بحث حول المهدي(عج): تفاوت میان نسخه‌ها

    جز (جایگزینی متن - 'ی‎ن' به 'ی‌ن')
    جز (جایگزینی متن - 'ه‎ا' به 'ه‌ا')
    خط ۲۸: خط ۲۸:
    }}
    }}
       
       
    '''بحث حول المهدي(عج)'''، از جمله آثار [[صدر، محمدباقر|سید محمدباقر صدر]] پیرامون موضوع مهدویت است که توسط [[شراره، عبدالجبار|عبدالجبار شراره]] مورد تحقیق و تعلیقه‎نگاری قرار گرفته و مقدمه‎ای وافی بر آن نگاشته شده است.  
    '''بحث حول المهدي(عج)'''، از جمله آثار [[صدر، محمدباقر|سید محمدباقر صدر]] پیرامون موضوع مهدویت است که توسط [[شراره، عبدالجبار|عبدالجبار شراره]] مورد تحقیق و تعلیقه‎نگاری قرار گرفته و مقدمه‌ای وافی بر آن نگاشته شده است.  


    ==ساختار==
    ==ساختار==
    خط ۳۵: خط ۳۵:


    ==گزارش محتوا==
    ==گزارش محتوا==
    [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] در‎ مقدّمه‎ای‎ بسیار مهم، به ریشه‎دار بودن‎ گرایش‎ و اعتقاد‎ به اندیشه مهدویت‎ پرداخته‎ و نقش دین به‎‎طور‎ عام و دین اسلام به‎طور خاص را در طرح و تبلیغ این ‎اندیشه و برکات آن توضیح‎ داده‎ است. همچنین ویژگی‎های منحصربه‎فرد‎ اعتقاد شیعه‎ درباره‎ امام‎ مهدی(عج) را‎ مورد بحث قرار داده است. سپس هفت سؤال اساسی درباره طول عمر، امامت زودرس، فلسفه غیبت و... طرح‎ کرده‎ و انگیزه‎ها و علل طرح این پرسش‎ها را‎ مورد‎ اشاره‎ و بحث‎ قرار‎ داده است.<ref>ر.ک: حکیم، سید منذر، ص28</ref>.  
    [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] در‎ مقدّمه‌ای‎ بسیار مهم، به ریشه‎دار بودن‎ گرایش‎ و اعتقاد‎ به اندیشه مهدویت‎ پرداخته‎ و نقش دین به‎‎طور‎ عام و دین اسلام به‎طور خاص را در طرح و تبلیغ این ‎اندیشه و برکات آن توضیح‎ داده‎ است. همچنین ویژگی‎های منحصربه‎فرد‎ اعتقاد شیعه‎ درباره‎ امام‎ مهدی(عج) را‎ مورد بحث قرار داده است. سپس هفت سؤال اساسی درباره طول عمر، امامت زودرس، فلسفه غیبت و... طرح‎ کرده‎ و انگیزه‎ها و علل طرح این پرسش‎ها را‎ مورد‎ اشاره‎ و بحث‎ قرار‎ داده است.<ref>ر.ک: حکیم، سید منذر، ص28</ref>.  


    وی در مقدمه کتاب، هشت پرسش مطرح می‌کند. او با استفاده از شیوه طرح پرسش‎های مشخص و دقیق، انگیزه‎ای‎ قوی‎ برای‎ فهم بهتر و درک عمیق‎تر مطالب مربوط به مهدویت و مهدی آل محمد(ص) ایجاد‎ می‌کند و با پاسخ به این پرسش‎ها، توجه خواننده را بیش از پیش به‎ بحث‎های‎ اساسی‎ مهدویت جلب می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>. در ادامه به‎طور خلاصه به برخی از این پرسش‎ها و پاسخ [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] به آنها اشاره می‌شود
    وی در مقدمه کتاب، هشت پرسش مطرح می‌کند. او با استفاده از شیوه طرح پرسش‎های مشخص و دقیق، انگیزه‌ای‎ قوی‎ برای‎ فهم بهتر و درک عمیق‎تر مطالب مربوط به مهدویت و مهدی آل محمد(ص) ایجاد‎ می‌کند و با پاسخ به این پرسش‎ها، توجه خواننده را بیش از پیش به‎ بحث‎های‎ اساسی‎ مهدویت جلب می‌کند<ref>ر.ک: همان، ص153</ref>. در ادامه به‎طور خلاصه به برخی از این پرسش‎ها و پاسخ [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] به آنها اشاره می‌شود
       
