الديوان: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - 'هاي' به 'های') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمه شيخ محمدرضا شبيبى، به سيرت شريف مرتضى پرداخته شده و در اين ميان از اشعار خود او بهره فراوان برده شده است.<ref>مقدمه، ج1، ص5-20</ref>مقدمه دوم درباره مرتضى و ديوان و مدفن و خانه اوست.<ref>همان، ص21-34</ref>محقق در مقدمه سوم پس از ترجمه مبسوط [[علمالهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]]، نسخههایى از ديوان را كه بر آنها اعتماد كرده است، معرفى و خصوصيات كار خود را تشريح كرده است.<ref>همان، ص35-146</ref> | در مقدمه شيخ محمدرضا شبيبى، به سيرت شريف مرتضى پرداخته شده و در اين ميان از اشعار خود او بهره فراوان برده شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25639/1/5 مقدمه، ج1، ص5-20]</ref>مقدمه دوم درباره مرتضى و ديوان و مدفن و خانه اوست.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25639/1/21 همان، ص21-34]</ref>محقق در مقدمه سوم پس از ترجمه مبسوط [[علمالهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]]، نسخههایى از ديوان را كه بر آنها اعتماد كرده است، معرفى و خصوصيات كار خود را تشريح كرده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25639/1/35 همان، ص35-146]</ref> | ||
شعر [[علمالهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]] آينه تمامنماى روزگارش است؛ زيرا به اندازه كافى ثروتمند بود و نيازى به سرودن اشعار متكسبانه و تملقگويى نداشت. وى شاعرى توانا و زبانآور بود، ولى در شعر به شهرت و آوازه برادرش [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] نرسيد و شايد تلاش حاسدان و دشمنانش يكى از علل آن باشد.<ref>شكيب، محمود و اسماعيلزاده، محمد، 1394</ref> | شعر [[علمالهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]] آينه تمامنماى روزگارش است؛ زيرا به اندازه كافى ثروتمند بود و نيازى به سرودن اشعار متكسبانه و تملقگويى نداشت. وى شاعرى توانا و زبانآور بود، ولى در شعر به شهرت و آوازه برادرش [[شریفالرضی، محمد بن حسین|سيدرضى]] نرسيد و شايد تلاش حاسدان و دشمنانش يكى از علل آن باشد.<ref>شكيب، محمود و اسماعيلزاده، محمد، 1394</ref> | ||
اين شاعر متعهد، در تمام طول عمر، خود را عاشق و حامى اهلبيت(ع) دانسته و در راه اعتلاى فرهنگ اسلام و احقاق حقوق مسلّم ائمه(ع) به مجاهدت پرداخته است؛ مجاهدتى كه در قالبهاى مختلف بيان، مانند مدح، رثا، هجا، استفهام و وصف جلوه نموده و با استمداد از هوش و استعداد خدادادى در زمان خود پرچمدار راستين مكتب اهلبيت(ع) بوده است.<ref>ر.ک: شبستانى، محسن، 1394</ref> | اين شاعر متعهد، در تمام طول عمر، خود را عاشق و حامى اهلبيت(ع) دانسته و در راه اعتلاى فرهنگ اسلام و احقاق حقوق مسلّم ائمه(ع) به مجاهدت پرداخته است؛ مجاهدتى كه در قالبهاى مختلف بيان، مانند مدح، رثا، هجا، استفهام و وصف جلوه نموده و با استمداد از هوش و استعداد خدادادى در زمان خود پرچمدار راستين مكتب اهلبيت(ع) بوده است.<ref>[http://dl.nlai.ir/UI/9a67f132-1cbc-4f49-b57a-db6ec2d87a50/Catalogue.aspx ر.ک: شبستانى، محسن، 1394]</ref> | ||
بهرهگيرى از پرتو علم عالم مشهورى چون [[شيخ مفيد]] و معاصر بودنش با شاعر بلندآوازهاى چون متنبى، وى را اديبى چيرهدست بار آورده است و بدون شك، موضوعات مهمى چون حقانيت مكتب شيعه، اعتقاد به ظهور منجى عالم بشريت، منتظر عقوبت دشمنان ماندن و آرزوى گرفتن انتقام خون ائمه(ع) كه هركدام بهنوعى مورد ظلم و بيداد قرار گرفتهاند، از برجستهترين موضوعات شعر اوست. از ديگر مواردى كه در ديوان او نوازشگر چشمان خواننده است، موضوعاتى مانند مدح پدر، مدح بزرگان دربار، تهنيتها و تبريكهاى دوستانه، فخر به خود و غزل مىباشد. شعرشان كه در معنا و لفظ شعرى متين و محكم مىباشد، مىتواند يكى از بهترين نمايندگان شعر عربى اصيل بهحساب آيد. از آنجا كه اشعار او از عاطفهاى صادق بهرهمند است، بهراحتى نبض احساسات خواننده را در قبضه اختيار خود مىگيرد و استحكام و شيوايى الفاظ كه با سادگى و زيبايى عجين گشته، اشعارش را دلچسب و گورا نموده است.