اختيار مصباح السالكين (شرح نهج‌البلاغة الوسيط)

اختیار مصباح السالکین

نام کتاب	اختیار مصباح السالکین
نام‌های دیگر کتاب	نهج البلاغه. شرح شرح نهج البلاغه الوسیط من کلام مولانا امیرالمومنین
پدیدآورندگان	ابن میثم، میثم بن علی (نويسنده) امینی، محمد هادی (محقق)
زبان	عربی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏38‎‏/‎‏02‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏الف‎‏3
موضوع	علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - خطبه‎ها علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - نامه‎ها علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - کلمات قصار علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. نهج البلاغه - نقد و تفسیر
ناشر	آستان قدس رضوی، بنياد پژوهشهای اسلامى
مکان نشر	مشهد مقدس - ایران
سال نشر	1366 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE3401AUTOMATIONCODE

اختيار مصباح السالكين يا شرح نهج‌البلاغه الوسيط، كه خلاصه‌اى از معروف‌ترين شرح نهج‌البلاغه در سده هفتم قمرى، مصباح السالكين اثر محدث، فقيه و متكلم برجسته شيعى، كمال‌ الدين ميثم بن على بن ميثم بحرانى است.

ساختار کتاب

در ابتداى کتاب مدخلى ذكر شده كه به معرفى مؤلف و تأليفاتش پرداخته، سپس طبق قسمت‌هاى نهج‌البلاغه به شرح وتوضيح مختصر شده، از کتاب مصباح السالكين خود پرداخته است.

گزارش محتوا

اين عالم فرزانه، معاصر خواجه نصيرالدين طوسى بوده و ظاهرا ميان آن دو رابطه استادى و شاگردى دو جانبه برقرار بوده است. بدين گونه كه خواجه نزد وى به آموزش فقه و او نزد خواجه به آموزش كلام پرداخته است. هر چند گفته‌اند، مقام فقهى او بسان مقام كلامى خواجه بوده است، با اين همه مهم‌ترين اثر وى كه همين شرح نهج‌البلاغه است، بيش از همه شرحى به روش كلامى و فلسفى است.

قبل از پرداختن به روش ابن ميثم در اين شرح و ذكر ويژگى‌هاى آن، لازم به تذكر است كه وى پس از نگارش اين شرح، آن را تلخيص نموده و آن را اختيار مصباح السالكين ناميده است.

وى در اين شرح به ساير شرح‌هاى قبل از خود نظر داشته و گاه با نقل كلمات شارحان پيشين به تاييد يا تضعيف اقوال آنان مى‌پردازد.

همچنين استفاده‌هاى به جا و شايسته از قرآن كريم در توضيح و تفسير كلام مولى عليه‌السلام و اشاره به اقوال اديبان گذشته در فهم كلمات نهج‌البلاغه نموده است.

اما مهم‌ترين ويژگى شرح ابن‌ميثم، صبغه كلامى و فلسفى آن است. ابن ميثم به علت مطالعات گسترده حكمى و كلامى، با نگاه يك متكلم شيعى كوشيده است تا به بررسى و شرح نهج‌البلاغه بپردازد. اين ويژگى ضمن آنكه يك امتياز براى اين شرح تلقى گرديده، اما به علت تحت‌الشعاع قرار گرفتن ساير مسائل، مورد نقد برخى از شارحان ديگر قرار گرفته است. نقد ديگرى كه بر اين شرح مطرح گرديده، كثرت استناد به روايات غيرشيعى و ضعف استفاده از منابع روايى و نقلى شيعى است. هم چنين در مباحث ادبى و لغوى نيز نقدهايى به اين شرح وارد شده است.

در آخر شوال سال 681ه.ق اين مختصر را به اتمام رسانيده است.

اين کتاب را ابن ميثم بحرانى براى پسران عطاملك نظام‌ الدين ابومنصور محمد و مظفرالدين ابوالعباس على در پايان شوال 681.

وضعيت کتاب

در پايان کتاب 5 فهرست به قرار زير ذكر شده است:

1. آيات قرآنى
2. انصاف الابيات
3. اعلام الکتاب
4. مصادر مقدمه و تحقيق کتاب
5. مواضيع کتاب

منابع مقاله

متن و مقدمه کتاب

پیوندها

مطالعه کتاب اختیار مصباح السالکین در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور