اخلاق ایزدی

اخلاق ایزدی

نام کتاب	اخلاق ایزدی
نام های دیگر کتاب	بیست گفتار اخلاقی - عرفانی
پدیدآورندگان	خزائلی، محمدعلی (تهيه و تدوين) ایزدی، عباس (نويسنده)
زبان	فارسی
کد کنگره	‏BP‎‏ ‎‏10‎‏/‎‏5‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏9‎‏خ‎‏4
موضوع	اخلاق اسلامی - مقاله‏ها و خطابه‏ها ایزدی، عباس، 1301 - 1371 - وعظ عرفان - مقاله‌ها و خطابه‌ها وعظ
ناشر	اجر
مکان نشر	قم - ایران
سال نشر	1384 هـ.ش
کد اتوماسیون	AUTOMATIONCODE16677AUTOMATIONCODE

معرفى اجمالى

اخلاق ايزدى، بيست گفتار اخلاقى - عرفانى، اثر شيخ عباس ايزدى (1371 - 1301ش)، به زبان فارسى و در موضوع اخلاق است.

ساختار

كتاب، مشتمل بر يك مقدمه و متن است. متن كتاب، بدون هيچ باب‌بندى و فصل‌بندى در بيست گفتار بيان شده است.

كتاب، حاصل سلسله درس‌هاى اخلاقى و عرفانى مؤلف است كه در سال‌هاى (61 - 60ش)، در جمع علما و دانشجويان ايراد گرديده است و توسط جناب محمدعلى خزائلى تهيه، تدوين و تنظيم شده است.

مطالب كتاب، به آيات قرآن و روايات شريف مزين شده است. مؤلف، آيات و روايات را به‌صورت كامل بيان نموده، ترجمه كرده و سپس شرح داده است. همچنين در بيان مباحث، از اشعار و حكايات عبرت‌آموز بهره برده است.

گزارش محتوا

مقدمه كتاب، نگاهى گذرا و بسيار كوتاه به زندگى و شخصيت علمى مؤلف دارد كه توسط آقاى خزائلى بيان شده است.

كتاب، حاوى بيست گفتار پيرامون مباحث اخلاقى و عرفانى است. در ابتداى كتاب، حديثى از امام صادق(ع) خطاب به مفضل بن عمر بيان شده كه با موضوع كتاب مناسبت دارد. اين حديث شريف، به اين شرح است:

«دانش خود را به نگارش درآور و ميان برادرانت بگستران و چون مرگت فرارسد، نوشته‌هاى خود را به ارث بگذار، زيرا روزگارى پرآشوب بر مردم مى‌آيد كه (براى نجات از آشوب‌ها و فتنه‌ها)، همدمى غير از نوشتار خود ندارند».

مباحث و مطالب مختلف اخلاقى كتاب، با بيانى شيوا و رسا بيان گرديده است و اين از ويژگى‌هاى خوب كتاب است.

اولين گفتار كتاب، پيرامون تعديل قواى نفس است و اولين مبحث اين گفتار، «ثمره تهذيب اخلاق» است. مؤلف، كلام را اين گونه آغاز مى‌نمايد:

«فايده علم اخلاق، پاك ساختن نفس از صفات رذيله و ناپسند و آراستن آن به ملكات جميله و اخلاق حسنه است كه از آن به تهذيب اخلاق تعبير مى‌شود و ثمره‌اش رسيدن به خير و سعادت ابدى است، زيرا سعادت مطلق و هميشگى، وقتى حاصل مى‌شود كه انسان صفحه نفس خود را هميشه و در همه وقت از تمامى اخلاق ناپسند پاك سازد و...».

مؤلف، در مباحث ديگر اين گفتار، پيرامون قواى چهارگانه روح، ضرورت استفاده از عمر گران‌بها، ثمره تهذيب قواى نفس، منشأ پيدايش صفات پسنديده و ناپسند، تعريف عدالت و اعتدال، مراتب نفس و... مطالبى بسيار مفيدى را ذكر كرده است.

مختصرترين گفتار كتاب، بخش پايانى و گفتار بيستم است. عنوان اين گفتار، «غرور واعظان و مؤمنان» است. اين گفتار، مشتمل بر سه مبحث است، به شرح زير:

1. غرور اهل وعظ و موعظه؛

2. غرور اهل عبادت و عمل؛

3. غرور اهل تدريس و امامت.

در مبحث اول، بيان مى‌نمايد كه: «يكى از طوايفى كه ممكن است دچار آفت غرور و گمان باطل در باره خدا شوند، اهل وعظ و موعظه هستند كه مرحوم نراقى آنان را به چند دسته تقسيم مى‌كند:

دسته اول، واعظان بى‌عمل؛ دسته دوم، واعظان بى‌علم؛ دسته سوم، واعظان بى‌اخلاص و دسته چهارم، واعظ مغرور».

در مبحث دوم، از زبان مرحوم نراقى، به غرور اهل عبادت و عمل مى‌پردازد و هفت طايفه از آنان را با علائم و نشانه‌ها، تحت عناوين زير شرح مى‌دهد:

وسواس و غرور در وضو؛ غرور در نماز؛ غرور روزه‌داران؛ غرور حج‌گزاران؛ غرور قاريان قرآن؛ غرور اهل نوافل و غرور زاهدان.

در مبحث سوم، راه‌هاى عملى و علمى علاج غرور بيان مى‌گردد.

عناوين ديگر گفتارهاى كتاب، عبارت است از:

ثبات و زوال صفات نفسانى؛ تغييرپذيرى اخلاق؛ راه‌هاى تهذيب؛ نسبت ميان اراده انسان با اراده خداوند؛ سلوك عاشقانه؛ اخلاص و آثار آن؛ زندگى دنيا؛ ماهيت دنيا؛ زهد در فرهنگ اسلام؛ حرص و طمع در احاديث؛ غرور چيست؟ مغرور كيست؟؛ غرور ثروتمندان؛ درمان غرور؛ غرور صاحبان مقام و نسب؛ به رحمت الهى مغرور نشويم؛ ميان بيم و اميد؛ مكر خداوند و شيطان در كمين عالمان.

وضعيت كتاب

فهرست مطالب و موضوعات، در ابتداى كتاب و كتاب‌نامه (حاوى اسامى كتبى كه مؤلف، در بيان مطالب و مباحث از آنها استفاده نموده است)، در پايان آن ذكر شده است. پاره‌اى از توضيحات و آدرس آيات و منابع روايات، در پاورقى بيان شده است.

منابع مقاله

مقدمه و متن كتاب.

پیوندها

مطالعه کتاب اخلاق ایزدی در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور