ایران در زمان ساسانیان: تاریخ ایران ساسانی تا حمله عرب و وضع دولت و ملت در زمان ساسانیان: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'سانه' به 'سهگانه') |
جز (جایگزینی متن - 'ایراني' به 'ایرانی') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| تعداد جلد =1 | | تعداد جلد =1 | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور =6120 | | کتابخانۀ دیجیتال نور =6120 | ||
| کتابخوان همراه نور =10045 | |||
| کد پدیدآور = | | کد پدیدآور = | ||
| پس از = | | پس از = | ||
خط ۴۱: | خط ۴۲: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
نویسنده در بخش نخست به توصيف سازمان اجتماعى و سياسى دولت اشكانى مىپردازد و با اشاره به پيدايى كوچنشينها و سلسلههاى پادشاهى شمال و شرق ایران و روىكردشان به دولت اشكانى، از آشوبها و ناآرامىهاى موجود در آن مرزها و هجرتهاى مردمان آن سامان گزارش مىدهد و با توصيف مذهب نخستين و دين كهن آرياييان (پرستش طبيعت و اجرام آسمانى) و پىجويى باورهاى زردشتى در سرچشمههاى «مهرپرستى» آن دوران، از روند پيدايى و دگرگونى دين | نویسنده در بخش نخست به توصيف سازمان اجتماعى و سياسى دولت اشكانى مىپردازد و با اشاره به پيدايى كوچنشينها و سلسلههاى پادشاهى شمال و شرق ایران و روىكردشان به دولت اشكانى، از آشوبها و ناآرامىهاى موجود در آن مرزها و هجرتهاى مردمان آن سامان گزارش مىدهد و با توصيف مذهب نخستين و دين كهن آرياييان (پرستش طبيعت و اجرام آسمانى) و پىجويى باورهاى زردشتى در سرچشمههاى «مهرپرستى» آن دوران، از روند پيدايى و دگرگونى دين ایرانیان؛ يعنى اصلاح شدن «ديوپرستى» با سرودههاى زردشت (گاثاها) سخن مىگويد و سرانجام به زبانهاى «عامه» و «ادبى» و رسم الخط دورههاى اشكانى و ساسانى (لغت متوسط ایران) و پيوند اين زبانها و شيوههاى نوشتن، با زبان و خط آرامى مىپردازد. | ||
بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نویسنده، كتيبه «پاىكولى» و سنگنوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مىشمرد كه به رغم شكستگىها و پراكندگىهایشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مىكنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبهها و سنگنگارههاى ساسانى، از تأثير گذارى نقشهاى سكههاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مىگويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتابهاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مىشمرد. | بخش دوم اين كتاب، منابع پهلوى، عربى، يونانى (لاتين)، ارمنى، سريانى و چينى تاريخ سياسى - اجتماعى روزگار ساسانيان را در بر دارد. نویسنده، كتيبه «پاىكولى» و سنگنوشته ضلع شرقى «كعبه زردشت» را از منابع تاريخى معاصر ساسانيان مىشمرد كه به رغم شكستگىها و پراكندگىهایشان، اطلاعات سودمندى درباره تاريخ آن دوران به زبان پهلوى عرضه مىكنند. وى پس از آوردن فهرستى توصيفى از كتيبهها و سنگنگارههاى ساسانى، از تأثير گذارى نقشهاى سكههاى پهلوى ساسانى، در شناسايى پادشاهان آن عصر سخن مىگويد و منابع دين رسمى كشور را در عهد ساسانيان، كتابهاى مقدس به زبان اوستايى (اوستاى ساسانى داراى 21 نسك) و ترجمه متون اوستايى با شرح پهلوى (زند) مىشمرد. | ||
خط ۶۵: | خط ۶۶: | ||
