مبرد، محمد بن یزید: تفاوت میان نسخه‌ها

    جز (جایگزینی متن - 'ی‎ا' به 'ی‌ا')
    بدون خلاصۀ ویرایش
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    <div class="wikiInfo">
    [[پرونده:NUR02185.jpg|بندانگشتی|مبرد، محمد بن یزید]]
    [[پرونده:NUR02185.jpg|بندانگشتی|مبرد، محمد بن یزید]]
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    {| class="wikitable aboutAuthorTable" style="text-align:Right" |+ |
    |-
    |-
    ! نام!! data-type='authorName'|مبرد، محمد بن یزید
    ! نام!! data-type="authorName" |مبرد، محمد بن یزید
    |-
    |-
    |نام‌های دیگر  
    |نام‌های دیگر  
    |data-type='authorOtherNames'| مبرد، ابوالعباس محمد بن یزید
    | data-type="authorOtherNames" | مبرد، ابوالعباس محمد بن یزید


    المبرد النحوی، ابی‌العباس محمد بن یزید
    المبرد النحوی، ابی‌العباس محمد بن یزید
    |-
    |-
    |نام پدر  
    |نام پدر  
    |data-type='authorfatherName'|
    | data-type="authorfatherName" |یزید
    |-
    |-
    |متولد  
    |متولد  
    |data-type='authorbirthDate'|
    | data-type="authorbirthDate" |دهم ذى الحجه سال 210ق
    |-
    |-
    |محل تولد
    |محل تولد
    |data-type='authorBirthPlace'|
    | data-type="authorBirthPlace" |بصره
    |-
    |-
    |رحلت  
    |رحلت  
    |data-type='authorDeathDate'|285 ق
    | data-type="authorDeathDate" |285ق
    |-
    |-
    |اساتید
    |اساتید
    |data-type='authorTeachers'|
    | data-type="authorTeachers" |[[جاحظ، عمرو بن بحر|الجاحظ، أبوعثمان عمرو بن بحر]]
     
    [[مازنى، أبوعثمان بكر بن محمد بن بقيه]]
     
    [[ابراهيم بن محمد تيمى]]
    |-
    |-
    |برخی آثار
    |برخی آثار
    |data-type='authorWritings'|
    | data-type="authorWritings" |[[الفاضل]]
    |-class='articleCode'
     
    [[الكامل في اللغة و الأدب]]
     
    [[المقتضب]]
    |- class="articleCode"
    |کد مؤلف
    |کد مؤلف
    |data-type='authorCode'|AUTHORCODE02185AUTHORCODE
    | data-type="authorCode" |AUTHORCODE02185AUTHORCODE
    |}
    |}
    </div>
    </div>


    '''محمد بن يزيد بن عبدالاكبر الازدى بصرى''' مشهور به '''مبرد''' و مكنى به «ابوالعباس» در بصره، روز دهم ذى حجه سال 210ق زاده شد و بعدها در بغداد به تحصيل پرداخت. او مردى خوش‌سخن و خوش‌كلام بود و ابوسعيد سيرافى مى‌گويد از ابوبكر بن مجاهد شنيدم كه هيچ كس بيان معانى قرآن را نيكوتر از مبرد جواب نگفته است.
    '''محمد بن يزيد بن عبدالاكبر الازدى بصرى''' (210-285ق)، مشهور به '''مبرد''' و مكنى به «ابوالعباس»، یکی از برجسته‌ترین دانشمندان علوم بلاغت، نحو، نقد


