اقلیدس: تفاوت میان نسخهها
جز (جایگزینی متن - '== منبع مقاله==' به '==منابع مقاله==') |
جز (جایگزینی متن - 'براى' به 'برای') برچسبها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
وى را معاصر اطولوقس و ارشميدس -از اين يك سالمندتر و از آن يك اندكى جوانتر- شمردهاند. قرائنى نيز اين نظر را تأييد مىكند، از جمله اينكه وى در کتاب پديدهها (الظاهرات الفلك) از دو اثر اطولوقس، يعنى درباره كره متحرك و طلوع و غروب ستارگان ياد كرده است، در حالىكه در آثار اطولوقس اشارهاى به اقليدس ديده نمىشود. نظر ياد شده، همچنين با گزارشى كه در مجموعه رياضيات پاپوس درباره رابطه اقليدس و آريستايوس، مصنف کتاب مخروطات آمده و بر پايه آن، وى نيز معاصر سالمندتر اقليدس بهشمار رفته، سازگار است. اما از سوى ديگر، آنچه درباره اشاره ارشميدس به اقليدس در کتاب كره و استوانه و استفاده وى از اصول هندسه گفته شده، سخت محل ترديد است و واقعاً نيز چنانكه كسانى گفتهاند، ممكن است آن اشاره از خود ارشميدس نبوده، بلكه از سوى كاتبى از حاشيه آن اثر به متن منتقل شده باشد. به هر صورت، تقريباً مسلم است كه اقليدس از 328 تا 385 قم در آتن و اسكندريه فعاليت علمى داشته است و بايد افزود كه با توجه به آنچه از نوشتههاى او باقى مانده و نيز گزارشهايى كه درباره آثار گمشده او در دست است، دوران فعاليت علمى او سالهاى درازترى را دربر مىگيرد و محتمل است كه تا حدود 270قم نيز زيسته باشد. | وى را معاصر اطولوقس و ارشميدس -از اين يك سالمندتر و از آن يك اندكى جوانتر- شمردهاند. قرائنى نيز اين نظر را تأييد مىكند، از جمله اينكه وى در کتاب پديدهها (الظاهرات الفلك) از دو اثر اطولوقس، يعنى درباره كره متحرك و طلوع و غروب ستارگان ياد كرده است، در حالىكه در آثار اطولوقس اشارهاى به اقليدس ديده نمىشود. نظر ياد شده، همچنين با گزارشى كه در مجموعه رياضيات پاپوس درباره رابطه اقليدس و آريستايوس، مصنف کتاب مخروطات آمده و بر پايه آن، وى نيز معاصر سالمندتر اقليدس بهشمار رفته، سازگار است. اما از سوى ديگر، آنچه درباره اشاره ارشميدس به اقليدس در کتاب كره و استوانه و استفاده وى از اصول هندسه گفته شده، سخت محل ترديد است و واقعاً نيز چنانكه كسانى گفتهاند، ممكن است آن اشاره از خود ارشميدس نبوده، بلكه از سوى كاتبى از حاشيه آن اثر به متن منتقل شده باشد. به هر صورت، تقريباً مسلم است كه اقليدس از 328 تا 385 قم در آتن و اسكندريه فعاليت علمى داشته است و بايد افزود كه با توجه به آنچه از نوشتههاى او باقى مانده و نيز گزارشهايى كه درباره آثار گمشده او در دست است، دوران فعاليت علمى او سالهاى درازترى را دربر مىگيرد و محتمل است كه تا حدود 270قم نيز زيسته باشد. | ||
