۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'یگ' به 'یگ') |
|||
خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
دیدگاه فقهای امامیه در مورد این قاعده متفاوت است که برخی از آنها چنین است: | دیدگاه فقهای امامیه در مورد این قاعده متفاوت است که برخی از آنها چنین است: | ||
# بزرگانی چون صاحب فصول معتقدند: «قاعده لاحرج»، جزء قواعد مسلمی است که عقل بهصورت مستقل آنها را درک و به آن حکم میکند و به هیچ عنوان تخصیص بردار نیست. | # بزرگانی چون صاحب فصول معتقدند: «قاعده لاحرج»، جزء قواعد مسلمی است که عقل بهصورت مستقل آنها را درک و به آن حکم میکند و به هیچ عنوان تخصیص بردار نیست. | ||
# برخی دیگر از علما | # برخی دیگر از علما میگویند: مواردی که از این قاعده بهوسیله تخصیص خارج میشود، بسیار فراوان است؛ به همین جهت، این قاعده دیگر قابلیت استدلال ندارد و فقط در مواردی که فقها به آن عمل کردهاند، قابل تمسک است. | ||
# بزرگانی چون [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حر عاملی]] و [[مقدس اردبیلی، احمد بن محمد|مقدس اردبیلی]] معتقدند: ازآنجاکه کلمه «حرج» اجمال دارد، بنابراین قاعدهای به نام «قاعده لاحرج» نداریم. از سوی دیگر این قاعده مستلزم آن است که تمام تکالیف شارع از بین برود. | # بزرگانی چون [[حر عاملی، محمد بن حسن|شیخ حر عاملی]] و [[مقدس اردبیلی، احمد بن محمد|مقدس اردبیلی]] معتقدند: ازآنجاکه کلمه «حرج» اجمال دارد، بنابراین قاعدهای به نام «قاعده لاحرج» نداریم. از سوی دیگر این قاعده مستلزم آن است که تمام تکالیف شارع از بین برود. | ||
# برخی معتقدند: این قاعده در حد یکی از اصول عملیه است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/23 ر.ک: همان، ص23-24]</ref>. | # برخی معتقدند: این قاعده در حد یکی از اصول عملیه است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/23 ر.ک: همان، ص23-24]</ref>. | ||
خط ۵۷: | خط ۵۷: | ||
# روایات: نویسنده برخی از روایات را ضمن دلیل اول مورد بررسی قرار داده است؛ همچون اینکه شخصی از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] سؤال میکند که مُحرمی هنگام وضو، آب را بهصورت کامل به چهره و دستهای خود میرساند و این امر سبب میشود که یک یا دو مو از ریشش بیفتد، آیا اشکال دارد؟ امام در پاسخ او فرمودند: کار حرامی نکرده و کفاره نیز ندارد؛ چراکه در دین حرج جعل نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/42 ر.ک: همان، ص42-43]</ref>. مؤلف، دو روایت را نیز بهصورت مستقل مورد بحث و بررسی قرار داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/85 ر.ک: همان، ص85-87]</ref>. | # روایات: نویسنده برخی از روایات را ضمن دلیل اول مورد بررسی قرار داده است؛ همچون اینکه شخصی از [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] سؤال میکند که مُحرمی هنگام وضو، آب را بهصورت کامل به چهره و دستهای خود میرساند و این امر سبب میشود که یک یا دو مو از ریشش بیفتد، آیا اشکال دارد؟ امام در پاسخ او فرمودند: کار حرامی نکرده و کفاره نیز ندارد؛ چراکه در دین حرج جعل نشده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/42 ر.ک: همان، ص42-43]</ref>. مؤلف، دو روایت را نیز بهصورت مستقل مورد بحث و بررسی قرار داده است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/85 ر.ک: همان، ص85-87]</ref>. | ||
# اجماع: در این دلیل بیان شده که اجماع مسلمین بر نفی حکم حرجی در شریعت اسلام است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/95 ر.ک: همان، ص93-94]</ref>. | # اجماع: در این دلیل بیان شده که اجماع مسلمین بر نفی حکم حرجی در شریعت اسلام است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/95 ر.ک: همان، ص93-94]</ref>. | ||
# عقل: چهار بیان و تقریر مختلف برای این دلیل ذکر شده است که یکی از آنها بیان مرحوم [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|نراقی]] است. ایشان | # عقل: چهار بیان و تقریر مختلف برای این دلیل ذکر شده است که یکی از آنها بیان مرحوم [[نراقی، احمد بن محمدمهدی|نراقی]] است. ایشان میگوید: دلیل عقلی بر قاعده لاحرج، این است که تحمیل اموری که در آنها عسر و حرج و مشقت وجود دارد، قبیح است؛ لکن این قبح در بعضی از افراد حرج که خارج از وسع و طاقت باشند، وجود دارد؛ در این صورت، تکلیف به مالایطاق است که امکان انجامش نیست و عقلا قبیح است<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/27623/1/94 ر.ک: همان، ص94-95]</ref>. | ||
===تنبیهات=== | ===تنبیهات=== |
ویرایش