۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' ،' به '،'
جز (جایگزینی متن - '</ref>.' به '</ref>') |
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
شواهدى كه در اين اثر، مورد بررسى و شرح قرار گرفته، عبارت از تعداد 627 مورد است و هر مورد، شامل بيت يا ابياتى مى‌شود كه [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] در كتابش به آن‌ها استشهاد كرده است. | شواهدى كه در اين اثر، مورد بررسى و شرح قرار گرفته، عبارت از تعداد 627 مورد است و هر مورد، شامل بيت يا ابياتى مى‌شود كه [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] در كتابش به آن‌ها استشهاد كرده است. | ||
در كتاب حاضر يك دوره صرف و نحو عربى با ذكر شواهد شعرى بيان شده است. البته در اين شرح همانند متن اصلى أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، چنين نيست كه مباحث صرف و نحو به‌صورت دو علم جداگانه مطرح شوند، بلكه به‌هم‌پيوسته آمده‌اند و بى‌ترديد تفكيك دقيقى كه الآن در بين مباحث اين دو علم وجود دارد، در آن روزگار صورت نگرفته بود. | در كتاب حاضر يك دوره صرف و نحو عربى با ذكر شواهد شعرى بيان شده است. البته در اين شرح همانند متن اصلى أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، چنين نيست كه مباحث صرف و نحو به‌صورت دو علم جداگانه مطرح شوند، بلكه به‌هم‌پيوسته آمده‌اند و بى‌ترديد تفكيك دقيقى كه الآن در بين مباحث اين دو علم وجود دارد، در آن روزگار صورت نگرفته بود. | ||
== گزارش محتوا == | == گزارش محتوا == | ||
| خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
در باره روش و محتواى اين اثر، چند نكته گفتنى است: | در باره روش و محتواى اين اثر، چند نكته گفتنى است: | ||
1. محقق در مقدمه‌اش، منزلت علمى كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و نيز شرح حاضر را به‌خوبى بيان كرده است. او تأكيد كرده است از زمان پيدايش كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] تاكنون، اين اثر جاودان انعكاس چشمگيرى يافته و انديشمندان و پژوهشگران نسبت به آن اهتمامى ويژه مبذول داشته و آثار پژوهشى بسيارى در باره آن و شرح عباراتش و شواهدش و... به انجام رسانده‌اند كه كتاب حاضر نيز يكى از همين موارد است <ref>شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، مقدمة المحقق، ص 4 - 8</ref> | 1. محقق در مقدمه‌اش، منزلت علمى كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و نيز شرح حاضر را به‌خوبى بيان كرده است. او تأكيد كرده است از زمان پيدايش كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] تاكنون، اين اثر جاودان انعكاس چشمگيرى يافته و انديشمندان و پژوهشگران نسبت به آن اهتمامى ويژه مبذول داشته و آثار پژوهشى بسيارى در باره آن و شرح عباراتش و شواهدش و... به انجام رسانده‌اند كه كتاب حاضر نيز يكى از همين موارد است <ref>شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، مقدمة المحقق، ص 4 - 8</ref> | ||
2. بنا بر نظر دكتر محمدعلى سلطانى، منزلت و ارزش كتاب حاضر (شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ) از چند جهت است: | 2. بنا بر نظر دكتر محمدعلى سلطانى، منزلت و ارزش كتاب حاضر (شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ) از چند جهت است: | ||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
4. محقق، روش تحقيق خودش را در اثر حاضر به اين ترتيب ذكر كرده است: بعد از حصول اطمينان به همه متن، همه شروح خطى يا چاپى كه تاكنون براى ابيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] نوشته شده و باقى مانده را جستجو كرده و گرد هم آوردم و افزون بر آن براى تصحيح كتاب حاضر به شرح شواهد اشعار مغنى و مفصل و [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] و... نيز مراجعه كرده و به مقايسه شرح ابن سيرافى و ديگران پرداختم و در موارد بسيارى به آنچه بهتر و مناسب‌تر است، اشاره كرده‌ام، ولى در باره توجيه نحوى در اين شروح چيزى را بيان نمى‌كنم و در صورت لزوم و تباين شرح‌ها آنچه مناسب است را ذكر مى‌كنم و ملتزم شده‌ام كه مواضع ورود هر شاهدى را در كتب نحوى از شرح شواهد [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و غير آن بيان كنم و اما در خصوص كتاب «فرحة الأديب» كه روايت اسود غُندِجانى (زنده در 430ق) و ردّ بر كتاب حاضر (شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ) و گزارش ابومحمد اعرابى است، پس براى غنى‌سازى اين اثر، تمام آن را در جاى خودش ذكر كردم تا بحث با مقايسه نظرات گوناگون مفيدتر شود؛ زيرا ابومحمد اعرابى، اطلاعات نسب‌شناختى خوبى دارد و آگاهى‌اش به شخصيت‌ها و اماكن و حوادث تاريخى و... گسترده است؛ البته اين كار بعد از آن صورت گرفت كه كتاب «فرحة الأديب» را از روى چهار نسخه خطى تصحيح كردم. همچنين زندگى‌نامه اعلام و شخصيت‌هاى واردشده را در پاورقى بيان كرده‌ام <ref>همان، ص 33</ref> | 4. محقق، روش تحقيق خودش را در اثر حاضر به اين ترتيب ذكر كرده است: بعد از حصول اطمينان به همه متن، همه شروح خطى يا چاپى كه تاكنون براى ابيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] نوشته شده و باقى مانده را جستجو كرده و گرد هم آوردم و افزون بر آن براى تصحيح كتاب حاضر به شرح شواهد اشعار مغنى و مفصل و [[ابن‌مالک، محمد بن عبدالله|ابن مالك]] و... نيز مراجعه كرده و به مقايسه شرح ابن سيرافى و ديگران پرداختم و در موارد بسيارى به آنچه بهتر و مناسب‌تر است، اشاره كرده‌ام، ولى در باره توجيه نحوى در اين شروح چيزى را بيان نمى‌كنم و در صورت لزوم و تباين شرح‌ها آنچه مناسب است را ذكر مى‌كنم و ملتزم شده‌ام كه مواضع ورود هر شاهدى را در كتب نحوى از شرح شواهد [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] و غير آن بيان كنم و اما در خصوص كتاب «فرحة الأديب» كه روايت اسود غُندِجانى (زنده در 430ق) و ردّ بر كتاب حاضر (شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ) و گزارش ابومحمد اعرابى است، پس براى غنى‌سازى اين اثر، تمام آن را در جاى خودش ذكر كردم تا بحث با مقايسه نظرات گوناگون مفيدتر شود؛ زيرا ابومحمد اعرابى، اطلاعات نسب‌شناختى خوبى دارد و آگاهى‌اش به شخصيت‌ها و اماكن و حوادث تاريخى و... گسترده است؛ البته اين كار بعد از آن صورت گرفت كه كتاب «فرحة الأديب» را از روى چهار نسخه خطى تصحيح كردم. همچنين زندگى‌نامه اعلام و شخصيت‌هاى واردشده را در پاورقى بيان كرده‌ام <ref>همان، ص 33</ref> | ||
5. منزلت «الكتاب» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] در ادبيات عربى، فوق‌العاده و ممتاز است؛ به‌طورى‌كه در علم نحو، اثرى بى‌نظير شمرده مى‌شود و بر همه كتاب‌هاى نحوى ترجيح داده مى‌شود. به همين جهت، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] در باره آن گفته است كه در هيچ علمى هيچ كتابى مانند كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] پديد نيامده؛ زيرا كتاب‌هاى نوشته‌شده در يك علم، به يكديگر نيازمندند، ولى كسى كه كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] را بفهمد نيازى به كتاب ديگرى ندارد و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] از بزرگ‌ترين دانشمندان قرن ششم بعد از گذشت چهار قرن از نگارش كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، چنين گفته است: | 5. منزلت «الكتاب» [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] در ادبيات عربى، فوق‌العاده و ممتاز است؛ به‌طورى‌كه در علم نحو، اثرى بى‌نظير شمرده مى‌شود و بر همه كتاب‌هاى نحوى ترجيح داده مى‌شود. به همين جهت، [[مبرد، محمد بن یزید|مبرد]] در باره آن گفته است كه در هيچ علمى هيچ كتابى مانند كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] پديد نيامده؛ زيرا كتاب‌هاى نوشته‌شده در يك علم، به يكديگر نيازمندند، ولى كسى كه كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] را بفهمد نيازى به كتاب ديگرى ندارد و [[زمخشری، محمود بن عمر|زمخشرى]] از بزرگ‌ترين دانشمندان قرن ششم بعد از گذشت چهار قرن از نگارش كتاب [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، چنين گفته است: | ||
{| class="wikitable poem" | {| class="wikitable poem" | ||
| خط ۱۳۴: | خط ۱۳۴: | ||
== منابع مقاله == | == منابع مقاله == | ||
شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]] ، ابومحمد يوسف بن ابى‌سعيد السيرافى، حقّقه و قدّمه له الدكتور محمدعلى سلطانى، دارالعصماء، دمشق، الطبعة الأولى 1429ق. | شرح أبيات [[سیبویه، عمرو بن عثمان|سيبويه]]، ابومحمد يوسف بن ابى‌سعيد السيرافى، حقّقه و قدّمه له الدكتور محمدعلى سلطانى، دارالعصماء، دمشق، الطبعة الأولى 1429ق. | ||