وى با بطلميوس اول، روابط شخصى داشته و به روايت پروكلس، در شرح مفصلى كه بر کتاب اول اصول هندسه نوشته است، در پاسخ آن پادشاه كه پرسيده بود: آيا نمىتوان هندسه را از راهى كوتاهتر از آنچه در کتاب اصول تعليم داده مىشود، آموخت، گفته است: | وى با بطلميوس اول، روابط شخصى داشته و به روايت پروكلس، در شرح مفصلى كه بر کتاب اول اصول هندسه نوشته است، در پاسخ آن پادشاه كه پرسيده بود: آيا نمىتوان هندسه را از راهى كوتاهتر از آنچه در کتاب اصول تعليم داده مىشود، آموخت، گفته است: برای آموختن هندسه، راه ويژهاى كه برای شاهان ساخته شده باشد، وجود ندارد. | ||
گرچه استوبائيوس همين لطيفه نيشدار را از منائخموس در پاسخ پرسش مشابهى از اسكندر روايت مىكند، به هيچ وجه بعيد نيست كه اقليدس نيز آن را تكرار كرده باشد. | گرچه استوبائيوس همين لطيفه نيشدار را از منائخموس در پاسخ پرسش مشابهى از اسكندر روايت مىكند، به هيچ وجه بعيد نيست كه اقليدس نيز آن را تكرار كرده باشد. | ||
استوبائيوس حكايت مىكند كه يكى از دانشجويان اقليدس پس از آموختن گزاره نخست اصول از وى پرسيد كه از آموختن اين مطالب چه سودى حاصل مىشود؟ و اقليدس به غلام خود فرمان داد تا پولى به او بدهد، زيرا انتظار دارد با آنچه مىآموزد، سودى به دست آورد. در حقيقت چنين برخورد تحقيرآميزى با دانشجوى هندسه، از سوى دانشمند فرهيختهاى مانند اقليدس كه پاپوس او را «آرام، فروتن و نيكخواه نسبت به همه كسانى كه در پيشرفت رياضيات مىكوشند» خوانده است، به دشوارى قابل تصور است، بهويژه اينكه پرسوجو درباره فايده هر دانش، كارى معقول است و قابل سرزنش نيست. به نظر مىرسد راويان اين حكايت خواستهاند موضعگيرى اقليدس را كه در انديشه كاربرد عملى رياضيات نبوده و | استوبائيوس حكايت مىكند كه يكى از دانشجويان اقليدس پس از آموختن گزاره نخست اصول از وى پرسيد كه از آموختن اين مطالب چه سودى حاصل مىشود؟ و اقليدس به غلام خود فرمان داد تا پولى به او بدهد، زيرا انتظار دارد با آنچه مىآموزد، سودى به دست آورد. در حقيقت چنين برخورد تحقيرآميزى با دانشجوى هندسه، از سوى دانشمند فرهيختهاى مانند اقليدس كه پاپوس او را «آرام، فروتن و نيكخواه نسبت به همه كسانى كه در پيشرفت رياضيات مىكوشند» خوانده است، به دشوارى قابل تصور است، بهويژه اينكه پرسوجو درباره فايده هر دانش، كارى معقول است و قابل سرزنش نيست. به نظر مىرسد راويان اين حكايت خواستهاند موضعگيرى اقليدس را كه در انديشه كاربرد عملى رياضيات نبوده و برای آن و هر دانش ديگرى شرافت ذاتى مىشناخته است، برجسته سازند. | ||
در منابع اسلامى، از تبار، زادگاه، زندگانى و فعاليت علمى وى با تفصيل بيشترى سخن گفته شده است؛ از جمله اينكه وى اهل صور و ساكن شام بوده، كار نجارى داشته و در ميان يونانيان، كسى به جامعيت او ظهور نكرده و کتابى جامع مانند اصول او پديد نيامده است. | در منابع اسلامى، از تبار، زادگاه، زندگانى و فعاليت علمى وى با تفصيل بيشترى سخن گفته شده است؛ از جمله اينكه وى اهل صور و ساكن شام بوده، كار نجارى داشته و در ميان يونانيان، كسى به جامعيت او ظهور نكرده و کتابى جامع مانند اصول او پديد نيامده است. |