كلمات مكنونة من علوم أهل الحكمة و المعرفة: تفاوت میان نسخه‌ها

#جمع بين تنزيه و تشبيه: تنزيه حق از بعضى امور، به مقتضاى عقل عرفى و استحسان فكر عادى، تقييد آن جناب است به ما عداى آن امور، پس هم‌چنان‌كه قائل به تشبيه بلاتنزيه، ناقص المعرفة است، هم‌چنين قائل به تنزيه بلاتشبيه، ناقص المعرفة است، از آن جهت كه مقيِّد حق مطلق است و محدد حق غيرمحدود، پس به مقدار آن امور كه حق را از آن تنزيه كرده است، از معرفت تعينات نور و تنوعات ظهور او سبحانه، محروم و مهجور است و نمى‌داند كه تنزيه او از جسمانیات، تشبيه اوست به عقول و نفوس و تنزيه او از عقول و نفوس، تشبيه اوست به معانى مجرد از صُور عقليه و نفسيه.

#مراتب احديت: احديت، داراى سه مرتبه است: اول، احديت ذات كه در آن مرتبه به‌هيچ‌وجه كثرت را اعتبار و گنجايى نيست؛ دوم، احديت اسماء و صفات است؛ يعنى همه‌ى اسماء و صفات با ذات يكى و در آن مستهلك است؛ سوم؛ احديت افعال و تأثيرات و مؤثرات است؛ يعنى آن ذات متعاليه است كه فى الحقيقه مصدر جميع افعال و مؤثر در منفعلات است و به حسب ترتيب، هر يكى را به حسب قابليات، به‌سوى حضرت ذات مى‌كشاند.

#اشاره به كليات موجودات و مراتب آنها: موجودات، منحصر در پنج است و آن را، «حضرات خمسه» مى‌خوانند: اول، حضرت ذات است كه در آن، بروز حق به ذات خود اوست و در اين حضرت، اعيان، بالكليه منتفى‌اند و آن را، «غيب مطلق» گويند كه از آن، هيچ‌كس نمى‌تواند حكايت كند؛ دوم، حضرت اسماء است كه در آن، بروز حق به الوهيت است و در اين حضرت، اعيان، ثبوت علمى دارند؛ سوم، حضرت افعال است؛ يعنى عالم ارواح كه در آن، بروز حق به ربوبيت است؛ چهارم، حضرت مثال و خيال كه آن، جاى بروز حق به صور مختلفه‌ى داله بر معانى و حقايق است؛ پنجم، حضرت حس و مشاهده است كه جاى بروز به صور متعينه‌ى كونيه است.

#اكمل افراد انسانى، پيامبر اكرم(ص) و اوصياى اثنا عشر هستند: اصل و منشأ و معاد و مبدأ همه‌ى خلايق، حضرت حقيقة الحقائق است و آن حقيقت محمدى و نور احمدى است كه صورت حضرت واحد و اَحدى است و جامع جميع كمالات الهى و كيانى و واضع ميزان همه‌ى مراتب اعتدالات ملكى و حيوانى و انسانى است. عالم و عالميان صور و اجزاء تفصيل او و آدم و آدميان مسخر براى تكميل او و اليه الاشارة بقوله(ص): «انا سيد ولد آدم» و بقوله: «آدم و من دونه تحت لوائى» و ميان او و حضرت حق هيچ واسطه‌اى نيست و مقصود از همه‌ى افعال اوست.