قصص الأنبياء (راوندى): تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'سرگذشت نامه' به 'سرگذشت‌نامه') |
|||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
|- | |- | ||
|موضوع | |موضوع | ||
| data-type="subject" |پيامبران - | | data-type="subject" |پيامبران - سرگذشت‌نامه | ||
پيامبران - قصهها | پيامبران - قصهها | ||
نسخهٔ ۴ مارس ۲۰۱۸، ساعت ۰۹:۴۷
| نام کتاب | قصص الأنبياء |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | |
| پدیدآورندگان | قطب راوندی، سعید بن هبةالله (نويسنده)
عرفانیان یزدی، غلامرضا (محقق) |
| زبان | عربي |
| کد کنگره | BP 88 /ق6ق6 |
| موضوع | پيامبران - سرگذشت‌نامه
پيامبران - قصهها قرآن - قصهها قرآن - نامهای تاريخى |
| ناشر | آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی |
| مکان نشر | ايران - مشهد مقدس |
| سال نشر | مجلد1: 1409ق , |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE01524AUTOMATIONCODE |
قصص الأنبياء، نوشته قطب‌الدین، سعید بن هبةالله راوندى (متوفاى 573ق) است که در موضوع شرح زندگی پیامبران الهی و به زبان عربی در یک جلد تنظیم شده و آن را رجالی معاصر شیخ غلامرضا عرفانیان یزدی خراسانی تحقیق و تصحیح کرده است.
درباره ویژگی‌های تحقیق و تصحیح حاضر چند نکته گفتنی است:
- هرچند نام مصحح بر روی جلد کتاب و در صفحه آغازین به‌صورت «غلامرضا عرفانیان الیزدي» و در صفحه شناسنامه به‌صورت «غلامرضا عرفانیان» آمده، ولی مصحح خودش در پایان مقدمه‌اش نامش را به‌صورت «الميرزا غلامرضا عرفانیان الیزدي الخراساني» ثبت کرده است[۱]. شایان ذکر است که با توجه به عربی بودن متن کتاب و مقدمه مصحح، ناهماهنگی مذکور – بین ناشر و مصحح - از نظر کاربرد «ال» و نگارش «غلامرضا» به‌صورت پیوسته یا گسسته و... پذیرفته نیست.
- مصحح در مقدمه علمی‌اش – که زمان و مکان و سایر مشخصات نگارش آن را معلوم نکرده - اثر حاضر را شناسانده و تأکید کرده است که این کتاب را قطب‌الدین، سعید بن هبةالله راوندى نگاشته و در این نسبت هیچ شکی نیست و چند قرینه برای تأیید این مطلب بیان کرده و بعد به معرفی نویسنده پرداخته است. همچنین مصحح مشخصات نسخه‌های خطی اثر حاضر و چگونگی تصحیح آن را معین کرده است. او از جمله یادآور شده که کتاب حاضر از منابع و مصادر بحار الأنوار است. مصحح افزوده است که افزون بر استخراج نشانی آیات و روایات، تعلیقاتی سودمند برای اثر حاضر نوشته است[۲]. وی در ادامه فهرستی از کتاب‌هایی را که قبل از اثر حاضر درباره تاریخ پیامبران(ع) نوشته شده، ذکر کرده است[۳].
- مصحح در تعلیقاتش بر اثر حاضر، نشانی آیات و روایات مورد استفاده را مشخص کرده و اختلاف نسخه‌های خطی را توضیح داده و همچنین کلمات نامأنوس و مشکل را معنا کرده و توضیحاتی را افزوده است. وی نگارش این تعلیقات را در تاریخ یازدهم اسفند 1365 به پایان رسانده است[۴].
- مصحح روایات و حکایات کتاب را شماره‌گذاری کرده و شماره‌ها را به‌صورت مسلسل آورده که تعداد آنها 450 عدد ذکر شده[۵]؛ ولی همین کتاب به‌صورتی دیگر با تصحیح حجّت‌الاسلام شیخ عبدالحلیم حلّی در دو جلد منتشر شده و در آن تعداد روایات و حکایات 521 عدد شمرده شده است[۶].
- مصحح، متن کتاب را بر اساس 5 نسخه خطى موجود مقابله کرده و صحیحترین احتمالات را در صورت اختلاف انتخاب کرده و موارد اختلاف بقیه نسخه‌ها را در صورت لزوم در پاورقى ذکر کرده است[۷].
