۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
أصول الفوائد الغروية في مسائل علم الأصول وفقاَ للنظريات الحديثة الدقيقة: تفاوت میان نسخه‌ها
أصول الفوائد الغروية في مسائل علم الأصول وفقاَ للنظريات الحديثة الدقيقة (نمایش مبدأ)
نسخهٔ ۴ مارس ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۴۱
، ۴ مارس ۲۰۲۲بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
| چاپ =1 | | چاپ =1 | ||
| تعداد جلد =2 | | تعداد جلد =2 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور = | | کتابخانۀ دیجیتال نور =13311 | ||
| کتابخوان همراه نور =13311 | | کتابخوان همراه نور =13311 | ||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
«معانى حرفيه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9%81%D9%82%D8%A7-%D9%84%D9%84%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A9?pageNumber=22&viewType=html ر.ک: همان، ص22]</ref>: در مورد حقيقت آن، سه قول زير، بررسى شده است: | «معانى حرفيه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9%81%D9%82%D8%A7-%D9%84%D9%84%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D8%AF%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%A9?pageNumber=22&viewType=html ر.ک: همان، ص22]</ref>: در مورد حقيقت آن، سه قول زير، بررسى شده است: | ||
# حروف، داراى معنا نيستند، بلكه در حقيقت علاماتى برای متعلق خود مى‌باشند، هم‌چنان‌كه رفع، علامت فاعليّت و نصب، علامت مفعولیّت مى‌باشد؛ | |||
# حروف، برای دلالت بر معناى في غيره، وضع شده‌اند؛ | |||
# حروف و اسم‌هاى موافق با آنها از نظر معنا و مستعمل‌فيه عين یک‌ديگرند و فرق میان آنها، فقط در نحوه استعمال است. | |||
«استعمال لفظ مشترك در اكثر از معناى واحد»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص49]</ref>: درباره امكان آن و مساعدت وضع و بناى عقلا بر آن مفصلا بحث شده است. | «استعمال لفظ مشترك در اكثر از معناى واحد»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص49]</ref>: درباره امكان آن و مساعدت وضع و بناى عقلا بر آن مفصلا بحث شده است. | ||
| خط ۴۷: | خط ۴۵: | ||
«حقيقت شرعيه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص56]</ref>: در مورد ثبوت يا عدم ثبوت آن، به چهار قول زير اشاره شده است: | «حقيقت شرعيه»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص56]</ref>: در مورد ثبوت يا عدم ثبوت آن، به چهار قول زير اشاره شده است: | ||
# شارع ماهيت عبادات را اختراع كرده و برای آنها، الفاظى از لغت عرب را به وضع تعيينى يا تعيّنى، وضع كرده است؛ | |||
# ماهيت عبادات توسط شارع اختراع شده، ولى شارع در زمان خود برای آنها، لفظى را وضع نكرده است، بلكه الفاظ عبادات، به‌صورت مجازى استعمال شده و بعد از عصر پيامبر(ص)، به‌صورت حقيقت درآمده است؛ | |||
# چنان‌كه از آيات و روايات نيز فهمیده مى‌شود، ماهيات عبادات، در شرايع سابق، اختراع شده و اعراب، برای آنها الفاظى را وضع كرده‌اند؛ | |||
# این الفاظ در معانى لغوى خویش استعمال شده و شارع فقط شروطى را در مورد استعمال آنها نهاده است. | |||
«صحيح و اعم»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص63]</ref>: بحث از این است كه آيا الفاظ عبادات و معاملات، برای صحيح آنها وضع شده است يا برای اعم از صحيح و فاسد. نویسنده، معتقد است كه ظاهر عنوان بحث، اختصاص نزاع بنا بر قول به ثبوت حقيقت شرعيه مى‌باشد. | «صحيح و اعم»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص63]</ref>: بحث از این است كه آيا الفاظ عبادات و معاملات، برای صحيح آنها وضع شده است يا برای اعم از صحيح و فاسد. نویسنده، معتقد است كه ظاهر عنوان بحث، اختصاص نزاع بنا بر قول به ثبوت حقيقت شرعيه مى‌باشد. | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۴: | ||
«مشتق»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: متن کتاب، ص75]</ref>: مباحث مطرح شده در آن عبارتند از: | «مشتق»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: متن کتاب، ص75]</ref>: مباحث مطرح شده در آن عبارتند از: | ||
# تعريف مشتق و دايره شمول آن؛ | |||
# بيان حقيقت اشتقاق با نظر به لفظ و معنا؛ | |||
# اسم زمان؛ | |||
# اختلاف مبادى در مشتقات؛ | |||
# حقيقت يا مجاز بودن اطلاق مشتق بر ذاتى كه مبدأ از آن منقضى شده است؛ | |||
# مراد از حال مورد بحث در مسئله؛ | |||
# توضيح مفهوم مشتق از حيث تركّب و بساطت؛ | |||
# اينكه آيا نسبت میان ذات متلبس به مبدأ و اعم از آن، با ذاتى كه مبدأ از آن منقضى شده، نسبت مطلق و مقيد مفهومى است، مانند رقبه و رقبه مؤمنه يا نسبت میان آن دو، تباين مى‌باشد. | |||
«امر و معانى آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص112]</ref>: معانى مختلف امر، از جمله: شىء، طلب، حادثه، شأن، شىء عجيب، غرض و... و رابطه آنها با یک‌ديگر مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | «امر و معانى آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص112]</ref>: معانى مختلف امر، از جمله: شىء، طلب، حادثه، شأن، شىء عجيب، غرض و... و رابطه آنها با یک‌ديگر مورد بحث و بررسى قرار گرفته است. | ||
