ارزیابی ادله قرآنی خلافت خلفا: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'براى' به 'برای') |
جز (جایگزینی متن - 'مي' به 'می') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با سخن ناشر شروع می‌شود و دارای فهرست مطالب، مقدمه، محتوا در سه فصل (کلیات و مفاهیم، مبانی امامت و خلافت از دیدگاه اهل‌سنت و ادله قرآنی اهل سنت) و کتابنامه است. نویسنده از دویست‌وسی‌ویک منبع استفاده کرده است. از مهم‌ترین آنها، ينابيع المودة لذوی القربی، النكت الاعتقادية [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، | کتاب با سخن ناشر شروع می‌شود و دارای فهرست مطالب، مقدمه، محتوا در سه فصل (کلیات و مفاهیم، مبانی امامت و خلافت از دیدگاه اهل‌سنت و ادله قرآنی اهل سنت) و کتابنامه است. نویسنده از دویست‌وسی‌ویک منبع استفاده کرده است. از مهم‌ترین آنها، ينابيع المودة لذوی القربی، النكت الاعتقادية [[مفید، محمد بن محمد|شیخ مفید]]، میزان الاعتدال في نقد الرجال ذهبی، [[التفسير الكبير (فخر رازی)|مفاتيح الغيب فخر رازی]]، معجم الكبير و الأوسط [[طبرانی، سلیمان بن احمد|طبرانی]]، مسندهای احمد بن حنبل و بزار، [[مروج الذهب و معادن الجوهر|مروج الذهب]] [[مسعودی، علی بن حسین|مسعودی]]، مستدرک حاکم، [[مجمع البيان في تفسير القرآن|مجمع البيان]] في تفسير القرآن]] طبرسی، الكشاف عن حقائق غوامض التنزيل زمخشری، فتوح البلدان [[بلاذری، احمد بن یحیی|بلاذری]]، فتح القدير شوکانی، الغدير [[امینی نجفی، عبدالحسین|علامه امینی]]، الصواعق المحرقة ابن حجر، صحاح مسلم و [[صحيح البخاري|بخاری]]، شرح نهج‌البلاغة ابن ابی‌الحدید، [[السيرة النبویة|سیره ابن هشام]] و.<ref>ر.ک: کتابنامه، ص441-456</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
ادامه مباحث فصل اول کتاب در بیان فلسفه امامت و خلافت و وجوب وجود امام از دیدگاه فرقه‌های اسلامی است. نظر ابوبکر [[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانی]]، سیف‌الدین آمدی و سعدالدین تفتازانی از اشاعره، ابوعلی و ا بوهاشم جبائی و قاضی عبدالجبار از معتزله، ابوحفص نسفى از ماتریدیه در این قسمت بیان می‌شود و از دیدگاه امامیه هم ادله عالمان بزرگی چون [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] بر لزوم وجود امام به دلیل حفظ نظام اجتماعی مسلمانان، برقراری عدالت اجتماعی، انجام تکالیف اجتماعی، اجرای حدود الهی، لطف خداوند، حفظ شریعت به دست امام و تفسیر قرآن به دست او استدلال شده است.<ref>ر.ک: همان، ص43-50</ref> | ادامه مباحث فصل اول کتاب در بیان فلسفه امامت و خلافت و وجوب وجود امام از دیدگاه فرقه‌های اسلامی است. نظر ابوبکر [[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانی]]، سیف‌الدین آمدی و سعدالدین تفتازانی از اشاعره، ابوعلی و ا بوهاشم جبائی و قاضی عبدالجبار از معتزله، ابوحفص نسفى از ماتریدیه در این قسمت بیان می‌شود و از دیدگاه امامیه هم ادله عالمان بزرگی چون [[علامه حلی، حسن بن یوسف|علامه حلی]]، [[علم‌الهدی، علی بن حسین|سید مرتضی]] و [[طوسی، محمد بن حسن|شیخ طوسی]] بر لزوم وجود امام به دلیل حفظ نظام اجتماعی مسلمانان، برقراری عدالت اجتماعی، انجام تکالیف اجتماعی، اجرای حدود الهی، لطف خداوند، حفظ شریعت به دست امام و تفسیر قرآن به دست او استدلال شده است.<ref>ر.ک: همان، ص43-50</ref> | ||
نویسنده در فصل دوم، مبانی امامت و خلافت از دیدگاه اهل سنت را بیان و نقد می‌کند. او قرشی بودن، اجتهاد و علم و عدالت را از دیدگاه اهل سنت از شرط‌های لازم امام می‌شمارد و در بیان شرط‌های غیر لازم در دیدگاه سنی‌ها از افضلیت امام سخن می‌گوید. منظور از قرشی بودن، بازگشت نسب شخص به نضر بن کنانه است و دلیل وجود ملکه اجتهاد در خلیفه از نظر اهل تسنن، لزوم حفظ کیان معنوی مسلمانان به دست خلیفه است. نویسنده در قسمت بیان اجتهاد و علم، روایاتی مربوط به واژه «أب» در آیه «وَ فَاکِهَةً وَ أَبّاً»؛ «و | نویسنده در فصل دوم، مبانی امامت و خلافت از دیدگاه اهل سنت را بیان و نقد می‌کند. او قرشی بودن، اجتهاد و علم و عدالت را از دیدگاه اهل سنت از شرط‌های لازم امام می‌شمارد و در بیان شرط‌های غیر لازم در دیدگاه سنی‌ها از افضلیت امام سخن می‌گوید. منظور از قرشی بودن، بازگشت نسب شخص به نضر بن کنانه است و دلیل وجود ملکه اجتهاد در خلیفه از نظر اهل تسنن، لزوم حفظ کیان معنوی مسلمانان به دست خلیفه است. نویسنده در قسمت بیان اجتهاد و علم، روایاتی مربوط به واژه «أب» در آیه «وَ فَاکِهَةً وَ أَبّاً»؛ «و میوه و چراگاه» (عبس: 31)» و کلاله در آیه 176 سوره نساء و اعتراف ابوبکر به عدم علمش به معانی این واژه‌ها و همچنین مشکلات دیگر او درباره ارث جده، حد سارق و مسئله قضا و قدر را ذکر می‌کند. او همچنین روایات مربوط به عمر درباره حکم او به ترک نماز در صورت نبودن آب، پرسش عمر از علی(ع) درباره حکم زنی که شش ماهه زاییده بود، اعترافش به عدم درک معنی واژه «أب» در سوره عبس، و سخن او بر بالای منبر مبنی بر بازپس‌گیری میزان مهریه مازاد بر مهر زنان پیامبر در سایر زنان و اعتراض یکی از زنان به او با استناد به آیات 20 و 21 سوره نساء را هم در این فصل بیان می‌نماید. او در بیان شرط عدالت و حجیت اقوال صحابه از شروط لازم خلیفه نزد اهل سنت، به بیان مفهوم لغوی و اصطلاحی صحابه پرداخته، اقوال مختلف در عدالت صحابه را ذکر می‌کند. سپس آیات و روایاتی را که اهل سنت برای عدالت صحابه به آنها استدلال کرده‌اند، ذکر می‌کند و به ترتیب پاسخ‌هایی اجمالی و تفصیلی به هرکدام از آنها می‌دهد. او سپس به نقد قول به حجیت قول تمامی صحابه می‌پردازد و بیان می‌کند که حتی برخی از خود صحابه هم یکدیگر را نقد می‌کردند. وی در پایان فصل دوم شروط غیرلازم برای خلیفه و امام از نظر اهل سنت را ذکر می‌کند و شرط افضلیت را به شکل ویژه مورد بررسی قرار داده و نظر اشاعره، معتزله و امامیه را در این‌باره بیان می‌کند و می‌نویسد از نظر امامیه، امامت مفضول قبیح است و لزوم افضلیت وی را از دیدگاه قرآن و حدیث مورد اثبات قرار می‌دهد. همچنین به عقیده شیعه به لزوم وجود نص بر امامت امام اشاره می‌کند و بحث بیعت و ا نتخاب را مورد ارزیابی قرار می‌دهد.<ref>ر.ک: همان، ص52-144</ref> | ||
فصل سوم کتاب به نقد و بررسی ادله قرآنی اهل تسنن بر خلافت خلفا پرداخته است. عالمان اهل تسنن برای این امر به آیات 17 تا 21 سوره لیل، 16 فتح، 54 مائده، 22 و 55 نور، 40 و 100 توبه، 6 و 7 حمد و 69 نساء، تمسک جسته‌اند. نویسنده تک‌تک این آیات را مورد بررسی قرار می‌دهد و ضمن بیان نظر هریک از شیعه و سنی درباره هرکدام، نظر اهل تسنن به‌ویژه فخر رازی را مورد نقد و ارزیابی قرار می‌دهد.<ref>ر.ک: همان، ص147-440</ref> | فصل سوم کتاب به نقد و بررسی ادله قرآنی اهل تسنن بر خلافت خلفا پرداخته است. عالمان اهل تسنن برای این امر به آیات 17 تا 21 سوره لیل، 16 فتح، 54 مائده، 22 و 55 نور، 40 و 100 توبه، 6 و 7 حمد و 69 نساء، تمسک جسته‌اند. نویسنده تک‌تک این آیات را مورد بررسی قرار می‌دهد و ضمن بیان نظر هریک از شیعه و سنی درباره هرکدام، نظر اهل تسنن به‌ویژه فخر رازی را مورد نقد و ارزیابی قرار می‌دهد.<ref>ر.ک: همان، ص147-440</ref> | ||