اسناد و مکاتبات تاریخی ایران: دوره افشاریه: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جایگزینی متن - 'گي' به 'گی'
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'گي' به 'گی')
خط ۲۷: خط ۲۷:




'''اسناد و مكاتبات تاريخى ایران (دوره افشاريه)'''، گردآورى [[نصیری، محمدرضا|محمدرضا نصيرى]] است. نویسنده در فاصله سال‌هاى 57- 1352ش فرصتى پيدا مى‌كند كه در بايگانى‌هاى كشور تركيه، به مطالعه بپردازد و اسناد و مدارک تاريخى ارزشمندى را به دست مى‌آورد. وى با توجه به این كه این اسناد در بررسى مسائل تاريخى از اهمیت ويژه‌اى برخوردار بوده است، تصمیم به نگارش کتاب حاضر مى‌گيرد.
'''اسناد و مكاتبات تاريخى ایران (دوره افشاريه)'''، گردآورى [[نصیری، محمدرضا|محمدرضا نصيرى]] است. نویسنده در فاصله سال‌هاى 57- 1352ش فرصتى پيدا مى‌كند كه در بايگانى‌هاى كشور تركيه، به مطالعه بپردازد و اسناد و مدارک تاريخى ارزشمندى را به دست مى‌آورد. وى با توجه به این كه این اسناد در بررسى مسائل تاريخى از اهمیت ويژه‌اى برخوردار بوده است، تصمیم به نگارش کتاب حاضر مى‌گیرد.


==ساختار==
==ساختار==
خط ۳۵: خط ۳۵:
کتاب، با مقدمه‌اى از محقق کتاب آغاز شده است كه به اختصار روابط ایران و عثمانى را در دوره افشاريه مورد بررسى قرار داده است. به جهت این كه خواننده بتواند از اسناد کتاب استفاده كند، لازم است كه از فضاى حاكم بر آن‌ها مطلع باشد و لذا خلاصه‌اى از تاريخ آن مقطع زمانى در این نوشتار ارائه مى‌گردد: همزمان با آخرين سال‌هاى سلطنت شاه سلطان حسین، شورش ايل غلجايى، بر ضد دولت مركزى به اوج خود رسيده بود. محمود افغان، پس از غلبه بر عموى خود عبدالعزيز، در اندك مدتى قلمرو خويش را تا سرحد سيستان گسترش داد و بر کرمان دست يافت، سپس از راه کرمان و يزد رو به اصفهان آورد و در گلون آباد بر سپاه شاه سلطان حسین پيروز گرديد. به دنبال این نبرد، اصفهان به محاصره محمود درآمد و سرانجام سقوط كرد.
کتاب، با مقدمه‌اى از محقق کتاب آغاز شده است كه به اختصار روابط ایران و عثمانى را در دوره افشاريه مورد بررسى قرار داده است. به جهت این كه خواننده بتواند از اسناد کتاب استفاده كند، لازم است كه از فضاى حاكم بر آن‌ها مطلع باشد و لذا خلاصه‌اى از تاريخ آن مقطع زمانى در این نوشتار ارائه مى‌گردد: همزمان با آخرين سال‌هاى سلطنت شاه سلطان حسین، شورش ايل غلجايى، بر ضد دولت مركزى به اوج خود رسيده بود. محمود افغان، پس از غلبه بر عموى خود عبدالعزيز، در اندك مدتى قلمرو خويش را تا سرحد سيستان گسترش داد و بر کرمان دست يافت، سپس از راه کرمان و يزد رو به اصفهان آورد و در گلون آباد بر سپاه شاه سلطان حسین پيروز گرديد. به دنبال این نبرد، اصفهان به محاصره محمود درآمد و سرانجام سقوط كرد.


در این سال‌هاى نكبت‌بار تاريخ ایران، دولت‌هاى روس و عثمانى اوضاع داخلى كشور ما را دقيقاً مورد مطالعه قرار مى‌دادند. روابط ایران و عثمانى، كه براساس معاهده زهاب 1049ق استوار شده بود، هنوز به قوت خود باقى بود. هر دو دولت، برای احتراز از هر گونه درگيرى، مفاد عهدنامه را محترم مى‌شمردند. شكست دولت عثمانى از اتريش و عقد معاهده پاسارو ويتز 1718 نقطه عطفى در تغيير سياست برون مرزى باب عالى به شمار مى‌رفت.
در این سال‌هاى نكبت‌بار تاريخ ایران، دولت‌هاى روس و عثمانى اوضاع داخلى كشور ما را دقيقاً مورد مطالعه قرار مى‌دادند. روابط ایران و عثمانى، كه براساس معاهده زهاب 1049ق استوار شده بود، هنوز به قوت خود باقى بود. هر دو دولت، برای احتراز از هر گونه درگیرى، مفاد عهدنامه را محترم مى‌شمردند. شكست دولت عثمانى از اتريش و عقد معاهده پاسارو ويتز 1718 نقطه عطفى در تغيير سياست برون مرزى باب عالى به شمار مى‌رفت.