| خط ۷۹: | خط ۶۷: | ||
«مدلول امر»: در دو مقام بحث شده است: | «مدلول امر»: در دو مقام بحث شده است: | ||
# دلالت ماده و صيغه امر بر طلب؛ | |||
# ظهور چيزى كه دلالت بر طلب وجوبى مى‌كند. | |||
«اقسام واجب»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص163]</ref>: مقتضاى طبيعت بعثى كه از امر دال بر نسبت ايقاعيه استفاده مى‌شود، طلب حتمى مى‌باشد كه به عينى، كفايى، تعيينى، تخييرى، نفسى و غيرى تقسيم مى‌شود و بحث نویسنده، از این است كه آيا امر، ظاهر در خصوص طلب عينى، تعيينى و نفسى است، مانند وجوب نمازهاى يومیه يا نسبت به هر یک از این موارد، مجمل بوده و نيازمند به قرينه مى‌باشد. | «اقسام واجب»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص163]</ref>: مقتضاى طبيعت بعثى كه از امر دال بر نسبت ايقاعيه استفاده مى‌شود، طلب حتمى مى‌باشد كه به عينى، كفايى، تعيينى، تخييرى، نفسى و غيرى تقسيم مى‌شود و بحث نویسنده، از این است كه آيا امر، ظاهر در خصوص طلب عينى، تعيينى و نفسى است، مانند وجوب نمازهاى يومیه يا نسبت به هر یک از این موارد، مجمل بوده و نيازمند به قرينه مى‌باشد. | ||
| خط ۹۳: | خط ۸۰: | ||
«امر به شىء و اقتضاى نهى از ضد آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص239]</ref>: بحث از این است كه آيا امر به چيزى، مقتضى نهى از ضد آن مى‌باشد يا نه؟. در این رابطه، به نكات زير اشاره شده است: | «امر به شىء و اقتضاى نهى از ضد آن»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص239]</ref>: بحث از این است كه آيا امر به چيزى، مقتضى نهى از ضد آن مى‌باشد يا نه؟. در این رابطه، به نكات زير اشاره شده است: | ||
# امر مورد بحث، اعم از لفظى و لبّى مى‌باشد؛ | |||
# در این بحث، فرقى میان اقسام مختلف امر نيست؛ | |||
# اقتضاء، اعم از ثبوتى و اثباتى است؛ | |||
# برخى، ضد مورد بحث در این مسئله را، به ضد عام تفسير كرده‌اند؛ | |||
# ضد خاص بر دو قسم است: تكوینى، مانند نجات غريق و اطفاء حريق و تشريعى، مانند اكل و صلاة. | |||
در ادامه، این مسئله مورد بحث قرار گرفته است كه آيا ترك ضد، مقدمه فعل ضد ديگر مى‌باشد يا نه؟. | در ادامه، این مسئله مورد بحث قرار گرفته است كه آيا ترك ضد، مقدمه فعل ضد ديگر مى‌باشد يا نه؟. | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۹۰: | ||
«مباحث مربوط به نهى»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص261]</ref>: پس از اشاره به شباهت نهى با امر در ماده و صيغه، تفاوت‌هاى آنها با یک‌ديگر بررسى شده است كه عبارتند از اينكه: | «مباحث مربوط به نهى»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص261]</ref>: پس از اشاره به شباهت نهى با امر در ماده و صيغه، تفاوت‌هاى آنها با یک‌ديگر بررسى شده است كه عبارتند از اينكه: | ||
# مقصود، در نهى، طلب ترك و خوددارى از انجام فعل است؛ | |||
# ظاهر امر، وجود مصلحت در متعلق آن است و ظاهر نهى، عدم وجود آن؛ | |||
# نهى، بر خلاف امر، مقتضى فوريت، تكرار و استغراق مى‌باشد. | |||
در ادامه، به نكات مربوط به جواز يا عدم جواز اجتماع امر و نهى، اشاره شده است كه برخى از آنها عبارتند از: | در ادامه، به نكات مربوط به جواز يا عدم جواز اجتماع امر و نهى، اشاره شده است كه برخى از آنها عبارتند از: | ||
# مراد از جواز، معناى عقلى آن است؛ يعنى امكان وقوعى، نه معناى شرعى آن؛ | |||
# منظور از واحد، مجمع دو عنوان است كه یکى متعلق امر و ديگرى متعلق نهى مى‌باشد؛ | |||
«نهى در عبادات و معاملات»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص287]</ref>: بحث از این است كه آيا نهى از عبادت يا معامله، مقتضى فساد آن مى‌باشد يا نه؟ | «نهى در عبادات و معاملات»<ref>[https://noorlib.ir/book/view/13311/%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%88%D8%A7%D8%A6%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%BA%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%A9-%D9%81%D9%8A-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A6%D9%84-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B5%D9%88%D9%84-%D9%88%D9 ر.ک: همان، ص287]</ref>: بحث از این است كه آيا نهى از عبادت يا معامله، مقتضى فساد آن مى‌باشد يا نه؟ | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۱۰: | ||
کتاب، فاقد پاورقى مى‌باشد. | کتاب، فاقد پاورقى مى‌باشد. | ||
==پانويس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
| خط ۱۴۴: | خط ۱۲۸: | ||
[[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | [[رده:اصول فقه (آثارکلی)]] | ||
[[رده:اصول فقه شیعه]] | [[رده:اصول فقه شیعه]] | ||
[[رده:اسفند(1400)]] | |||