۴۲۵٬۲۲۵
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'براى' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'سيد ' به 'سيد') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۳۴: | خط ۳۴: | ||
}} | }} | ||
'''احوال و آثار و اشعار مير | '''احوال و آثار و اشعار مير سيدعلى همدانى (با شش رساله از وى)'''، اثر دكتر محمد رياض، کتابى است جامع و مفيد پيرامون شخصيت، فعاليتهاى علمى، فرهنگى و تبليغى و همچنين آثار [[همدانی، علی بن شهابالدین|مير سيدعلى همدانى]] كه به زبانى فارسى و در سال 1370ش، نوشته شده است. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با دو مقدمه از مدير مركز تحقيقات فارسى ايران و پاكستان (با عنوان سخن مدير) و نویسنده آغاز و مطالب در نه باب، تنظيم شده است. | کتاب با دو مقدمه از مدير مركز تحقيقات فارسى ايران و پاكستان (با عنوان سخن مدير) و نویسنده آغاز و مطالب در نه باب، تنظيم شده است. | ||
کتاب حاضر، فشرده مطالب متنى است كه در سال 1346ش، در دانشگاه تهران، بهعنوان رساله دكترى، از طرف نویسنده، مورد دفاع و تصویب قرار گرفته و رساله | کتاب حاضر، فشرده مطالب متنى است كه در سال 1346ش، در دانشگاه تهران، بهعنوان رساله دكترى، از طرف نویسنده، مورد دفاع و تصویب قرار گرفته و رساله سيددرباره «فتوت: جوانمردى» نيز پس از تصحيح به آن ضميمه شده است، با پيشگفتار مبسوطى در پيرامون تعاريف مختلف از فتوت، شرايط، آداب و رسوم آن، و ارتباط آن با ملكات فاضله (شجاعت، سخاوت و...) و نمونههاى عاليه فتوت در عملكردهاى انبياء، ائمه و اولياء و چگونگى ظهور و تكامل و انحطاط نهضت فتوت، تاريخچه آن و تأثيرش در ادب و اخلاق و جريانات اجتماعى و رابطه آن با طريقت تصوف، آثار منظوم و منثور درباره آن.<ref>سخن مدير، ص21</ref> | ||
از جمله مزاياى کتاب، عبارتند از: | از جمله مزاياى کتاب، عبارتند از: | ||
#ارائه زندگىنامه شاه همدان بهعنوان مصنف، شاعر، مبلغ اسلام و مصلح اجتماعى؛ | #ارائه زندگىنامه شاه همدان بهعنوان مصنف، شاعر، مبلغ اسلام و مصلح اجتماعى؛ | ||
#معرفى در حدود صد اثر از | #معرفى در حدود صد اثر از سيدبه زبانهاى عربى و فارسى و نقد و بررسى نمونههايى از نكات برجسته هركدام؛ | ||
#گنجانده شدن مجموعه اشعار و متن چند رساله عربى و فارسى از | #گنجانده شدن مجموعه اشعار و متن چند رساله عربى و فارسى از سيددر ضمايم کتاب؛ | ||
#همراه با متن، چند رساله «فتوتيه» مير | #همراه با متن، چند رساله «فتوتيه» مير سيدعلى همدانى و مطالبى نيز درباره نهضت فتوت ارائه شده است كه بهجرئت مىتوان گفت تا اين اندازه مباحث جامع، كمتر در يك کتاب تحقيقى عربى يا فارسى كه درباره سيدنوشتهاند، پيدا مىشود. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
خط ۵۳: | خط ۵۳: | ||
در مقدمه نویسنده (با عنوان پيشگفتار) به خلاصهاى از ابواب کتاب، اشاره شده است. | در مقدمه نویسنده (با عنوان پيشگفتار) به خلاصهاى از ابواب کتاب، اشاره شده است. | ||
[[همدانی، علی بن شهابالدین| | [[همدانی، علی بن شهابالدین|سيدعلى همدانى]] يكى از نوابغ و شخصيتهاى طراز اول ايرانى است كه فعاليتهاى گوناگون دينى، ادبى و فرهنگى او در ايران و در شبه قاره پاكستان و هند، تأثيرات اساسى و ارزنده باقى گذاشته و خصوصا در «كشمير»، رواج و گسترش دين اسلام و زبان و ادبيات فارسى، مرهون مساعى جميله آن بزرگوار مىباشد. در باب اول كه در ده فصل زير تنظيم شده است شرح زندگانى و اقدامات رفاهى، انساندوستانه و جوانمردانه او، با رعايت اختصار جمعآورى شده است.<ref>پيشگفتار، ص24</ref> | ||
در فصل اول، احوال [[همدانی، علی بن شهابالدین|سيد]] در آغاز زندگى تبيين شده است. در اين فصل، اطلاعاتى پيرامون اسم و القاب، توجيه القاب، ولادت و زادگاه، نسب و خانواده، والدين، تعليم و تربيت، مجاهدات راه سلوك و اسامى مشايخى كه وى از آنان خرقه و اجازه دريافت كرده، ارائه شده است.<ref>متن کتاب، ص3</ref> | در فصل اول، احوال [[همدانی، علی بن شهابالدین|سيد]] در آغاز زندگى تبيين شده است. در اين فصل، اطلاعاتى پيرامون اسم و القاب، توجيه القاب، ولادت و زادگاه، نسب و خانواده، والدين، تعليم و تربيت، مجاهدات راه سلوك و اسامى مشايخى كه وى از آنان خرقه و اجازه دريافت كرده، ارائه شده است.<ref>متن کتاب، ص3</ref> | ||
در فصل دوم، به مسافرتهاى | در فصل دوم، به مسافرتهاى سيددر دوران جوانى پرداخته شده است. مسافرتهاى وى در حدود سال 733ق، شروع شده (در سن 20 سالگى) و تا سال 753ق؛ يعنى 21 سال، ادامه داشته است؛ ازاينرو نویسنده، معتقد است كه مىتوان او را از سياحان بزرگ عالم اسلام دانست. اطلاعاتى كه در اين فصل، ارائه گرديده، بيشتر از «خلاصة المناقب» يا «مستورات» مىباشد.<ref>همان، ص27</ref> | ||
فصل سوم، اتفاقات و نحوه اقامت وى در همدان را در خود جاى داده است. زندگانى بيست ساله | فصل سوم، اتفاقات و نحوه اقامت وى در همدان را در خود جاى داده است. زندگانى بيست ساله سيدبعد از بازگشت از مسافرتها تا سال 772ق، بهدرستى روشن نيست، ولى نویسنده معتقد است كه او در اين دوره هرجومرج تاريخ ايران، مشغول كارهاى علمى، ادبى و ارشاد و تبليغ حقائق دين مبين بوده است. او در مولد خود، مسجد و خانقاه بزرگى بنا كرد و در آنجا به عبادت، رياضت، موعظه و تدريس پرداخت.<ref>همان، ص31</ref> | ||
فصل چهارم، در مورد مهاجرت | فصل چهارم، در مورد مهاجرت سيدبه ختلان (كولاب) مىباشد. تاريخ دقيق انتقال ايشان به ناحيه ختلان و علت انتخاب آن خطه برای اقامت روشن نيست. نویسنده احتمال داده است پس از مرگ نوشيروان عادل ايلخانى در سال 756ق، شايد با به وجود آمدن ملوك الطوائفى و جنگ امراى ايران، وى از مولد خود دلتنگ شده و در سالهاى بعدى به ختلان عزيمت كرده است. وى در آنجا مريدان و ياران مخلص پيدا كرده و حاكم ختلان و امراى آن نواحى نسبت به او احترام زياد قائل بودند.<ref>همان، ص25</ref> | ||
اطلاعات مربوط به مهاجرت | اطلاعات مربوط به مهاجرت سيدبه كشمير، در فصل پنجم ارائه شده است. وى در سال 740ق، بار اول وارد كشمير شده و مدت چند روز اوضاع آن خطه را مطالعه كرده بود. آن موقع در حدود 10 سال مىگذشت كه دين مبين اسلام در آن ناحيه راه پيدا كرده بود. او به نياز تبليغ دين در آن خطه آگاهى پيدا كرده همواره برای اين كار علاقه داشت.<ref>همان، ص38</ref> | ||