دولت عثمانى، كه قسمت اعظمى از متصرفات اروپايى خود را از دست داده بود، مصمم بود كه از وضع آشفته ایران سود برده، شكست خود را در آسيا جبران كند.
دولت عثمانى، كه قسمت اعظمى از متصرفات اروپايى خود را از دست داده بود، مصمم بود كه از وضع آشفته ایران سود برده، شكست خود را در آسيا جبران كند.
خط ۴۳: خط ۴۳:
اشرف افغان كه پس از به قتل رسيدن محمود افغان، بر تاج و تخت صفوى دست يافته بود، عبدالعزيز خان را به همراه ملا رحيم، به سفارت دربار عثمانى فرستاد. سفراى اشرف از سلطان عثمانى تقاضاى تخليه مناطق اشغالى را كردند. دولت عثمانى با تكيه بر این امر كه خلافت از آن سلاطين عثمانى است، فتواى جنگ با اشرف را گرفت و سفير اشرف را از استانبول اخراج كرد. نبرد بين اشرف و عثمانى‌ها به نفع اشرف تمام شد.
اشرف افغان كه پس از به قتل رسيدن محمود افغان، بر تاج و تخت صفوى دست يافته بود، عبدالعزيز خان را به همراه ملا رحيم، به سفارت دربار عثمانى فرستاد. سفراى اشرف از سلطان عثمانى تقاضاى تخليه مناطق اشغالى را كردند. دولت عثمانى با تكيه بر این امر كه خلافت از آن سلاطين عثمانى است، فتواى جنگ با اشرف را گرفت و سفير اشرف را از استانبول اخراج كرد. نبرد بين اشرف و عثمانى‌ها به نفع اشرف تمام شد.


بخش اعظم اسناد کتاب به نامه‌هاى «اشرف افغان»، به سلاطن عثمانى اختصاص دارد و مى‌تواند به عنوان منابع دست اول این بخش از تاريخ مورد استناد قرار گيرد.  
بخش اعظم اسناد کتاب به نامه‌هاى «اشرف افغان»، به سلاطن عثمانى اختصاص دارد و مى‌تواند به عنوان منابع دست اول این بخش از تاريخ مورد استناد قرار گیرد.  


با ظهور نادر در صحنه سياسى ایران، نقشه‌هاى دشمنان داخلى و خارجى برهم ريخت. نادر، كه پس از پيوستن به شاه تهماسب و غلبه بر ملك محمود سيستانى قدرتى به هم زده بود، در سال 1141ق مشهد و هرات را به تصرف خود درآورد. سپس اشرف را، كه با سى هزار سرباز به نبرد وى برخاسته بود، در مهماندوست دامغان و سورده‌خوار تهران و سپس در مورچه‌خورت اصفهان شكست سختى داد و در بيستم ربيع‌الثانى 1142 وارد اصفهان گرديد، و رضاقلى‌خان شاملو را جهت اعلام خبر تصرف اصفهان و استرداد ايالات و اسراى ایرانى، به دربار سلطان عثمانى گسيل داشت.
با ظهور نادر در صحنه سياسى ایران، نقشه‌هاى دشمنان داخلى و خارجى برهم ريخت. نادر، كه پس از پيوستن به شاه تهماسب و غلبه بر ملك محمود سيستانى قدرتى به هم زده بود، در سال 1141ق مشهد و هرات را به تصرف خود درآورد. سپس اشرف را، كه با سى هزار سرباز به نبرد وى برخاسته بود، در مهماندوست دامغان و سورده‌خوار تهران و سپس در مورچه‌خورت اصفهان شكست سختى داد و در بيستم ربيع‌الثانى 1142 وارد اصفهان گرديد، و رضاقلى‌خان شاملو را جهت اعلام خبر تصرف اصفهان و استرداد ايالات و اسراى ایرانى، به دربار سلطان عثمانى گسيل داشت.
۴۲۵٬۲۲۵

ویرایش