ابن اثیر، مبارک بن محمد

ابن اثیر، مبارک بن محمد

نام	ابن اثیر، مبارک بن محمد
نام های دیگر	ابن اثیر جزری، مبارک بن محمد اب‍ن‌ اث‍ی‍ر، اب‍وال‍ب‍رک‍ات‌ اب‍ن‌ اث‍ی‍ر، م‍ج‍دال‍دی‍ن‌ م‍ب‍ارک‌ اب‍ن‌ اث‍ی‍ر ج‍زری‌، م‍ج‍دال‍دی‍ن‌ اب‍ن‌ الاث‍ی‍ر، م‍ب‍ارک‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د م‍ب‍ارک‌ ب‍ن‌ م‍ح‍م‍د اب‍ن‌ اث‍ی‍ر
نام پدر
متولد
محل تولد
رحلت	606 هـ.ق
اساتید
برخی آثار
کد مولف	AUTHORCODE3961AUTHORCODE

معرفى اجمالى

« مبارك بن محمد بن عبدالواحد شيبانى جزرى موصلى» معروف به ابن اثير، رجالى، مفسر، محدِّث و فقيه شافعى مذهبى است كه در 544ق، درعراق ديده به جهان گشود.او برادر بزرگ‌تر عزّالدين و ضياءالدّين ابن‌اثير است كه در جزيره ابن عُمَر (اكنون شهر مرزى ميان سوريه و تركيه) زاده شد.

وى دوران كودكى و نوجوانى را در زادگاه خويش گذراند و پس از آن با پدر و برادرانش به موصل كوچ كرد و در آنجا ادبيات را از ناصح‌الدين ابومحمد سعيد بن دَهّان بغدادى، ابوبكر يحيى بن سعدون مغربى قُرطُبى و ابوالحزم مكّى بن ريّان بن شَبَّه ماكِسى، نحوى ضرير و حديث را از محدّثان موصل از جمله ابوالفضل بن طوسى فراگرفت.

هنگامى كه به حج مى‌رفت، در بغداد از ابوالقاسم بن خَلّ و عبدالوهّاب بن سكينه، ابوالقاسم يَعيش بن صدقه فُراتى، ابوالفرج عبدالمنعم بن عبدالوهاب بن كُلَيْب حَرّانى و ابواحمد عبدالوهاب بن على حديث شنيد.

وى آن زمان كه در موصل مى‌زيست، به اتابكان زنگى موصل، كه از سوى سلجوقيان فرمانرواى آنجا بودند، نزديك شد و به وسيله چند تن از حاكمان زنگى به مقام مشاور ويژه و نيز منشى خاص دست يافت. وى مدتى خزانه‌دار سيف‌الدين غازى بن مَودود بن زنگى بود و پس از آن مدتى نيز توسط سيف‌الدين به سرپرستى ديوان جزيره ابن عمر گمارده شد، آنگاه به موصل بازگشت و مقام نيابت ديوان را از سوى وزير جلال‌الدين ابوالحسن على بن منصور اصفهانى عهده‌دار شد و پس از آن نزد مجاهدالدين قايْماز راه يافت و در آنجا به مقام بلندى رسيد.

هنگامى كه در 589ق مجاهدالدين دستگير و زندانى شد و عزّالدّين مسعود جانشين وى گرديد، وى در خدمت مسعود درآمد و پس از درگذشت او، به جانشين وى نورالدين ارسلان شاه پيوست و در فرمانروايى نورالدين قدرتى عظيم يافت.

او در سال‌هاى پايانى زندگى، فلج شد و دست و پاى وى ناتوان گرديد و از نوشتن بازماند، از اين‌رو خانه‌نشين شد و رباطى در يكى از آبادى‌هاى پيرامون موصل بنياد نهاد و تمام داراييش را وقف آن كرد.

خانه او محل گرد آمدن عالمان، اديبان و پژوهشگران علوم قرآنى و معارف دينى بود. گفته‌اند كه در همين ايّام جمعى از افاضل روزگار، وى را در كار تصنيف يارى كرده‌اند.

او در بسيارى از علوم روزگارش توانا بود و در تمام آنها شاگردانى پرورده و نيز آثارى پديد آورده است. فرزندش شهاب قوصى، تاج‌الدين عبدالمحسن بن محمد حامض شيخ باجريقى و فخرالدّين بخارى‌از او روايت كرده‌اند.

قلقشندى در برخى از آثارش حديث‌هايى را از ابن اثير نقل كرده است. قفطى نيز مى‌گويد: مجدالّدين اجازه روايت تمام آثارش را به وى داده است.

آثار:

از جمله آثار اوست:

1- جامع الاصول من احاديث الرسول

2- المُرَصّع فى الاباءِ و الامّهات

3- منال الطّالب فى شرح طوال الغرائب

4- النّهايه فى غريب الحديث و الاثر

5- المختار فى مناقب الاخيار

6-البديع فى علم العربيه

7- رسائل ابن اثير

8 الباهر فى الفروق

9- تهذيب الفصول ابن دَهّان

منابع مقاله

دائره المعارف بزرگ اسلامى، زير نظر كاظم موسوى بجنوردى، چاپ دوم، 1374، تهران، ج2، ص704 حسن يوسفى اشكورى.

وابسته‌ها

المرصع في الآباء و الأمّهات و الأبناء و البنات و الأذواء و الذّوات / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

النهایة في غریب الحدیث و الأثر / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

المختار من مناقب الأخیار / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

البدیع في علم العربیة / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جامع الاصول في أحادیث الرسول / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده

جامع الأصول من احاديث الرسول صلي الله عليه و سلم / نوع اثر: کتاب / نقش: نويسنده