    وى نحو را از جرمى و مازنى و غير آن دو و ادب را از مازنى و ابوحاتم سجستانى آموخت. وى با ابوالعباس احمد بن يحيى ملقب به ثعلب معاصر بود و تاريخ ادباء به آن دو ختم شد. با اين‌كه او به ثعلب علاقه داشت،ثعلب به او روى خوش نشان نمى‌داد. جعفر بن محمد بن حمدان، فقيه موصلى كه دوست مبرد و ثعلب بود، گفت: از ابوعبدالله دينورى پرسيدم چرا ثعلب نمى‌خواهد با مبرد هم مجلس شود. گفت: چون مبرد خوش‌سخن، نيكوبيان، گشاده‌زبان است، و مذهب ثعلب مذهب معلمان است. چون در مجلسى فراهم آيند به ظاهر حكم به نفع مبرد كنند. وى در بغداد سكونت داشت و در نحو و لغت بر همگان برترى يافت. در آثار مبرد انواع مباحث لغوى، نحوى، و بلاغى به شكل پراكنده و فراوان يافت مى‌شود. او را در ادب، تألیف‌هاى نافع است كه مشهورترين آنان كتاب «الكامل» در لغت مى‌باشد كه از اركان ادب و كلام به‌شمار مى‌رود. در علت ملقب شدن وى به «المبرد» نقل شده كه استاد وى "«المازنى» از او چيزى را پرسيد و او به نيكويى جواب داد و المازنى گفت: قم فأنت المبرد، يعنى برخیز كه تو اثبات كننده حق (يا فرو نشاننده آتش درون سينه و خنك كننده دل‌هاى طالبان علم) هستى. اگر چه او را در شمار ناقدان به حساب نياورده‌اند؛ اما او استاد نسلى بود كه در اواخر قرن سوم و اوائل قرن چهارم مى‌زيستند و نظرات وى نزد آن‌ها مورد توجه بوده است. در كتاب «الكامل» وى، نكات نقدى پراكنده و فراوانى يافت مى‌شود كه در روند نقد ادبى بسيار مؤثر بوده است و به‌طور غير مستقيم، زمينه‌هاى رشد و شكوفايى نقد در قرن چهارم را فراهم ساخته است. از جمله نقطه نظرات نقدى وى مى‌توان توجه به نوگرايان، پرداختن به موضوع سرقت‌هاى ادبى و عنايت به بحث لفظ و معنى را برشمرد. وى برخلاف برخى از منتقدان مانند ابن سلام كه نوگرايان را به كلى رد می‌كردند، به جمع‌آورى اشعار آن‌ها در كتابى تحت عنوان «الروضة»پرداخت و به نقد و بررسى آن مبادرت ورزيد.اين موضع‌گيرى مثبت نسبت به نوگرايان، فتح بابى بود كه از مسدود شدن راه ابداع و خلاقيت در شعر جلوگيرى نمود. وى در 77 سالگى، به سال 285ق در بغداد درگذشت و در گورستان دارالكوفه دفن گرديد.
    == ولادت ==
    در بصره، روز دهم ذى الحجه سال 210ق زاده شد
     
    == تحصیلات ==
    بعدها در بغداد به تحصيل پرداخت. او مردى خوش‌سخن و خوش‌كلام بود و ابوسعيد سيرافى مى‌گويد از ابوبكر بن مجاهد شنيدم كه هيچ كس بيان معانى قرآن را نيكوتر از مبرد جواب نگفته است.
     