او در فصل ششم با اشاره به قدرت فراوان روحانیان و اشراف و اوجگيرى زردشتىگرايى، به وضع يهوديت و مسيحيت در آن دوران مىپردازد و از آزار ديدن عيسويان در زمان شاهپور دوم و دوران روى كار آمدن يزدگرد اول و وهرام پنجم گزارش مىدهد. سپس به اوضاع ارمنستان در آن هنگام و شهيدان عيسوى سريانى و ایرانى و كشمكش يعقوبيان و نسطوريان و كارهاى «پيروز» و «ولاش» و حمله هفتاليان و چيرگى و فراگير شدن مذهب نسطورى مىپردازد و سرانجام درباره سازمان قضايى دولت در آن هنگام سخن مىگويد و در بررسى كتاب «اعمال شهداى ایران»، از وضع حقوق جزايى و «تشكيلات عدليه» آن دوران گزارش مىدهد. | او در فصل ششم با اشاره به قدرت فراوان روحانیان و اشراف و اوجگيرى زردشتىگرايى، به وضع يهوديت و مسيحيت در آن دوران مىپردازد و از آزار ديدن عيسويان در زمان شاهپور دوم و دوران روى كار آمدن يزدگرد اول و وهرام پنجم گزارش مىدهد. سپس به اوضاع ارمنستان در آن هنگام و شهيدان عيسوى سريانى و ایرانى و كشمكش يعقوبيان و نسطوريان و كارهاى «پيروز» و «ولاش» و حمله هفتاليان و چيرگى و فراگير شدن مذهب نسطورى مىپردازد و سرانجام درباره سازمان قضايى دولت در آن هنگام سخن مىگويد و در بررسى كتاب «اعمال شهداى ایران»، از وضع حقوق جزايى و «تشكيلات عدليه» آن دوران گزارش مىدهد. | ||
فصل هفتم، در بر دارنده گزارشهایى از اوضاع اجتماعى | فصل هفتم، در بر دارنده گزارشهایى از اوضاع اجتماعى ایرانیان در دوره ساسانى و پايههاى زندگى آنان (مالكيت و خون) و طبقههاى جامعه و خانواده و حقوق مدنى (شهروندى) است. نویسنده در اين فصل با اشاره به پادشاهى كواذ اول و درگيرىاش با زرمهر (سواخرا)، به پيدايى مزدكيان و روىكردهاى انقلابى آنان و اتحادشان با كواذ مىپردازد و درباره خلع و گريختن وى و پادشاهى ژاماسب و بازگشت كواذ (دوره دوم پادشاهى وى) و كشتن مزدكيان گزارش مىدهد. | ||
وى فصل هشتم را با اشاره به ظهور نخستين خسرو با لقب انوشروان (انوشگروان؛ يعنى جاويدان روان) و ويژگىهاى او و از ميان رفتن فرقه مزدكى آغاز مىكند. شاه در اين دوران دوباره بر جاىگاه اقتدارش مىنشيند، به اصلاحات نظامى دست مىزند، با دولت بيزانس مىجنگد، هفتاليان و تركان را بر مىاندازد و يمن را مىگيرد. شورش انوشكزاد، توصيف پاىتخت و قصرهاى شاه، تأسيسات كشورى، تشريفات دربار، امتيازها و لقبها، دوره بزرگ تمدن ادبى و فلسفى، علوم و طب و ديانت و فلسفه و ظهور برزويه طبيب و اديب و نفوذ ادبى هند (كليگ و دمنگ) و توصيف وضع مادى و معنوى ایران در عهد كسرا و انحطاط زردشتىگرايى از ديگر موضوعهاى اين فصل به شمار مىرود. | وى فصل هشتم را با اشاره به ظهور نخستين خسرو با لقب انوشروان (انوشگروان؛ يعنى جاويدان روان) و ويژگىهاى او و از ميان رفتن فرقه مزدكى آغاز مىكند. شاه در اين دوران دوباره بر جاىگاه اقتدارش مىنشيند، به اصلاحات نظامى دست مىزند، با دولت بيزانس مىجنگد، هفتاليان و تركان را بر مىاندازد و يمن را مىگيرد. شورش انوشكزاد، توصيف پاىتخت و قصرهاى شاه، تأسيسات كشورى، تشريفات دربار، امتيازها و لقبها، دوره بزرگ تمدن ادبى و فلسفى، علوم و طب و ديانت و فلسفه و ظهور برزويه طبيب و اديب و نفوذ ادبى هند (كليگ و دمنگ) و توصيف وضع مادى و معنوى ایران در عهد كسرا و انحطاط زردشتىگرايى از ديگر موضوعهاى اين فصل به شمار مىرود. |