‎‏434‎‏ ‎‏/‎‏آ‎‏8‎‏ ‎‏ف‎‏22
    موضوع حرکت (فلسفه) - متون قديمي تا قرن 14

    علوم قديم

    فضا و زمان

    فيزيک - متون قديمي تا 1800م.

    فيزيک - متون قديمي تا قرن 14

    ناشر امير کبير
    مکان نشر ايران - تهران
    سال نشر مجلد1: 1361ش ,
    کد اتوماسیون AUTOMATIONCODE13909AUTOMATIONCODE

    فن سماع طبیعی از کتاب شفا، ترجمه فارسی چهار مقاله از بخش طبیعیات کتاب شفای ابن سیناست که بزرگ‎ترین کتاب حکمت نظری است. فن سماع طبیعی در صدر کلیات طبیعیات قرار دارد.

    مترجم کتاب (محمدعلی فروغی) در مقدمه، انگیزه خود در ترجمه کتاب شفا را این‎گونه توضیح می‎دهد: «اینجانب که همه عمر گرفتار مشاغل دولتی بودم، از آنجا که به علم و معرفت عشق داشتم و نیز اشتیاق به اینکه تا بتوانم کار تحصیل علم را بر دانش‎پژوهان آسان کنم، تفنّن و تفریح خود را در تألیف و ترجمه کتب یافتم و از جمله هوس‎ها که در دل پروردم این بود که حکمت قدیم و جدید را به دسترس طالبان علم بگذارم و چون در حکمت مشّاء کتابی معتبرتر از شفا نیست، با بال شکسته اندیشه بلندپروازی به ‎سرم زد و بر آن شدم که هر اندازه از آن کتاب گران‎بها را بتوانم به فارسی درآورم‎»[۱].‎

    وی همچنین در گزینش بخش طبیعیات از کتاب شفا و فن سماع طبیعی می‎نویسد: «ابوعلی سینا در کتاب شفا‎ پیروی تمام از ارسطو در نظر داشته و خواسته است فلسفه آن حکیم بزرگ را بشناساند و آن کتاب مشتمل بر منطق و طبیعیات و ریاضیات و الهیات است؛ یعنی مجموع معلوماتی که آن ‎زمان حکمت نظری خوانده می‎شد. اینجانب منطق شفا را منظور نظر نساختم؛ زیرا فرورفتن در آن فن را با پهنایی که شیخ بزرگوار به آن داده بی‎ضرورت می‎پندارم و از این فن همان اندازه که در مقدمات تحصیل می‎شود، کافی می‎دانم. از منطق که گذشتیم به طبیعیات می‎رسیم و در صدر آن فن سماع طبیعی است که در کلیات آن علم است و مطابق است با یکی از تصنیف‎های معتبر ارسطو که معروف به فیزیک می‎باشد. پس در ترجمه شفا از سماع طبیعی آغاز کردم و اینک که آن قسمت به پایان رسیده، به‎صورت کتابی مستقل به چاپ می‎رسد»[۲].

    او همچنین در ترجمه کتاب، شیوه ترجمه تحت‎اللفظی و درعین‎حال سلیس و روان را برگزیده، می‎نویسد: «سلیقه اینجانب در ترجمه مخصوصاً در کتاب علمی چنین است که عین کتاب به فارسی درآورده شود و در این مورد نیز بر همین روش رفتم؛ چنان‎که می‎توان گفت ترجمه تحت لفظی است؛ زیرا منظورم این بود که کتاب شفا عیناً بی‎کم‎وزیاد به فارسی درآید و اگر بنا بود حاصل معنی را بگویم، کتابی مستقل می‎نگاشتم و زحمت ترجمه را بر خود هموار نمی‎ساختم؛ جز اینکه هرچند در سلاست عبارت فارسی کوشیده‎ام، چون تجاوز از اصل و دخل و تصرف در عبارات مصنف را روا نمی‎دانستم، گمانم این است که فهم آن آسان نباشد؛ زیرا که شفا از کتاب‎های مشکل علمی است؛ چون گذشته از اینکه مطالب خود دقیق و محتاج به تأمّل است، چنین می‎نماید و پیشینیان‎ هم تصریح کرده‎اند که شیخ اجلّ در امر تصنیف اهتمام نداشته، بسیار به‎سرعت می‎نگاشته و مراجعه و حک و اصلاح هم نمی‎کرده است. به این واسطه اطناب مملّ و ایجاز مخلّ و پیچیدگی عبارت و مطلب در آن بسیار است»[۳].‎

    مترجم برای آسان شدن فهم کتاب، تدبیری به‎کار برده و در آخر کتاب ملحقاتی بر اصل افزوده است. وی در ابتدای این ملحقات، اشکالات شفا و فعالیت‎هایش در جهت رفع آنها را این‎گونه توضیح می‎دهد:

    1. از آنجا که مطالب شفا به شیوه پیشینیان یک‎سره نوشته شده؛ یعنی فقرات و مطالب و جمله‎ها در هر فصلی، از یکدیگر جدا نیست، مطالب را آن‎سان که خود تشخیص داده متمایز ساخته و جمله‎ها را از یکدیگر جدا نموده است. برای هر مطلبی نیز در حاشیه، عنوان مختصری گذاشته تا در آغاز مطالعه بر خواننده فی‎الجمله معلوم باشد که مطلب چیست.
    2. بوعلی سینا در این کتاب تکرار و درازی سخن را بیش از حد لزوم روا داشته است. مترجم برای رفع این مشکل برای هر فصلی، خلاصه، ترتیب داده است که خواننده اول به‎واسطه آن خلاصه، اجمالاً مطالب را دریابد و به خواندن تفصیل آن در اصل کتاب شائق شود. وی بدین ‎جهت که نخواسته عبارات خود را با آثار قلم شیخ‎الرئیس آمیخته کند، خلاصه‎ها را جمع کرده و پس از مقالات شفا آورده است. در این خلاصه‎ها از مطالب اصل کتاب تجاوز نکرده‎ و تا توانسته است همان ترتیبی را که شیخ در ایراد مطالب اختیار کرده رعایت نموده‎ است، ولیکن در عبارت، مقید به متابعت شیخ نشده و کوشیده‎ است که سلیس و روان باشد.
    3. از آنجا که عبارت‎‎نویسی شیخ، چنان‎که باید سلیس و روان نیست و غالب مطالب را پیچیده و معقد بیان کرده است، مترجم برای رفع اشکال چون در ترجمه مقید بوده است که کاملاً از عبارات مصنف متابعت کند و هیچ تغییر و حذف و اضافه را جایز نمی‎دانسته، تصرفی در عبارات تا آنجا که مقدور بود نکرده است؛ لیکن هرجا لازم دانسته بر مطالب حاشیه‎ها نوشته است؛ یعنی هرجا عبارت شیخ را موجز یا طویل یا پیچیده یافته، توضیح داده است. این حاشیه‎ها و توضیحات را نیز به‎ همان ملاحظه که در فقره سابق گفته شد، در متن نیاورده‎ و همه را یکجا به آخر کتاب برده است. بسیاری از این توضیحات البته به روشن ساختن مطالب خلاصه‎ها هم یاری می‎کند[۴].

    ‎ فهرست مطالب در ابتدای کتاب ذکر شده است.

    پانویس

    1. ر.ک: دیباچه مترجم، ص2
    2. ر.ک: همان، ص3
    3. ر.ک: همان، ص4-3
    4. ر.ک: همان، ص4؛ متن کتاب، ص425-424

    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب.


    وابسته‌ها

    پیوندها