    وى نحو را از جرمى و مازنى و غير آن دو و ادب را از مازنى و ابوحاتم سجستانى آموخت. وى با ابوالعباس احمد بن يحيى ملقب به ثعلب معاصر بود و تاريخ ادباء به آن دو ختم شد. با اين‌كه او به ثعلب علاقه داشت،ثعلب به او روى خوش نشان نمى‌داد. جعفر بن محمد بن حمدان، فقيه موصلى كه دوست مبرد و ثعلب بود، گفت: از ابوعبدالله دينورى پرسيدم چرا ثعلب نمى‌خواهد با مبرد هم مجلس شود. گفت: چون مبرد خوش‌سخن، نيكوبيان، گشاده‌زبان است، و مذهب ثعلب مذهب معلمان است. چون در مجلسى فراهم آيند به ظاهر حكم به نفع مبرد كنند. وى در بغداد سكونت داشت و در نحو و لغت بر همگان برترى يافت. در آثار مبرد انواع مباحث لغوى، نحوى، و بلاغى به شكل پراكنده و فراوان يافت مى‌شود. او را در ادب، تألیف‌هاى نافع است كه مشهورترين آنان كتاب «الكامل» در لغت مى‌باشد كه از اركان ادب و كلام به‌شمار مى‌رود. در علت ملقب شدن وى به «المبرد» نقل شده كه استاد وى "«المازنى» از او چيزى را پرسيد و او به نيكويى جواب داد و المازنى گفت: قم فأنت المبرد، يعنى برخیز كه تو اثبات كننده حق (يا فرو نشاننده آتش درون سينه و خنك كننده دل‌هاى طالبان علم) هستى. اگر چه او را در شمار ناقدان به حساب نياورده‌اند؛ اما او استاد نسلى بود كه در اواخر قرن سوم و اوائل قرن چهارم مى‌زيستند و نظرات وى نزد آن‌ها مورد توجه بوده است. در كتاب «الكامل» وى، نكات نقدى پراكنده و فراوانى يافت مى‌شود كه در روند نقد ادبى بسيار مؤثر بوده است و به‌طور غير مستقيم، زمينه‌هاى رشد و شكوفايى نقد در قرن چهارم را فراهم ساخته است. از جمله نقطه نظرات نقدى وى مى‌توان توجه به نوگرايان، پرداختن به موضوع سرقت‌هاى ادبى و عنايت به بحث لفظ و معنى را برشمرد. وى برخلاف برخى از منتقدان مانند ابن سلام كه نوگرايان را به كلى رد می‌كردند، به جمع‌آورى اشعار آن‌ها در كتابى تحت عنوان «الروضة»پرداخت و به نقد و بررسى آن مبادرت ورزيد.اين موضع‌گيرى مثبت نسبت به نوگرايان، فتح بابى بود كه از مسدود شدن راه ابداع و خلاقيت در شعر جلوگيرى نمود.


    او از بسيارى از اساتيد زمانش بهره گرفت كه از آن جمله است:
    او از بسيارى از اساتيد زمانش بهره گرفت كه از آن جمله است:


    #[[جاحظ، عمرو بن بحر|الجاحظ]]، أبوعثمان عمرو بن بحر(ت225ق)؛
    #[[جاحظ، عمرو بن بحر|جاحظ، أبوعثمان عمرو بن بحر]](ت225ق)؛
    #العتبى، أبوعبدالرحمن محمد بن عبيدالله(ت228ق)؛
    #[[عتبى، أبوعبدالرحمن محمد بن عبيدالله]](ت228ق)؛
    #المازنى، أبوعثمان بكر بن محمد بن بقيه(ت248ق)؛
    #[[مازنى، أبوعثمان بكر بن محمد بن بقيه]](ت248ق)؛
    #ابراهيم بن محمد التيمى، قاضى بصره(ت250ق)؛
    #[[ابراهيم بن محمد تيمى]]، قاضى بصره(ت250ق)؛
    #الرياشىّ، أبوالفضل العباس بن الفرج(ت257ق)
    #[[رياشىّ، أبوالفضل عباس بن فرج]](ت257ق)


    اسامى تعدادى از علمايى كه از او كسب فيض كرده‌اند، عبارت است از:
    اسامى تعدادى از علمايى كه از او كسب فيض كرده‌اند، عبارت است از:
    خط ۵۳: خط ۶۷:
    #الطومارى، أبوعلى عيسى بن محمد(ت 360ق).
    #الطومارى، أبوعلى عيسى بن محمد(ت 360ق).


    == تأليفات==
    == وفات ==
     
    وى در 77 سالگى، به سال 285ق در بغداد درگذشت و در گورستان دارالكوفه دفن گرديد.


    علاوه بر آثار مذكور، او داراى تأليفات فراوان ديگرى در زمينه‌هاى لغت، ادب، نحو، صرف، عروض، اخبار و غير آن است كه بخشى از آن‌ها عبارتند از:
    == آثار==


    #أعراب القرآن؛
    #أعراب القرآن؛
    خط ۶۴: خط ۷۸:
    #المقتضب؛
    #المقتضب؛
    #الواشى.
    #الواشى.
    #الكامل في اللغة والأدب
    #الفاضل
    #شرح لامية العرب
    #ما اتفق لفظه واختلف معناه من القرآن المجيد
    #المذكر والمؤنث.




    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/wiki/مبرد،_محمد_بن_یزید»