۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز
جایگزینی متن - 'مـ' به 'م'
جز (جایگزینی متن - 'نـ' به 'ن') |
جز (جایگزینی متن - 'مـ' به 'م') |
||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
محقق کتاب در مقدمه به ارتباط [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] (متوفی 940ق) و [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|فاضل قطیفی]] اشاره کرده و نوشته است: «کم پیش می‌آید که محققی به زندگی یکی از این دو شخصیت، بدون اشاره به دیگری پرداخته باشد؛ علت این امر کشمکش‌های علمی این دو شخصیت است. بیشتر نوشته‌های [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|فاضل قطیفی]] رد یا ناظر بر تولیدات علمی [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]]، به‌ویژه در مسئله «خراج سلطان و جوایز آن» است»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص12-11</ref>. | محقق کتاب در مقدمه به ارتباط [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] (متوفی 940ق) و [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|فاضل قطیفی]] اشاره کرده و نوشته است: «کم پیش می‌آید که محققی به زندگی یکی از این دو شخصیت، بدون اشاره به دیگری پرداخته باشد؛ علت این امر کشمکش‌های علمی این دو شخصیت است. بیشتر نوشته‌های [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|فاضل قطیفی]] رد یا ناظر بر تولیدات علمی [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]]، به‌ویژه در مسئله «خراج سلطان و جوایز آن» است»<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص12-11</ref>. | ||
[[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] نماینده جریان رسمی سنت فـقهی تـشیع بوده و سیطره داشتن میراث فقهی او تا پایان دوره صفوی نشانگر این حقیقت است. نظرات فـقهی او که در اکثر موارد بیانگر همان سنّت رسـمی شـیعه اسـت، از سوی عالم معاصرش، [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|قطیفی]] با انتقادهایی روبه‌رو بـود؛ | [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] نماینده جریان رسمی سنت فـقهی تـشیع بوده و سیطره داشتن میراث فقهی او تا پایان دوره صفوی نشانگر این حقیقت است. نظرات فـقهی او که در اکثر موارد بیانگر همان سنّت رسـمی شـیعه اسـت، از سوی عالم معاصرش، [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|قطیفی]] با انتقادهایی روبه‌رو بـود؛ اما نظرات [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|قطیفی]] بیانگر نظرات شاذ فقه شیعه بشمار می‌رفت و با دیدگاه‌های رسمی سـنت فـقهی شیعه همخوان نبوده است. بـه هـمین گونه، پیـوستن [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] به دربار صفوی و بی‌اشکال شمردن نزدیکی بـا قدرت دنیوی بر اساس الگو و مبنای فقهی متداول در سنت شیعی بوده؛ درحالی‌کـه عـدم پیوستن [[قطیفی بحرانی، ابراهیم بن سلیمان|قطیفی]] نیز بر اساس رویه دیگر متداول در سنت اسلامی به‌نحو عـام، یعنی لزوم پرهیز از قدرت‌های دنیوی بـوده اسـت؛ نه آنکه بر این مبنا بتوان آن را نشانی از نادرستی تشیع صفویان دانست<ref>ر.ک: رحمتی، محمدکاظم، ص73-72</ref>. | ||
کرکی با انتقادهای تند و گستاخانه از سوی فقیهان نجف و شاگردان درس خود روبه‌رو گردید. اینان انتقاد می‌کردند که: چرا به دولت صفویان مشروعیت بخشیده؛ کاری که تنها از عهده امام معصوم برمی‌آید<ref>ر.ک: باغستانی، محمد، ص386</ref>. در همان زمان گروه دیگری از علمای شیعه، کرکی را به سبب اهتمامش به مصالح والای اسلامی پرهیزکار دانسته‌اند؛ لذا این اختلاف، «مبنایی» است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص14</ref>. | کرکی با انتقادهای تند و گستاخانه از سوی فقیهان نجف و شاگردان درس خود روبه‌رو گردید. اینان انتقاد می‌کردند که: چرا به دولت صفویان مشروعیت بخشیده؛ کاری که تنها از عهده امام معصوم برمی‌آید<ref>ر.ک: باغستانی، محمد، ص386</ref>. در همان زمان گروه دیگری از علمای شیعه، کرکی را به سبب اهتمامش به مصالح والای اسلامی پرهیزکار دانسته‌اند؛ لذا این اختلاف، «مبنایی» است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص14</ref>. | ||
بی‌توجهی به مبنای این دو رویکرد، باعث ارزیابی‌های نادرست فراوانی دربـاره | بی‌توجهی به مبنای این دو رویکرد، باعث ارزیابی‌های نادرست فراوانی دربـاره مناسبات عـالمان امامی با صفویان بـر اساس منازعه بین این دو فقیه شـده اسـت. تعامل بین [[محقق کرکی، علی بن حسین|محقق کرکی]] با صفویه بر اساس همان الگوهای رایج در اعصار پیشین میان شـیعیان و حـکومت‌های عصرشان، البته با تفاوت‌هایی اندکی، هـمچون بـی‌اشکال شمردن اخذ خـراج تـوسط صفویان، بوده است. هرچند در دوره صفویه، این حکومت در تلقی اکثر عالمان امامی، حکومت تمهیدگر ظهور دولت قائم تلقی شده و درجه‌ای از مشروعیت برای آن در نظر گرفته می‌شده است. در حقیقت، تلقی مذکور بـه شـکل نظریه اتـصال دولت صفوی به دولت قـائم از هـمان آغاز ظهور صفویه پدید آمده و در سراسر زمان حیات آن به‌‌صورت اندیشه‌ای جدی از سوی عالمان امامی تـرویج می‌شده و رساله‌های مستقلی نیز در خصوص آن به تحریر درآمده بـود. اگـرچه تـلقی مذکور دیـدگاه تمام عالمان امامیه محسوب نمی‌شده، اما تصویر غالب چنین بوده است<ref>ر.ک: رحمتی، محمدکاظم، ص73-72</ref>. | ||
جلد اول و دوم این موسوعه مشتمل است بر: | جلد اول و دوم این موسوعه مشتمل است بر: | ||