- همچنین مصحح از آنجا که خود در زمینه رجال صاحب‌نظر است، گاه به اظهار نظر انتقادی پرداخته و آنچه را که در همه نسخه‌های خطی و نیز در بحار الأنوار آمده، از نظر علم رجال نقد کرده و استدلال خودش را نیز آورده است[۸] و گاه یادآور شده که آنچه در برخی نسخه‌ها و بحار آمده، غلط است و اشاره به دلیل نکرده؛ زیرا از نظر ادبی وجه این اشتباه روشن است[۹]. همچنین گاه از نظر ادبی و لغوی، واژگان یا عبارات نسخه‌های خطی را نقد کرده و صورت صحیح آن را آورده است[۱۰].
- گاه مصحح یادآور شده است که عبارت نسخه‌های خطی و حتی نسخه بحار نیز ناقص است و عبارت صحیح را بر اساس نسخه کتاب «إثباة الهداة» تصحیح کرده است[۱۱].
- مصحح گاه نکته جالبی را از نظر لغوی در پاورقی افزوده است؛ به‌عنوان مثال در متن، تعبیر «أشدخة» آمده و مصحح در پاورقی نوشته است: در نسخه دیگری «أخدشة» آمده و بعد افزوده: «شدخ»، عکس «خدش» است، ولی مفهوم آن دو یکسان است[۱۲].
- گاه مصحح یادآور شده است که عبارت نسخه‌های خطی و حتی نسخه بحار نیز اشتباه است و نام صحیح راوی همان است که در متن کتاب ذکر شده و این تصحیح بر اساس فهرست‌های شیخ طوسی و نجاشی و برقی و مشیخه الفقيه و... انجام شده و به‌طور مثال یادآور شده که راوی در اینجا عبارت است از: «فضل بن ابی‌قرّه»، نه «فضل بن قرّة»[۱۳].
- مصحح گاه مأخذ روایتی را نیافته و در پاورقی تصریح کرده که این روایت را در منابع سنی یا شیعی نیافتم؛ به‌عنوان مثال ایشان روایت «إذا أراد الله بقوم خيراً أمطرهم بالليل و شمّسهم بالنهار» را – که به پیامبر(ص) نسبت داده شده - در هیچ‌یک از منابع اسلامی نیافته است[۱۴].
- همچنین مصحح گاه اختلاف نسخه‌های خطی با نسخه بحار الأنوار را بیان کرده و بعد افزوده است که آنچه در نسخه بحار آمده، «اوجه»، یعنی پذیرفتنی‌تر و برتر و یا «اوفق» است؛ یعنی با قواعد بیشتر می‌سازد[۱۵].
- مصحح گاه وارد بحث‌های روایی، رجالی و کلامی دقیقی شده و به نقد عملکرد علامه مجلسی نسبت به دو روایت پرداخته و ابراز شگفتی کرده و توضیحات سودمندی را در این‌باره آورده است[۱۶].
پانویس
- ↑ ر.ک: مقدمه کتاب، ص29
- ↑ ر.ک: همان، ص7-16
- ↑ ر.ک: همان، ص17-29
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص372، پاورقی 3
- ↑ ر.ک: همان، ص372
- ↑ ر.ک: الراوندي قطب‌الدين، سعيد بن هبةالله، ج2، ص301
- ↑ ر.ک: متن کتاب، ص31، پاورقی 1-9، ص32، پاورقی 1-4 و...
- ↑ ر.ک: همان، ص217، پاورقی 2
- ↑ ر.ک: همان، ص226، پاورقی 4
- ↑ ر.ک: همان، ص252، پاورقی 2
- ↑ ر.ک: همان، ص143، پاورقی 3
- ↑ ر.ک: همان، ص59، پاورقی 5
- ↑ ر.ک: همان، ص188، پاورقی 1
- ↑ ر.ک: همان، ص236، پاورقی 3
- ↑ ر.ک: همان، ص192، پاورقی 3 و 5
- ↑ ر.ک: همان، ص241، پاورقی 2
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- الراوندي قطب‌الدين، سعيد بن هبةالله، «قصص الأنبياء»، تحقيق: حجّة الإسلام الشيخ عبدالحليم الحلّي، مكتبة العلامة المجلسي، قم 1430ق.
وابسته‌ها
قصص الأنبياء (نعمت‌الله جزایری)
قصص الأنبياء المسمی عرائس المجالس
لطائف قصص الأنبياء علیهم‌السلام
پیوندها
مطالعه کتاب قصص الأنبياء (راوندى) در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور