تبصرة العوام في معرفة مقالات الأنام: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'فارسى' به 'فارسی') |
جز (جایگزینی متن - 'ايران' به 'ایران') |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
تبصرة العوام در 26 باب تنظيم شده است. در باب‌هاى اول تا سوم، به ذكر اديان پرداخته و نظريات و گفته‌هاى فلاسفه، مجوس، جهودان، ترسايان و صابيان را نقل مى‌كند. مؤلف دربارۀ مجوس بيشتر به اساطير | تبصرة العوام در 26 باب تنظيم شده است. در باب‌هاى اول تا سوم، به ذكر اديان پرداخته و نظريات و گفته‌هاى فلاسفه، مجوس، جهودان، ترسايان و صابيان را نقل مى‌كند. مؤلف دربارۀ مجوس بيشتر به اساطير ایران نظر دارد. وى در بيان فرق اسلامى، بنابر حديث افتراق، تعداد فرقه‌ها را 73 فرقه مى‌داند؛ اما معتقد است كه در اصل همۀ فرقه‌ها شاخه‌هاى دو فرقۀ اهل سنت و شيعه‌اند كه دشمنان هر يك آنها را به ترتيب نواصب و روافض خوانده‌اند. | ||
مؤلف پس از طرح مسأله جانشينى پيامبر اكرم(ص) و ردّ نظر اهل سنت در فصول بعدى به ذكر فرقه‌هاى خوارج، معتزله، مشبّهه و مجسّمه و اصحاب تناسخ مى‌پردازد.مؤلف مذاهب فقهى اهل سنت را در فصل مشبهه طرح مى‌كند و آنها را در تقسيم‌بندى نه چندان مرتبى هفت فرقه برمى‌شمارد. وى همچنين گزارشى نسبتا مفصل از عقايد اشعرى ارائه مى‌نمايد. | مؤلف پس از طرح مسأله جانشينى پيامبر اكرم(ص) و ردّ نظر اهل سنت در فصول بعدى به ذكر فرقه‌هاى خوارج، معتزله، مشبّهه و مجسّمه و اصحاب تناسخ مى‌پردازد.مؤلف مذاهب فقهى اهل سنت را در فصل مشبهه طرح مى‌كند و آنها را در تقسيم‌بندى نه چندان مرتبى هفت فرقه برمى‌شمارد. وى همچنين گزارشى نسبتا مفصل از عقايد اشعرى ارائه مى‌نمايد. | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
از ويژگى‌هاى برجستۀ اين اثر، اطلاعات گسترده و باريك‌بينى و دسترسى به منابع فراوان دست اول و سعۀ مشرب مؤلف است؛ مثلاًمؤلف در وجه تسميۀ فرقه‌ها، به معناى ممدوح و نيز معناى مذموم آنها-كه بيشتر دستاويز دشمنان هر فرقه است -اشاره مى‌كند و يا در ابتداى بحث از فرقه‌هاى منسوب به اسلام، به دقت معناى متفاوت دين و ايمان و اسلام را ذكر مى‌كند و ميان اسلام و استسلام تمايز قائل مى‌شود. | از ويژگى‌هاى برجستۀ اين اثر، اطلاعات گسترده و باريك‌بينى و دسترسى به منابع فراوان دست اول و سعۀ مشرب مؤلف است؛ مثلاًمؤلف در وجه تسميۀ فرقه‌ها، به معناى ممدوح و نيز معناى مذموم آنها-كه بيشتر دستاويز دشمنان هر فرقه است -اشاره مى‌كند و يا در ابتداى بحث از فرقه‌هاى منسوب به اسلام، به دقت معناى متفاوت دين و ايمان و اسلام را ذكر مى‌كند و ميان اسلام و استسلام تمايز قائل مى‌شود. | ||
اين كتاب از اين جهت نيز داراى اهميت است كه نشان‌دهندۀ الگوى دينى | اين كتاب از اين جهت نيز داراى اهميت است كه نشان‌دهندۀ الگوى دينى ایران عصر سلجوقى است و اطلاعات خوبى از توزيع جغرافيايى مراكز مذهبى آن عصر به دست مى‌دهد. البته ناگفته نماند كه برخى گزارش‌هاى تاريخى وى نيز از خطابه دور نيست. | ||
==نسخه شناسى== | ==نسخه شناسى== | ||