در فصل ششم، به نفوذ ايشان نزد پادشاهان، حكام و امراى وقت اشاره شده است. به اعتقاد نویسنده، وى با ساير پادشاهان، حكام و امراى مختلف كشمير و نواحى ايران، روابط دامنهدار داشته و در اين مورد در بعضى از مراجع و نيز كتب او اشاراتى موجود است.<ref>همان، ص51</ref> | در فصل ششم، به نفوذ ايشان نزد پادشاهان، حكام و امراى وقت اشاره شده است. به اعتقاد نویسنده، وى با ساير پادشاهان، حكام و امراى مختلف كشمير و نواحى ايران، روابط دامنهدار داشته و در اين مورد در بعضى از مراجع و نيز كتب او اشاراتى موجود است.<ref>همان، ص51</ref> | ||
خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
ايام آخر زندگانى سيد، در فصل هفتم به تصویر كشيده شده است. در اين فصل، مطالبى پيرامون تاريخ درگذشت، چند ماده تاريخ برای وفات وى، جاى درگذشت، تدفين ايشان، نزاع مريدان، حمل تابوت به ختلان و كيفيت مزار ايشان، بيان شده است.<ref>همان، ص67</ref> | ايام آخر زندگانى سيد، در فصل هفتم به تصویر كشيده شده است. در اين فصل، مطالبى پيرامون تاريخ درگذشت، چند ماده تاريخ برای وفات وى، جاى درگذشت، تدفين ايشان، نزاع مريدان، حمل تابوت به ختلان و كيفيت مزار ايشان، بيان شده است.<ref>همان، ص67</ref> | ||
فصل هشتم، درباره فرزندان، احفاد، اعقاب و ياران | فصل هشتم، درباره فرزندان، احفاد، اعقاب و ياران سيدمىباشد.<ref>همان، ص77</ref> | ||
در باب دوم، | در باب دوم، سيدعلى همدانى بهعنوان يكى از نویسندگان بزرگ و سرايندگان متوسط عرفانى معرفى شده و ضمن اشاره به سبک نگارش وى، كتب و رسائل فارسى و عربى و شعر او مورد بررسى و تجزيه و تحليل قرار گرفته است. كتب و رسائل سيدكه به آنها دسترسى پيدا نشد نيز اجمالا ذكر گرديده تا كيفيت همه آثار او در نظر گرفته شده باشد. در اين مورد، كيفيت نسخ خطى، عكسى، چاپى، تراجم و... نيز بيان و مطرح شده است.<ref>پيشگفتار، ص24</ref> | ||
از جمله آثار مزبور، عبارتند از: | از جمله آثار مزبور، عبارتند از: | ||
خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
د)- بعضى از رسائل كه بدون اسم در فهرستها به نام على همدانى مذكور است و.<ref>همان، ص212</ref> | د)- بعضى از رسائل كه بدون اسم در فهرستها به نام على همدانى مذكور است و.<ref>همان، ص212</ref> | ||
باب سوم در سه فصل، به مسلك فتوت و تصحيح و تحشيه رساله «فتوتيه» مير | باب سوم در سه فصل، به مسلك فتوت و تصحيح و تحشيه رساله «فتوتيه» مير سيدعلى اختصاص يافته است. عنوان فصول، عبارتند از: مقدمهاى درباره «فتوت»، سخنى درباره رساله «فتوتيه» و تعليقات بر رساله فتوتيه.<ref>متن کتاب، ص245</ref> | ||
مشارب الأذواق، مرادات ديوان حافظ، مجموعه اشعار مير | مشارب الأذواق، مرادات ديوان حافظ، مجموعه اشعار مير سيدعلى همدانى، رساله درویشيه، السبعين في فضائل أميرالمؤمنين(ع) و رساله ذكريه، عنوان ساير ابواب کتاب مىباشد.<ref>فهرست کتاب، ص45</ref> | ||
==وضعيت کتاب== | ==وضعيت کتاب== |
ویرایش