محیی‌الدین ابن عربی؛ چهره برجسته عرفان اسلامی: تفاوت میان نسخه‌ها

    جز (جایگزینی متن - 'افراطیتر' به 'افراطی‌تر')
    جز (جایگزینی متن - 'ی الدین' به 'ی‌الدین')
    خط ۱۱۲: خط ۱۱۲:
    #:به نظر نویسنده، انتقادهای منتقدان نسبت به ابن عربی در شانزده مورد مطرح شده که در هشت مورد (1- وحدت وجود، 2- حلول و اتحاد، 3- ترجیح ولایت بر نبوت، 4- نبوت تحقیق، 5- ادعای استغنای از معرفت امام زمان، 6- قول به تشبیه، 7- انکار حشر جسمانی، 8- سبب کفر نصارا) وارد نیست و جواب قانع کننده دارد ولی در هشت مورد دیگر (1- عدم رعایت شریعت، 2- خاتمیت ولایت، 3- عداوت با شیعه، 4- ادعای گوارا شدن عذاب برای مخلدان در جهنم، 5- ادعای خطاکاری حضرت نوح(ع)، 6- ادعای اینکه حضرت حقّ‌ هارون را یاری نکرد، 7- ادعای خطاکاری حضرت ابراهیم(ع)، 8- ادعای صحت ایمان فرعون و نجات او از عذاب آخرت) اشکال بر این عارف وارد است و قابل دفاع نیست.<ref>همان، ص547- 572</ref>
    #:به نظر نویسنده، انتقادهای منتقدان نسبت به ابن عربی در شانزده مورد مطرح شده که در هشت مورد (1- وحدت وجود، 2- حلول و اتحاد، 3- ترجیح ولایت بر نبوت، 4- نبوت تحقیق، 5- ادعای استغنای از معرفت امام زمان، 6- قول به تشبیه، 7- انکار حشر جسمانی، 8- سبب کفر نصارا) وارد نیست و جواب قانع کننده دارد ولی در هشت مورد دیگر (1- عدم رعایت شریعت، 2- خاتمیت ولایت، 3- عداوت با شیعه، 4- ادعای گوارا شدن عذاب برای مخلدان در جهنم، 5- ادعای خطاکاری حضرت نوح(ع)، 6- ادعای اینکه حضرت حقّ‌ هارون را یاری نکرد، 7- ادعای خطاکاری حضرت ابراهیم(ع)، 8- ادعای صحت ایمان فرعون و نجات او از عذاب آخرت) اشکال بر این عارف وارد است و قابل دفاع نیست.<ref>همان، ص547- 572</ref>
    # توقف‌کنندگان: کسانی چون [[یافعی، عبدالله بن اسعد|ابومحمد عبدالله بن اسعد یافعی یمنی مکی]] صاحب [[مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان|مرآة الجنان]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] صاحب [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البدایة و النهایة]] و [[موفق‌الدین علی بن الحسین خزرجی]] صاحب [[العسجد المسبوك و الجوهر المحكوك في طبقات الخلفاء و الملوك|العسجد المسبوک]]، هر چند علم و فضل ابن عربی را ستوده‌اند و گاه از کشف و کرامتش سخن راندهاند ولکن درباره صحت یا سقم عقیده‌اش درباره خدا و اصول دینی توقف و تردید کرده و علم به حال او را به خدا سپردهاند.<ref>همان، ص 572 -574</ref>
    # توقف‌کنندگان: کسانی چون [[یافعی، عبدالله بن اسعد|ابومحمد عبدالله بن اسعد یافعی یمنی مکی]] صاحب [[مرآة الجنان و عبرة اليقظان في معرفة ما يعتبر من حوادث الزمان|مرآة الجنان]]، [[ابن کثیر، اسماعیل بن عمر|ابن کثیر]] صاحب [[البداية و النهاية (دارالفکر)|البدایة و النهایة]] و [[موفق‌الدین علی بن الحسین خزرجی]] صاحب [[العسجد المسبوك و الجوهر المحكوك في طبقات الخلفاء و الملوك|العسجد المسبوک]]، هر چند علم و فضل ابن عربی را ستوده‌اند و گاه از کشف و کرامتش سخن راندهاند ولکن درباره صحت یا سقم عقیده‌اش درباره خدا و اصول دینی توقف و تردید کرده و علم به حال او را به خدا سپردهاند.<ref>همان، ص 572 -574</ref>
    # معذوردارندگان: کسانی مانند هموطن و یار مهربان محیی الدین؛ ابوالحسن بِجائی، [[ذهبی، محمد بن احمد|محمد بن احمد ذهبی]] صاحب [[ميزان الاعتدال في نقد الرجال|میزان الاعتدال]] و [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|اسماعیل بن محمد خواجوئی]]؛ اقوال مخالف شرع و شطحیات و دعاوی خارق عادت ابن عربی را سخنانی پریشان شمرده‌اند که در حال بیخودی و سُکر صادر شده و یا ناشی از سستی عقل و تباهی خیالش دانسته و به این جهات او را معذور داشته‌اند. [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانی]] را می‌توان از این گروه دانست که [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را پریشان عقل و توهّم‌زده در اثر عزلت و شدت ریاضت شمرده است.<ref>همان، ص 575 -576</ref>
    # معذوردارندگان: کسانی مانند هموطن و یار مهربان محیی‌الدین؛ ابوالحسن بِجائی، [[ذهبی، محمد بن احمد|محمد بن احمد ذهبی]] صاحب [[ميزان الاعتدال في نقد الرجال|میزان الاعتدال]] و [[خواجویی، اسماعیل بن محمدحسین|اسماعیل بن محمد خواجوئی]]؛ اقوال مخالف شرع و شطحیات و دعاوی خارق عادت ابن عربی را سخنانی پریشان شمرده‌اند که در حال بیخودی و سُکر صادر شده و یا ناشی از سستی عقل و تباهی خیالش دانسته و به این جهات او را معذور داشته‌اند. [[فیض کاشانی، محمد بن شاه‌مرتضی|فیض کاشانی]] را می‌توان از این گروه دانست که [[ابن عربی، محمد بن علی|ابن عربی]] را پریشان عقل و توهّم‌زده در اثر عزلت و شدت ریاضت شمرده است.<ref>همان، ص 575 -576</ref>


    ====گفتار دوم: تأثیر ابن عربی در عارفان بعد و ذکر عدهای از تابعان و شارحان او====
    ====گفتار دوم: تأثیر ابن عربی در عارفان بعد و ذکر عدهای از تابعان و شارحان او====