<ref>ر.ک: همان</ref> | بهرهگيرى از پرتو علم عالم مشهورى چون [[شيخ مفيد]] و معاصر بودنش با شاعر بلندآوازهاى چون متنبى، وى را اديبى چيرهدست بار آورده است و بدون شك، موضوعات مهمى چون حقانيت مكتب شيعه، اعتقاد به ظهور منجى عالم بشريت، منتظر عقوبت دشمنان ماندن و آرزوى گرفتن انتقام خون ائمه(ع) كه هركدام بهنوعى مورد ظلم و بيداد قرار گرفتهاند، از برجستهترين موضوعات شعر اوست. از ديگر مواردى كه در ديوان او نوازشگر چشمان خواننده است، موضوعاتى مانند مدح پدر، مدح بزرگان دربار، تهنيتها و تبريكهاى دوستانه، فخر به خود و غزل مىباشد. شعرشان كه در معنا و لفظ شعرى متين و محكم مىباشد، مىتواند يكى از بهترين نمايندگان شعر عربى اصيل بهحساب آيد. از آنجا كه اشعار او از عاطفهاى صادق بهرهمند است، بهراحتى نبض احساسات خواننده را در قبضه اختيار خود مىگيرد و استحكام و شيوايى الفاظ كه با سادگى و زيبايى عجين گشته، اشعارش را دلچسب و گورا نموده است.<ref>[http://dl.nlai.ir/UI/9a67f132-1cbc-4f49-b57a-db6ec2d87a50/Catalogue.aspx ر.ک: همان]</ref> | ||
گرچه در دوره عباسى تلاش گستردهاى براى نوآورى در قالب و محتواى اشعار پديد آمد، اما شعر او همچنان بر اساس اسلوب قديم پيش رفت تا جايى كه گاهى بوى صحرا و بيابان و صداى گريه شاعر هنگام وقوف بر اطلال و دمن محبوب فضاى شعرش را فرامىگيرد.<ref>همان</ref> | گرچه در دوره عباسى تلاش گستردهاى براى نوآورى در قالب و محتواى اشعار پديد آمد، اما شعر او همچنان بر اساس اسلوب قديم پيش رفت تا جايى كه گاهى بوى صحرا و بيابان و صداى گريه شاعر هنگام وقوف بر اطلال و دمن محبوب فضاى شعرش را فرامىگيرد.<ref>[http://dl.nlai.ir/UI/9a67f132-1cbc-4f49-b57a-db6ec2d87a50/Catalogue.aspx همان]</ref> | ||
از جمله ويژگىهاى شعر شريف مرتضى كه در اثر حاضر بهخوبى مىتوان آن را يافت، نمود بارز شخصيت نمادين امام حسین(ع) است. [[علمالهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]] 14 قصيده كوتاه و بلند و مستقل و جمعا در 696 بيت براى جدش حضرت امام حسین(ع) مرثيه سروده است. وى در اين مراثى سوزناك كه بهطور معمول، آنها را در روز عاشورا مىسروده، از مبانى فكرى شيعه و از آرمانهاى آن دفاع كرده و تشيع مخلصانه خود را به نمايش گذارده است و ازاينرو، بررسى مضامين مراثى حسینى او، اهميت خاصى دارد؛ چراكه با پرداختن به آن معلوم خواهد شد وى كدامين واقعيات تاريخى را يادآور شده و چگونه بر امام حسین(ع) و ياران با وفايش گريسته و چه عبرتهایى را فرا روى خوانندگان اشعار خويش قرار داده است.<ref>ر.ک: شكيب، محمود و اسماعيلزاده، محمد، 1394</ref> | از جمله ويژگىهاى شعر شريف مرتضى كه در اثر حاضر بهخوبى مىتوان آن را يافت، نمود بارز شخصيت نمادين امام حسین(ع) است. [[علمالهدی، علی بن حسین|سيدمرتضى]] 14 قصيده كوتاه و بلند و مستقل و جمعا در 696 بيت براى جدش حضرت امام حسین(ع) مرثيه سروده است. وى در اين مراثى سوزناك كه بهطور معمول، آنها را در روز عاشورا مىسروده، از مبانى فكرى شيعه و از آرمانهاى آن دفاع كرده و تشيع مخلصانه خود را به نمايش گذارده است و ازاينرو، بررسى مضامين مراثى حسینى او، اهميت خاصى دارد؛ چراكه با پرداختن به آن معلوم خواهد شد وى كدامين واقعيات تاريخى را يادآور شده و چگونه بر امام حسین(ع) و ياران با وفايش گريسته و چه عبرتهایى را فرا روى خوانندگان اشعار خويش قرار داده است.<ref>ر.ک: شكيب، محمود و اسماعيلزاده، محمد، 1394</ref> | ||
خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
#نمادهاى فردى: ظلمستيزى، شجاعت، مظلوميت، تنهایى، غربت، ادب، تشنگى، صبر و استقامت. | #نمادهاى فردى: ظلمستيزى، شجاعت، مظلوميت، تنهایى، غربت، ادب، تشنگى، صبر و استقامت. | ||
#نمادهاى اجتماعى: حماسه، ايثار، دستگيرى، هدايتگرى، رهبرى و امامت، فداكارى، عشق و نجاتبخشى.<ref>سياوشى، صابره و شكارىمير، مولا، 1392، ص135</ref> | #نمادهاى اجتماعى: حماسه، ايثار، دستگيرى، هدايتگرى، رهبرى و امامت، فداكارى، عشق و نجاتبخشى.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/53594/135 سياوشى، صابره و شكارىمير، مولا، 1392، ص135]</ref> | ||
كه در ادامه، به برخى از اين موارد، اشاره خواهد شد: | كه در ادامه، به برخى از اين موارد، اشاره خواهد شد: | ||
خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
- ظلمستيزى: ظلمستيزى از بارزترين نمادهاى قيام امام حسین(ع) است كه شريف مرتضى در اينباره مىگويد:{{شعر}}{{ب|''عافوا القرار و ليس غير قرارهم''|2=''أو بردهم موتا بحد طعان''}}{{پایان شعر}} | - ظلمستيزى: ظلمستيزى از بارزترين نمادهاى قيام امام حسین(ع) است كه شريف مرتضى در اينباره مىگويد:{{شعر}}{{ب|''عافوا القرار و ليس غير قرارهم''|2=''أو بردهم موتا بحد طعان''}}{{پایان شعر}} | ||
«تصميم قاطع گرفته بودند كه جز با ضربه نيزه و در ميدان كارزار - در راه خدا - نميرند».<ref>ر.ک: همان</ref> | «تصميم قاطع گرفته بودند كه جز با ضربه نيزه و در ميدان كارزار - در راه خدا - نميرند».<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/53594/135 ر.ک: همان]</ref> | ||
- شجاعت: شجاعت و دلاورى يكى ديگر از فضايل و محاسن امام(ع) است كه شريف مرتضى در بيان اين ويژگى مىگويد:{{شعر}}{{ب|''متزاحمين على الردى في موقف ''|2=''حشي الظبا و أسنة المران''}}{{پایان شعر}}{{شعر}}{{ب|''ما إن به إلا الشجاع و طائر''|2=''عنه حذار الموت كل جبان''}}{{پایان شعر}} | - شجاعت: شجاعت و دلاورى يكى ديگر از فضايل و محاسن امام(ع) است كه شريف مرتضى در بيان اين ويژگى مىگويد:{{شعر}}{{ب|''متزاحمين على الردى في موقف ''|2=''حشي الظبا و أسنة المران''}}{{پایان شعر}}{{شعر}}{{ب|''ما إن به إلا الشجاع و طائر''|2=''عنه حذار الموت كل جبان''}}{{پایان شعر}} | ||
«آن بزرگمردان در آن موقعيت كه مالامال از تيغ شمشير و سرنيزههاى چالاك و جهنده بود براى جنگيدن و كشته شدن به صف ايستاده بودند و مشتاقانه بهسوى مرگ مىرفتند و كسى جز دليرمرد توان اين كار را ندارد و انسان ترسو به جهت ترس از مرگ از آن مىگريزد» و.<ref>همان، ص136</ref> | «آن بزرگمردان در آن موقعيت كه مالامال از تيغ شمشير و سرنيزههاى چالاك و جهنده بود براى جنگيدن و كشته شدن به صف ايستاده بودند و مشتاقانه بهسوى مرگ مىرفتند و كسى جز دليرمرد توان اين كار را ندارد و انسان ترسو به جهت ترس از مرگ از آن مىگريزد» و.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/53594/136 همان، ص136]</ref> | ||
== وضعيت كتاب == | == وضعيت كتاب == | ||
فهرست مطالب و اعلام هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | فهرست مطالب و اعلام هر جلد، در انتهاى همان جلد آمده است. | ||
در پاورقىها علاوه بر ذكر منابع.<ref>ر.ک: پاورقى، ج1، ص135</ref>، به توضيح و تشريح برخى از واژهها و مطالب متن پرداخته شده است.<ref>ر.ک: همان، ص152</ref> | در پاورقىها علاوه بر ذكر منابع.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25639/1/135 ر.ک: پاورقى، ج1، ص135]</ref>، به توضيح و تشريح برخى از واژهها و مطالب متن پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/25639/1/152 ر.ک: همان، ص152]</ref> | ||
==پانويس == | ==پانويس == | ||
خط ۸۲: | خط ۸۲: | ||
[[رده:کتابشناسی]] | [[رده:کتابشناسی]] | ||
[[رده:25 بهمن الی 24 اسفند]] | [[رده:25 بهمن الی 24 اسفند]] | ||
[[رده:25 اسفند الی 24 فروردین(97)]] |