المنهاج السوي في ترجمة الإمام النووي: تفاوت میان نسخه‌ها

'''المنهاج السوي في ترجمة الإمام النووي'''، نوشته [[سیوطی، عبدالرحمن بن ابی‌بکر|جلال‌الدین سیوطی]] (849-911ق) است. او با شناختی که از بزرگی فضایل و شکوه علمی [[نووی، یحیی بن شرف|نووی]] داشته است، زندگی او را تصویر می‌کند و در این کار، از گزارش‌هایی که درباره [[نووی، یحیی بن شرف|نووی]] شده است و نیز از جستجو در آثار مکتوبش و منقبت‌هایی که در کتاب‌های تراجم و سیره‌نویسی‌ها یافت می‌شوند، بهره گرفته است. احمد شفیق دمج پژوهش «المنهاج» را انجام داده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص8</ref>.

سیوطی (که بیشتر نقل قول‌ها را از «شیخ ابن عطار» شاگرد و ترجمه‌نویس نووی بازگو نموده است)<ref>ر.ک: همان</ref>‏، کتابش را با بحث‌هایی درباره نسَب و فضیلت‌های برجسته نووی و ستایشی که «سُبکی»، «ابن فضل‌الله» و «ابن عطار» از او نموده‌اند، آغاز می‌کند<ref>ر.ک: متن کتاب، ص30-25</ref>‏. او سپس، نگاهی به نخستین دوره از زندگی نووی می‌افکند و از دوران کودکی و جوانی، اشتغالات علمی (آموختن 12 درس در روز)، حج‌ گزاردن، شیفتگی به علم طب و برخوردی که با ابلیس داشته است، سخن می‌گوید<ref>ر.ک: همان، ص36-30</ref>‏. او به استادان نووی در فقه، زبان عربی، حدیث و علوم دیگر می‌پردازد و به رعایت شدید وقت، نویسندگی، ریاضت نفس و کرامت‌هایی که از وی نقل شده است و نیز به تولیتی که در «مشیخه دارالحدیث اشرفیه» داشته است، اشاره می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص51-37</ref>‏.

سیوطی از کسانی که از نووی دانش آموخته‌اند و نیز، از نوشتجات و شیوه نوشتن او می‌نویسد و به کتاب‌های «الروضة»، «شرح صحيح مسلم»، «المجموع»، «المنهاج»، «تهذيب الأسماء و اللغات»، «شرح الوسيط» و دیگر مصنفات او می‌پردازد. نویسنده همچنین، از دستوری که نووی به شاگردش (ابن عطار) در شستن و محو تصنیفاتش داده است، سخن می‌گوید<ref>ر.ک: همان، ص65-52</ref>‏.

سیوطی نامه‌نگاری‌هایی را که نووی با «ملک ظاهر» داشته و از او رعایت حال مردم و عالمان را درخواست کرده است، می‌آورد. او سپس، از روزهای پایانی عمر نووی می‌نویسد و شعرهایی را که در رثایش سروده‌اند، درج می‌کند. سیوطی پنج فائده را به پایان کتابش ملحق می‌کند و در آن‌ها نووی را در رأس عالمان قرن هفتم می‌نشاند؛ استادان او را برمی‌شمرد؛ به نسب او اشاره می‌کند؛ از زادگاه او می‌گوید و پدرش را می‌شناساند<ref>ر.ک: همان، ص103-65</ref>‏.

احمد شفیق (محقق) در نسبت «المنهاج» به سیوطی می‌گوید که نویسنده در کتاب دیگرش «حسن المحاضرة» از آن یاد کرده است؛ هرچند در آنجا از نامش سخنی نگفته است. همچنین، در عنوان کتاب اختلاف است؛ در نسخه «الاسکوریال» به‌جای السوي، «السنوي» درج شده است و در نسخه برلین و نسخه‌های دیگر، همان «السوي» آمده است. محقق در پژوهشش از هر دو نسخه بهره می‌گیرد. او نشانی برخی از عبارت‌های سیوطی را در منابع دیگر جستجو می‌کند و در این کار، به کتابی که سخاوی در شرح حال نووی نوشته و بیشتر مطالب را از زبان شاگرد او (ابن عطار) نقل نموده است، استناد می‌کند. محقق نشانی آیه‌ها و حدیث‌ها را نیز ثبت کرده است<ref>ر.ک: مقدمه محقق، ص14-11</ref>‏.