       
    در مبحث نخست کتاب این پرسش مطرح شده که آیا امکان‎ دارد‎ یک‎ انسان قرن‎های بسیار زندگی کند، تا رهبر موعود، مصداق چنین عمری باشد؟ او‎ اکنون‎ بیش 1140 سال را سپری کرده و حدود چهارده برابر یک انسان معمولی که مراحل زندگی را‎ از‎ کودکی تا پیری دیده، عمر کرده است.
    در مبحث نخست کتاب این پرسش مطرح شده که آیا امکان‎ دارد‎ یک‎ انسان قرن‎های بسیار زندگی کند، تا رهبر موعود، مصداق چنین عمری باشد؟ او‎ اکنون‎ بیش 1140 سال را سپری کرده و حدود چهارده برابر یک انسان معمولی که مراحل زندگی را‎ از‎ کودکی تا پیری دیده، عمر کرده است.
    خط ۴۳: خط ۴۳:
    پاسخ [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] به این‎ پرسش‎ طی چند مرحله انجام گرفته است؛ از جمله اینکه با‎ توضیح‎ این نکته که طولانی شدن‎ عمر‎ یک انسان‎ اگرچه‎ امکان عملی بالفعل ندارد، اما امکان‎ علمی‎ و منطقی دارد و ما نمی‎توانیم آن را محال و ناممکن بدانیم و چنانچه دانش امروز‎ بشر‎ به کشف این راز موفق نشده‎ باشد، دلیلی برای انکار‎ آن‎ نخواهیم داشت؛ زیرا امکان علمی‎ و امکان‎ منطقی برای یک عمر طولانی مطرح می‎باشد<ref>ر.ک: همان، ص154-153</ref>.
    پاسخ [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] به این‎ پرسش‎ طی چند مرحله انجام گرفته است؛ از جمله اینکه با‎ توضیح‎ این نکته که طولانی شدن‎ عمر‎ یک انسان‎ اگرچه‎ امکان عملی بالفعل ندارد، اما امکان‎ علمی‎ و منطقی دارد و ما نمی‎توانیم آن را محال و ناممکن بدانیم و چنانچه دانش امروز‎ بشر‎ به کشف این راز موفق نشده‎ باشد، دلیلی برای انکار‎ آن‎ نخواهیم داشت؛ زیرا امکان علمی‎ و امکان‎ منطقی برای یک عمر طولانی مطرح می‎باشد<ref>ر.ک: همان، ص154-153</ref>.


    دومین مبحث درباره عمر طولانی و غیبت طولانی امام مهدی است. هرچند‎ که در اینجا دو پرسش با هم جمع شده، اما یک جواب قانع‎کننده‎ برای‎ هر دو پرسش که در واقع یک واقعیت و یک پدیده سؤال‎برانگیزند، کافی است. عمر طولانی‎ امام مهدی(ع) با یک غیبت طولانی همراه است و تلاش برای اثبات‎ یک عمر طولانی برای‎ امام‎ مهدی(عج) گویای اصرار بر تعطیل قوانین عادی است؛ درحالی‎که می‎توانیم تصور کنیم که خدای جهان برای تحقق اهداف بزرگ خود، در آینده مناسب یک فرمانده و رهبر مناسبی را به‎ وجود بیاورد تا نقش بزرگ خود را ایفا نماید. بنابراین، طولانی کردن عمر یک انسان و نگه داشتن او در پشت پرده غیبت تا روز موعود، چه حکمتی و چه دلیل قانع‎کننده‎ای‎ می‎تواند‎ داشته باشد؟
    دومین مبحث درباره عمر طولانی و غیبت طولانی امام مهدی است. هرچند‎ که در اینجا دو پرسش با هم جمع شده، اما یک جواب قانع‎کننده‎ برای‎ هر دو پرسش که در واقع یک واقعیت و یک پدیده سؤال‎برانگیزند، کافی است. عمر طولانی‎ امام مهدی(ع) با یک غیبت طولانی همراه است و تلاش برای اثبات‎ یک عمر طولانی برای‎ امام‎ مهدی(عج) گویای اصرار بر تعطیل قوانین عادی است؛ درحالی‎که می‎توانیم تصور کنیم که خدای جهان برای تحقق اهداف بزرگ خود، در آینده مناسب یک فرمانده و رهبر مناسبی را به‎ وجود بیاورد تا نقش بزرگ خود را ایفا نماید. بنابراین، طولانی کردن عمر یک انسان و نگه داشتن او در پشت پرده غیبت تا روز موعود، چه حکمتی و چه دلیل قانع‎کننده‌ای‎ می‎تواند‎ داشته باشد؟


    [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] در پاسخ به این پرسش، پس از فرض روشن شدن امکان وجود یک عمر طولانی و ضرورت تعطیلی قوانین طبیعی در حق امام مهدی(ع)، دو نوع‎ پاسخ‎ مطرح می‌کند:
    [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] در پاسخ به این پرسش، پس از فرض روشن شدن امکان وجود یک عمر طولانی و ضرورت تعطیلی قوانین طبیعی در حق امام مهدی(ع)، دو نوع‎ پاسخ‎ مطرح می‌کند:
    خط ۵۸: خط ۵۸:
    در مبحث پنجم این سؤال مطرح شده که با روشن شدن امکان طول عمر و غیبت طولانی، چگونه‎ به‎ وجود امام مهدی(ع) و تولّد او می‎رسیم؟  
    در مبحث پنجم این سؤال مطرح شده که با روشن شدن امکان طول عمر و غیبت طولانی، چگونه‎ به‎ وجود امام مهدی(ع) و تولّد او می‎رسیم؟  


    با فرض نقل چند روایت از پیامبر اسلام(ص)، آن‎هم برای قانع‎شدن به یک امر غیر متعارف، آیا می‎توانیم‎ به‎ وجود‎ امام دوازدهم ایمان پیدا کنیم؟ چگونه‎ ثابت‎ می‌کنیم‎ که امام مهدی(ع) یک وجود حقیقی و تاریخی دارد و افسانه‎ای نبوده که تعدادی از مردم به‎خاطر شرایط حادّ اجتماعی‎ و روانی‎ آن‎ را در دل خود پرورانده‎اند؟
    با فرض نقل چند روایت از پیامبر اسلام(ص)، آن‎هم برای قانع‎شدن به یک امر غیر متعارف، آیا می‎توانیم‎ به‎ وجود‎ امام دوازدهم ایمان پیدا کنیم؟ چگونه‎ ثابت‎ می‌کنیم‎ که امام مهدی(ع) یک وجود حقیقی و تاریخی دارد و افسانه‌ای نبوده که تعدادی از مردم به‎خاطر شرایط حادّ اجتماعی‎ و روانی‎ آن‎ را در دل خود پرورانده‌اند؟


    پاسخ [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] به‎ این‎ پرسش با توجه به ابعاد متعدد آن، در دو مرحله بوده و به دو گونه آن را مطرح کرده است‎:  
    پاسخ [[صدر، محمدباقر|شهید صدر]] به‎ این‎ پرسش با توجه به ابعاد متعدد آن، در دو مرحله بوده و به دو گونه آن را مطرح کرده است‎:  
    خط ۷۰: خط ۷۰:
    نویسنده در پاسخ به پرسش ششم به هشت نکته اشاره می‌کند؛ از جمله اینکه فراهم‎ آمدن‎ شرایط‎ عمومی برای اصلاح جهان امری ضروری است که جایگزین ندارد و با وجود رهبری آماده برای اصلاح و وجود رسالتی کامل، تمام شرایط‎ لازم‎ برای‎ موفقیت فراهم نمی‌شود، بلکه باید شرایط اجتماعی و سیاسی‎ جهانی‎ نیز زمینه را برای موفقیت و پیروزی حق بر باطل آماده سازد<ref>ر.ک: همان، ص165</ref>.
    نویسنده در پاسخ به پرسش ششم به هشت نکته اشاره می‌کند؛ از جمله اینکه فراهم‎ آمدن‎ شرایط‎ عمومی برای اصلاح جهان امری ضروری است که جایگزین ندارد و با وجود رهبری آماده برای اصلاح و وجود رسالتی کامل، تمام شرایط‎ لازم‎ برای‎ موفقیت فراهم نمی‌شود، بلکه باید شرایط اجتماعی و سیاسی‎ جهانی‎ نیز زمینه را برای موفقیت و پیروزی حق بر باطل آماده سازد<ref>ر.ک: همان، ص165</ref>.


    چگونه‎ یک فرد می‎تواند عهده‎دار یک تحوّل بسیار بزرگ گردد؟ سؤالی است که در مبحث هفتم کتاب مطرح شده است. در پاسخ این پرسش گفته می‌شود: پیامبر‎ اسلام(ص) که سرآغاز یک تمدن جدید قرار گرفت، خود‎ مولود‎ تمدن‎ گذشته نبوده؛ بنابراین، انسان‎ها همیشه مولود شرایط تاریخی و مادی نمی‎باشند. هنگامی‌که رابطه پیوسته و تنگاتنگ انسان‎ را‎ با‎ عالَم غیب در نظر بگیریم، این رابطه عمیق می‎تواند جهت‎دهنده انسان‎ به‎سوی آینده‎ای جدید باشد و انسان‎ها را انعکاسی‎ از واقعیت‎های پیرامون خود تلقی نکنیم. امام منتظران نیز تجربه‎ای‎ همسان‎ با تجربه گران‎قدر پیامبر عظیم‎الشأن اسلام خواهد داشت و یک فتح بزرگ‎ جهانی‎ و تمدّنی جدید را آغاز خواهد کرد. بدین‎ ترتیب‎، نقش‎ عظیم یک شخصیت الهی در تغییر مسیر‎ تاریخ‎ آشکار خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص166</ref>.
    چگونه‎ یک فرد می‎تواند عهده‎دار یک تحوّل بسیار بزرگ گردد؟ سؤالی است که در مبحث هفتم کتاب مطرح شده است. در پاسخ این پرسش گفته می‌شود: پیامبر‎ اسلام(ص) که سرآغاز یک تمدن جدید قرار گرفت، خود‎ مولود‎ تمدن‎ گذشته نبوده؛ بنابراین، انسان‎ها همیشه مولود شرایط تاریخی و مادی نمی‎باشند. هنگامی‌که رابطه پیوسته و تنگاتنگ انسان‎ را‎ با‎ عالَم غیب در نظر بگیریم، این رابطه عمیق می‎تواند جهت‎دهنده انسان‎ به‎سوی آینده‌ای جدید باشد و انسان‎ها را انعکاسی‎ از واقعیت‎های پیرامون خود تلقی نکنیم. امام منتظران نیز تجربه‌ای‎ همسان‎ با تجربه گران‎قدر پیامبر عظیم‎الشأن اسلام خواهد داشت و یک فتح بزرگ‎ جهانی‎ و تمدّنی جدید را آغاز خواهد کرد. بدین‎ ترتیب‎، نقش‎ عظیم یک شخصیت الهی در تغییر مسیر‎ تاریخ‎ آشکار خواهد شد<ref>ر.ک: همان، ص166</ref>.


    مبحث آخر در رابطه با این‎ سؤال است که تغییر جهانی چگونه خواهد بود؟ نویسنده معتقد است که پاسخ این پرسش را باید به‎ آینده‎ موکول کرد و پیش‎بینی علمی‎ و دقیق‎ برای آن‎ ساده‎ نخواهد‎ بود. آری، بر اساس احادیث رسیده‎ از‎ پیامبر اسلام و اهل‎بیت(ع)، نکاتی را می‎توانیم نشانه رویم که‎ شیوه‎ تغییر و دگرگونی را در جهان بشریت‎ ترسیم نماید<ref>ر.ک: همان، ص167-166</ref>.
    مبحث آخر در رابطه با این‎ سؤال است که تغییر جهانی چگونه خواهد بود؟ نویسنده معتقد است که پاسخ این پرسش را باید به‎ آینده‎ موکول کرد و پیش‎بینی علمی‎ و دقیق‎ برای آن‎ ساده‎ نخواهد‎ بود. آری، بر اساس احادیث رسیده‎ از‎ پیامبر اسلام و اهل‎بیت(ع)، نکاتی را می‎توانیم نشانه رویم که‎ شیوه‎ تغییر و دگرگونی را در جهان بشریت‎ ترسیم نماید<ref>ر.ک: همان، ص167-166</ref>.