روزنامه خاطرات عین السلطنه: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ،' به '،') |
جز (جایگزینی متن - 'ايرج افشار ' به 'ايرج افشار ') |
||
| خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
روزنامه خاطرات (عين‌السلطنه) كه توسط ايرج افشار گردآورى شده است. عين السلطنه، دومين لقب (آجودان حضور) قهرمان ميرزا سالور (زاده 1288ق/ 1250ش - درگذشته 1364ق/ 1324ش) دومين فرزند ذكور شاهزاده عبدالصمد ميرزا عزّالدوله بن محمد شاه قاجار؛ يعنى برادرزاده ناصرالدين شاه بود كه البته طى عمر هفتاد و چند ساله خود مصدر شغل مهمى نشد. سواد ادبى مناسب و زبان انگليسى را به خوبى كسب كرد؛ و هم از يازده - دوازده سالگى (1299ه ق) كه پدرش (عزّالدوله) حكمران همدان بود، آغاز به (روزنامه)نويسى (خاطرات روزانه) كرد و اين كار را به طور منظّم با پشتكارى مؤظّفانه، جز چند فترت لابدّىِ كوتاه مدت، تا آخر عمر ادامه داد. | روزنامه خاطرات (عين‌السلطنه) كه توسط [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] گردآورى شده است. عين السلطنه، دومين لقب (آجودان حضور) قهرمان ميرزا سالور (زاده 1288ق/ 1250ش - درگذشته 1364ق/ 1324ش) دومين فرزند ذكور شاهزاده عبدالصمد ميرزا عزّالدوله بن محمد شاه قاجار؛ يعنى برادرزاده ناصرالدين شاه بود كه البته طى عمر هفتاد و چند ساله خود مصدر شغل مهمى نشد. سواد ادبى مناسب و زبان انگليسى را به خوبى كسب كرد؛ و هم از يازده - دوازده سالگى (1299ه ق) كه پدرش (عزّالدوله) حكمران همدان بود، آغاز به (روزنامه)نويسى (خاطرات روزانه) كرد و اين كار را به طور منظّم با پشتكارى مؤظّفانه، جز چند فترت لابدّىِ كوتاه مدت، تا آخر عمر ادامه داد. | ||
مجموعه عظيم خاطرات وى كه به گفته استاد ايرج افشار احتمالاً ده مجلّد خواهد شد، مالامال از اطلاعات عصرى است، هم از اخبار و وقايع كشورى، دولت و دربار و ولايات، امور ديوانى و ملكى و مدنى، هم حاوى دانستنى هايى كه در كتب و مآخذ ديگر ديده نمى‌شود. | مجموعه عظيم خاطرات وى كه به گفته استاد [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] احتمالاً ده مجلّد خواهد شد، مالامال از اطلاعات عصرى است، هم از اخبار و وقايع كشورى، دولت و دربار و ولايات، امور ديوانى و ملكى و مدنى، هم حاوى دانستنى هايى كه در كتب و مآخذ ديگر ديده نمى‌شود. | ||
== ساختار كتاب == | == ساختار كتاب == | ||
| خط ۵۹: | خط ۵۹: | ||
فايدت عمده‌اى كه مجلّد اول (روزنامه) عين‌السلطنه دارد، همانا در تطبيق مندرجات آن با (روزنامه) مشهور خاطرات اعتمادالسلطنه است كه آن كتاب بزرگ نيز به كوشش استاد ايرج افشار حدود سى سال پيش طبع و نشر شده است. البته فوايد خاص و مزاياى بى‌نظير روزنامه اعتمادالسلطنه به لحاظ (تاريخنگارى) رسمى اصولاً به مراتب بيشتر است. اما هر چه بر سنين عمر عين‌السلطنه افزود مى‌شود، پختگى ادارى و اجتماعى و بينش او نسبت به امور و قضايا بيشتر مى‌گردد؛ معمولاً مى‌كوشد جوانب هر قضيه و علل و موجبات بروز و حدوث هر واقعه و حادثه‌اى را بيابد و بگويد، نوشته‌هاى دوران كمال او تا حدود جنبه تحليلى دارد. چنان كه مثلاً در خصوص قتل ناصرالدين شاه، عزل امين‌السلطان و جز اين‌ها خواننده از پيش با علل و اسباب اقتصادى - اجتماعىِ وقوع حوادث سياسى مزبور كمابيش آشنايى و آگاهى پيدا مى‌كند، چيزى كه در روزنامه اعتمادالسلطنه بدان بر نمى‌خورد. | فايدت عمده‌اى كه مجلّد اول (روزنامه) عين‌السلطنه دارد، همانا در تطبيق مندرجات آن با (روزنامه) مشهور خاطرات اعتمادالسلطنه است كه آن كتاب بزرگ نيز به كوشش استاد [[افشار، ایرج |ايرج افشار]] حدود سى سال پيش طبع و نشر شده است. البته فوايد خاص و مزاياى بى‌نظير روزنامه اعتمادالسلطنه به لحاظ (تاريخنگارى) رسمى اصولاً به مراتب بيشتر است. اما هر چه بر سنين عمر عين‌السلطنه افزود مى‌شود، پختگى ادارى و اجتماعى و بينش او نسبت به امور و قضايا بيشتر مى‌گردد؛ معمولاً مى‌كوشد جوانب هر قضيه و علل و موجبات بروز و حدوث هر واقعه و حادثه‌اى را بيابد و بگويد، نوشته‌هاى دوران كمال او تا حدود جنبه تحليلى دارد. چنان كه مثلاً در خصوص قتل ناصرالدين شاه، عزل امين‌السلطان و جز اين‌ها خواننده از پيش با علل و اسباب اقتصادى - اجتماعىِ وقوع حوادث سياسى مزبور كمابيش آشنايى و آگاهى پيدا مى‌كند، چيزى كه در روزنامه اعتمادالسلطنه بدان بر نمى‌خورد. | ||
عين‌السلطنه ظاهراً خود دفترهاى خاطراتش را حسب مورد يا اقتضا به بخش‌هاى نابرابرى تقسيم نموده كه بر هر يك از آن‌ها عنوان (روزنامه) نهاده؛ فوايد تاريخى - رجالى، اجتماعى و جغرافيايى كتاب بسيار است كه مى‌توان از جمله آن‌ها فقرات مهم و درباره خوانين ظالم و مشهور (قراگزلو) همدان را ياد كرد. | عين‌السلطنه ظاهراً خود دفترهاى خاطراتش را حسب مورد يا اقتضا به بخش‌هاى نابرابرى تقسيم نموده كه بر هر يك از آن‌ها عنوان (روزنامه) نهاده؛ فوايد تاريخى - رجالى، اجتماعى و جغرافيايى كتاب بسيار است كه مى‌توان از جمله آن‌ها فقرات مهم و درباره خوانين ظالم و مشهور (قراگزلو) همدان را ياد كرد. | ||