كامل بهائی

کامل بهائی

نام کتاب	کامل بهائی
نام های دیگر کتاب	کامل السقیفه
پدیدآورندگان	صفدری قزوینی، اکبر (مصحح) طبرسی، حسن بن علی (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏223‎‏/‎‏54‎‏ ‎‏/‎‏ط‎‏2‎‏ک‎‏2
موضوع	سقیفه بنی ساعده علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - اثبات خلافت علی بن ابی‌طالب (ع)، امام اول، 23 قبل از هجرت - 40ق. - امامت
ناشر	مرتضوی
مکان نشر	تهران - ایران
سال نشر	1383 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE993AUTOMATIONCODE

معرفی اجمالی

کامل بهائی، اثر عمادالدین حسن بن علی‌محمد بن علی بن طبری، با تحقیق و تصحیح اکبر صفدری قزوینی، کتابی است در مورد سقیفه و مسائل مربوط به آن که به زبان فارسی و در قرن هفتم هجری نوشته شده است.

انگیزه نگارش

نویسنده که از معاصران خواجه نصیر‌ طوسى‌ است، کتاب را به دستور‌ وزیر‌ بهاءالدین محمد، فرزند وزیر شمس‌الدین جوینى صاحب دیوان و حاکم اصفهان در دولت هولاکوخان نگاشته است و ازاین‌رو، به «کامل ‏بهایى» شهرت یافته است‌

نام‌ دیگر این کتاب «كامل‌ السقيفة» است. این کتاب در مدت دوازده سال نگارش یافته و تاریخ پایان تألیف کتاب، سال 675ق، است

اهمیت کتاب

این کتاب از جمله آثار شناخته‌شده طبری است که مورد استناد و استفاده بسیاری از محققان خاصه قرار گرفته است

سخن بزرگان پیرامون کتاب

خوانساری در مورد این کتاب می‌نویسد: «کامل بهائی‌ دارای سه هزار بیت است... و دارای اخبار معتبر به عربی و حکایات‌ مفید‌ به فارسی است»

ساختار

کتاب با سه مقدمه از اکبر صفدری قزوینی، ناشر و مصحح آغاز و مطالب در یک دیباچه، بیست‌وهشت باب و یک خاتمه، در یک مجلد، تنظیم شده است.

از آنجا که متن کتاب مربوط به قرن هفتم است، نثر آن سنگین و دارای لغاتی دشوار و دیرفهم می‌باشد.

گزارش محتوا

در مقدمه نخست، به شرح حال نویسنده پرداخته شدهو در مقدمه دوم، نگاهی کوتاه به شرایط تاریخی زمان تألیف کتاب و خانواده جوینی شدهو در مقدمه مصحح، به اقدامات تصحیحی کتاب، اشاره مختصری شده است

از جمله مباحث مطرح‌شده در کتاب می‌توان به اقسام علم، اقسام نعمت، مذاهب متعدد، دلایل امامت امیرالمؤمنین(ع) و فرزندان او(ع)، ویژگی‌های مغایر با امامت، فضیلت‌های ساختگی و برپایی سقیفه اشاره کرد.

نویسنده، کتاب حاضر را در پیرامون حقوق ازدست‌رفته حضرت شاه ولایت و سایر ائمه معصومین(ع) و اولاد آن حضرت در‌ امر‌ زمامداری مسلمین به رشته تألیف کشیده و به نوبه خود داد سخن داده است

نویسنده، این کتاب را ابتدا به‌طور علمی‌ و به‌ عبارتی مشکل نوشته بوده، ولی بعد تجدید نظری نموده و آن را به عبارت رسا و ساده برگردانیده است؛ چنان‌که خود در خاتمه کتاب می‌گوید: «و اول وضع این کتاب را بر الفاظ‌ مشکل‌ و عویص جمع کردم، اما چون نظر کردم در حیز تقلیل افاده و استفاده یافتم، ثانیا صلاح در آن دیدم که تبدیل کنم عویصات را به واضحات و معضلات را به مبینات‌ تا‌ فائده آن در زمین عجم عام گردد و در اکناف عالم شایع شود»

در پایان می‌توان گفت که این کتاب همواره یکی از مدارک بشمار می‌رفته؛ زیرا برخی از مطالب تاریخی و نکات کلامی در آن دیده می‌شود که‌ منحصر‌ به آن است و فقط باید از آن گرفت. به‌علاوه موضوعات جالب و تحقیقات مطلوبی نیز در خلال بحث‌های مختلف آمده است که‌ بسیار دلپذیر و پرمغز می‌باشد؛ با این وصف مانند هر کتاب دیگر‌ برخی‌ از‌ نقل‌های آن، مورد اعتماد دانشمندان محقق واقع نشده و با تردید و دیده انتقاد بدان می‌نگرند. درعین‌حال جای ‌‌گفتگو‌ نیست که کتاب مزبور یکی از بهترین کتب کلامی و تاریخی شیعه است‌ و مؤلف‌ از این راه خدمتی بس بزرگ به آئین پاک تشیع نموده است

وضعیت کتاب

فهرست مطالب و منابع مورد استفاده محقق، در انتهای کتاب آمده است.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع، به توضیح و تشریح برخی از کلمات متن پرداخته شده است

منابع مقاله

1. مقدمه و متن کتاب.
2. دوانی، علی، «با مفاخر اسلام آشنا شویم - قرن هفتم هجری/ عمادالدین طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: درس‌هایی از مکتب اسلام، شماره 7، شهریور 1340 (5 صفحه، از 25 تا 29).
3. پورامینی، محمدامین، «دختری یتیم از آل محمد در شام»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: فرهنگ کوثر، شماره 69، فروردین 1386 (8 صفحه، از 53 تا 60).
4. مایل هروی، نجیب، «اربعین طبری»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله: مشکوة، شماره 12 و 13، پاییز و زمستان 1365 (31 صفحه، از 110 تا 140).

وابسته‌ها

كامل البهائي (تعریب کتاب «کامل بهائی» اثر عمادالدین طبری)

پیوندها

مطالعه کتاب کامل بهائی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور