الفهرست: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' (ع)' به '(ع)') |
جز (جایگزینی متن - '<ref>' به '.<ref>') |
||
| خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
ترجمه «كتاب الفهرست» [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] كار ساده و آسانى نيست؛ كتابى كه در سده چهارم هجرى تألیف شده و متضمن نام هزاران كتاب و علم و فن و اشخاص و فرقه‌ها و طوائف و اصطلاحاتى است كه در آن زمان معروف بوده و اكنون از برخى از آنها جز نام و نشانى باقى نمانده و حتى آن نام‌ها هم غالباً دچار تحريف و حذف و اسقاط شده، حل مشكلاتش دشوار و از زبانى به زبان ديگر ترجمه كردن دشوارتر است. | ترجمه «كتاب الفهرست» [[ابن ندیم، محمد بن اسحاق|ابن نديم]] كار ساده و آسانى نيست؛ كتابى كه در سده چهارم هجرى تألیف شده و متضمن نام هزاران كتاب و علم و فن و اشخاص و فرقه‌ها و طوائف و اصطلاحاتى است كه در آن زمان معروف بوده و اكنون از برخى از آنها جز نام و نشانى باقى نمانده و حتى آن نام‌ها هم غالباً دچار تحريف و حذف و اسقاط شده، حل مشكلاتش دشوار و از زبانى به زبان ديگر ترجمه كردن دشوارتر است. | ||
مترجم كتاب، در ابتداى مقدمه‌اش با اشاره به استقبال فضلا و دانشمندان طبقات مختلف علمى نسبت به اين اثر، مطالبى را درباره شيوه تصحيح و ترجمه كتاب بيان كرده است. وى متذكر مى‌شود كه مشاهده پاره‌اى از افتادگى‌هايى كه در قسمت تأليفات مؤلفان مشهود گرديد، ما را وادار به تصحيح و اصلاح عمل خود نموده است <ref>مقدمه مؤلف، صفحه سه</ref>. | مترجم كتاب، در ابتداى مقدمه‌اش با اشاره به استقبال فضلا و دانشمندان طبقات مختلف علمى نسبت به اين اثر، مطالبى را درباره شيوه تصحيح و ترجمه كتاب بيان كرده است. وى متذكر مى‌شود كه مشاهده پاره‌اى از افتادگى‌هايى كه در قسمت تأليفات مؤلفان مشهود گرديد، ما را وادار به تصحيح و اصلاح عمل خود نموده است .<ref>مقدمه مؤلف، صفحه سه</ref>. | ||
وى در ادامه، برخى از ويژگى‌هاى نسخه هند و نيز انتقاداتى را كه برخى از فضلا به اين ترجمه داشته‌اند، مطرح كرده است. | وى در ادامه، برخى از ويژگى‌هاى نسخه هند و نيز انتقاداتى را كه برخى از فضلا به اين ترجمه داشته‌اند، مطرح كرده است. | ||
| خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
دكتر [[سجادی، جعفر|سيد جعفر سجادى]]، از جمله كسانى است كه از ترجمه اين كتاب ستايش و از زحمت در اين راه قدردانى نموده، سپس انتقاداتى را مطرح كرده كه برخى به ترجمه وارد نبوده و مربوط به متن عربى كتاب است؛ از جمله اينكه متن عربى اين كتاب از لحاظ به‌كاربردن لغات و اصطلاحات نامأنوس و هم از جهت استعمال اصطلاحات تاريخى و ملل و اديان، براى دانشجويان و مبتديان علوم تاريخى و اجتماعى چندان قابل استفاده نمى‌باشد يا اينكه به ضبط درست اصطلاحات علمى و مذهبى، اعلام اشخاص، اسامى كتب، القاب، اسامى فرقه‌ها و پيدا كردن ريشه و اساس تاريخى آنها كمتر توجه شده است. | دكتر [[سجادی، جعفر|سيد جعفر سجادى]]، از جمله كسانى است كه از ترجمه اين كتاب ستايش و از زحمت در اين راه قدردانى نموده، سپس انتقاداتى را مطرح كرده كه برخى به ترجمه وارد نبوده و مربوط به متن عربى كتاب است؛ از جمله اينكه متن عربى اين كتاب از لحاظ به‌كاربردن لغات و اصطلاحات نامأنوس و هم از جهت استعمال اصطلاحات تاريخى و ملل و اديان، براى دانشجويان و مبتديان علوم تاريخى و اجتماعى چندان قابل استفاده نمى‌باشد يا اينكه به ضبط درست اصطلاحات علمى و مذهبى، اعلام اشخاص، اسامى كتب، القاب، اسامى فرقه‌ها و پيدا كردن ريشه و اساس تاريخى آنها كمتر توجه شده است. | ||
مترجم در ادامه به اين انتقادات پاسخ داده است <ref>مقدمه كتاب، صفحات هشت تا ده</ref>. | مترجم در ادامه به اين انتقادات پاسخ داده است .<ref>مقدمه كتاب، صفحات هشت تا ده</ref>. | ||
در مجموع بايد گفت كه كتاب از ترجمه‌اى روان و سليس برخوردار بوده و مترجم، ترجمه قابل قبولى را ارائه كرده است. | در مجموع بايد گفت كه كتاب از ترجمه‌اى روان و سليس برخوردار بوده و مترجم، ترجمه قابل قبولى را ارائه كرده است. | ||
نص عربى اشعار در متن كتاب آمده و ترجمه آنها در پاورقى ذكر شده است. در مورد برخى نيز مترجم ضرورتى در ترجمه آن مشاهده ننموده است <ref>متن كتاب، ص 319</ref>. | نص عربى اشعار در متن كتاب آمده و ترجمه آنها در پاورقى ذكر شده است. در مورد برخى نيز مترجم ضرورتى در ترجمه آن مشاهده ننموده است .<ref>متن كتاب، ص 319</ref>. | ||
در پاورقى كتاب، اختلاف نسخ كتاب، توضيح برخى الفاظ، عبارات و اعلام با ذكر منبع و ارجاعات به خود كتاب يا منابع ديگر ذكر شده است. مترجم اگر عباراتى مانند: «رضي‌الله‌عنه» را درباره ائمه(ع) به «عليه‌السلام» تغيير داده، به جهت رعايت امانت در پاورقى متذكر شده است <ref>همان، ص 326</ref>. | در پاورقى كتاب، اختلاف نسخ كتاب، توضيح برخى الفاظ، عبارات و اعلام با ذكر منبع و ارجاعات به خود كتاب يا منابع ديگر ذكر شده است. مترجم اگر عباراتى مانند: «رضي‌الله‌عنه» را درباره ائمه(ع) به «عليه‌السلام» تغيير داده، به جهت رعايت امانت در پاورقى متذكر شده است .<ref>همان، ص 326</ref>. | ||
در انتهاى كتاب، فهرست‌هاى «مستندات و مآخذ»، «اجزاى كتاب»، «مطالب»، «اعلام»، «شهرها و اماكن»، «كتاب‌هايى كه در متن و حاشيه آمده» و در آخر «غلطنامه متن كتاب و فهرست آن» آمده است. | در انتهاى كتاب، فهرست‌هاى «مستندات و مآخذ»، «اجزاى كتاب»، «مطالب»، «اعلام»، «شهرها و اماكن»، «كتاب‌هايى كه در متن و حاشيه آمده» و در آخر «غلطنامه متن كتاب و فهرست آن» آمده است. | ||
نسخهٔ ۳۰ آوریل ۲۰۱۷، ساعت ۱۸:۴۴
| نام کتاب | الفهرست |
|---|---|
| نام های دیگر کتاب | کتاب الفهرست |
| پدیدآورندگان | ابن ندیم، محمد بن اسحاق (نويسنده)
تجدد، محمد رضا (مترجم) |
| زبان | فارسی |
| کد کنگره | Z 7052 /الف2 ف9041 |
| موضوع | ابن ندیم، محمد بن اسحق، -380ق.
ادبیات عربی - سرگذشت نامه و کتاب شناسی کشورهای اسلامی - سرگذشت نامه و کتاب شناسی کشورهای اسلامی - کتاب شناسی |
| ناشر | بانک بازرگانی ایران (چاپخانه) |
| مکان نشر | تهران - ایران |
| سال نشر | 1346 هـ.ش |
| کد اتوماسیون | AUTOMATIONCODE3310AUTOMATIONCODE |
كتاب الفهرست، تألیف محمد بن اسحاق النديم، مشهور به ابن نديم است كه با ترجمه محمد رضا تجدد منتشر شده است.
«كتاب الفهرست»، فرهنگ‌نامه يا دائرةالمعارفى است شامل بيشتر آثار تألیفى يا ترجمه‌اى عربى تا نيمه دوم قرن چهارم هجرى. از آنجا كه زبان عربى در آن دوران زبان علم و ادب همه ملت‌هاى اسلامى و قالب فرهنگ عصر بشمار مى‌رفته، از اين جهت، كتاب الفهرست را بايد فرهنگ‌نامه همه ملت‌هاى اسلامى شمرد. خود ابن‌نديم در مقدمه كتاب خود گويد: «اين، فهرست كتاب‌هاى تمام ملت‌ها اعم از عرب و عجم است كه به زبان عربى وجود دارد با شرح انواع علوم و اخبار مصنفان آنها» و بدين‌جهت در تمام دوره‌هاى علمى و ادبى اسلامى نمى‌توان در اين زمينه كتابى به اهميت اين كتاب فهرست نشان داد.
ترجمه «كتاب الفهرست» ابن نديم كار ساده و آسانى نيست؛ كتابى كه در سده چهارم هجرى تألیف شده و متضمن نام هزاران كتاب و علم و فن و اشخاص و فرقه‌ها و طوائف و اصطلاحاتى است كه در آن زمان معروف بوده و اكنون از برخى از آنها جز نام و نشانى باقى نمانده و حتى آن نام‌ها هم غالباً دچار تحريف و حذف و اسقاط شده، حل مشكلاتش دشوار و از زبانى به زبان ديگر ترجمه كردن دشوارتر است.
مترجم كتاب، در ابتداى مقدمه‌اش با اشاره به استقبال فضلا و دانشمندان طبقات مختلف علمى نسبت به اين اثر، مطالبى را درباره شيوه تصحيح و ترجمه كتاب بيان كرده است. وى متذكر مى‌شود كه مشاهده پاره‌اى از افتادگى‌هايى كه در قسمت تأليفات مؤلفان مشهود گرديد، ما را وادار به تصحيح و اصلاح عمل خود نموده است .[۱].
وى در ادامه، برخى از ويژگى‌هاى نسخه هند و نيز انتقاداتى را كه برخى از فضلا به اين ترجمه داشته‌اند، مطرح كرده است.
دكتر سيد جعفر سجادى، از جمله كسانى است كه از ترجمه اين كتاب ستايش و از زحمت در اين راه قدردانى نموده، سپس انتقاداتى را مطرح كرده كه برخى به ترجمه وارد نبوده و مربوط به متن عربى كتاب است؛ از جمله اينكه متن عربى اين كتاب از لحاظ به‌كاربردن لغات و اصطلاحات نامأنوس و هم از جهت استعمال اصطلاحات تاريخى و ملل و اديان، براى دانشجويان و مبتديان علوم تاريخى و اجتماعى چندان قابل استفاده نمى‌باشد يا اينكه به ضبط درست اصطلاحات علمى و مذهبى، اعلام اشخاص، اسامى كتب، القاب، اسامى فرقه‌ها و پيدا كردن ريشه و اساس تاريخى آنها كمتر توجه شده است.
مترجم در ادامه به اين انتقادات پاسخ داده است .[۲].
در مجموع بايد گفت كه كتاب از ترجمه‌اى روان و سليس برخوردار بوده و مترجم، ترجمه قابل قبولى را ارائه كرده است.
نص عربى اشعار در متن كتاب آمده و ترجمه آنها در پاورقى ذكر شده است. در مورد برخى نيز مترجم ضرورتى در ترجمه آن مشاهده ننموده است .[۳].
در پاورقى كتاب، اختلاف نسخ كتاب، توضيح برخى الفاظ، عبارات و اعلام با ذكر منبع و ارجاعات به خود كتاب يا منابع ديگر ذكر شده است. مترجم اگر عباراتى مانند: «رضي‌الله‌عنه» را درباره ائمه(ع) به «عليه‌السلام» تغيير داده، به جهت رعايت امانت در پاورقى متذكر شده است .[۴].
در انتهاى كتاب، فهرست‌هاى «مستندات و مآخذ»، «اجزاى كتاب»، «مطالب»، «اعلام»، «شهرها و اماكن»، «كتاب‌هايى كه در متن و حاشيه آمده» و در آخر «غلطنامه متن كتاب و فهرست آن» آمده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.