اثر آفرینان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'پايان' به 'پایان') |
جز (جایگزینی متن - 'وي' به 'وی') |
||
| خط ۱۰: | خط ۱۰: | ||
[[عباسی، حبیب‌الله]] (تدوین) | [[عباسی، حبیب‌الله]] (تدوین) | ||
[[نصیری، محمدرضا]] ( | [[نصیری، محمدرضا]] (نویسنده) | ||
| زبان =فارسی | | زبان =فارسی | ||
| کد کنگره =CT 1884 /ن6الف2 | | کد کنگره =CT 1884 /ن6الف2 | ||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
}} | }} | ||
'''اثرآفرينان'''، زير نظر [[نصیری، محمدرضا|محمدرضا نصيرى]]، دربردارنده زندگى‌نامه كوتاه و آثار | '''اثرآفرينان'''، زير نظر [[نصیری، محمدرضا|محمدرضا نصيرى]]، دربردارنده زندگى‌نامه كوتاه و آثار نویسندگان، شاعران و به‌طور كلى، مشاهير علمى و فرهنگى ايران، از آغاز تا سال 1300ش است كه به زبان فارسى و در دوران معاصر نوشته شده است. | ||
طرح دانشنامه مذكور را - كه در حقيقت بايد دايرةالمعارف رجال علمى و فرهنگى ايران دانست - نخست دكتر [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسين نوايى]] در سال 1372ش، به انجمن آثار و مفاخر فرهنگى ارائه داد و در آغاز خود مسئوليت انجام آن را عهده‌دار گرديد و پژوهشگرانى را به خدمت گرفت، اما مجال انجام و اتمام آن را پيدا نكرد و از آن پس دو تن از محققان - حسين محدث‌زاده و حبيب‌الله عباسى - طرح مذكور را زير نظر دكتر كمال حاج سيدجوادى ادامه دادند.<ref>آل داود، سيد على، 1378، ص210</ref> | طرح دانشنامه مذكور را - كه در حقيقت بايد دايرةالمعارف رجال علمى و فرهنگى ايران دانست - نخست دكتر [[نوایی، عبدالحسین|عبدالحسين نوايى]] در سال 1372ش، به انجمن آثار و مفاخر فرهنگى ارائه داد و در آغاز خود مسئوليت انجام آن را عهده‌دار گرديد و پژوهشگرانى را به خدمت گرفت، اما مجال انجام و اتمام آن را پيدا نكرد و از آن پس دو تن از محققان - حسين محدث‌زاده و حبيب‌الله عباسى - طرح مذكور را زير نظر دكتر كمال حاج سيدجوادى ادامه دادند.<ref>آل داود، سيد على، 1378، ص210</ref> | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
کتاب با دو مقدمه از سيد كمال حاج سيدجوادى و حسين محدث‌زاده و حبيب‌الله عباسى آغاز و مدخل‌ها، بر اساس ترتيب حروف الفبا، در شش جلد، تنظيم شده است. | کتاب با دو مقدمه از سيد كمال حاج سيدجوادى و حسين محدث‌زاده و حبيب‌الله عباسى آغاز و مدخل‌ها، بر اساس ترتيب حروف الفبا، در شش جلد، تنظيم شده است. | ||
کتاب بر مبناى آثار و منابع متعدد فارسى و عربى تأليف شده است و تنها در دو مجلد اول، جمعا 163 منبع فارسى اعم از كتب تحقيقى، تذكره‌ها، | کتاب بر مبناى آثار و منابع متعدد فارسى و عربى تأليف شده است و تنها در دو مجلد اول، جمعا 163 منبع فارسى اعم از كتب تحقيقى، تذكره‌ها، دواوین شعرا و كتب علمى مورد مراجعه مؤلفان قرار گرفته و افزون بر آنها، از 95 مأخذ عربى و 31 دايرةالمعارف استفاده شده است. در مقدمه‌هاى اين دو مجلد، منابع هم به ترتيب نام کتاب‌ها و هم به ترتيب نام نویسندگان معرفى شده‌اند و شايد اين تكرار به‌صورت مذكور ضرورى نبوده است.<ref>همان، ص211</ref> | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در مقدمات، به شيوه | در مقدمات، به شيوه تدوین کتاب و خصوصيات آن، اشاره شده است.<ref>مقدمه، ج1، صيك - شانزده</ref> | ||
در نگارش اين مجموعه نكات و دقايقى چند مورد توجه بوده است: | در نگارش اين مجموعه نكات و دقايقى چند مورد توجه بوده است: | ||
#اين اثر، دربرگيرنده شرح احوال و آثار نام‌آوران فرهنگ ايرانى است كه از آغاز تاريخ اين ديار تا متولدين سال 1300 به منصه ظهور رسيده و در عرصه‌هاى فرهنگى اعم از دين، ادب، هنر، علوم و... اثرآفرين بوده‌اند. از اساتيد گرفته تا محدثان، | #اين اثر، دربرگيرنده شرح احوال و آثار نام‌آوران فرهنگ ايرانى است كه از آغاز تاريخ اين ديار تا متولدين سال 1300 به منصه ظهور رسيده و در عرصه‌هاى فرهنگى اعم از دين، ادب، هنر، علوم و... اثرآفرين بوده‌اند. از اساتيد گرفته تا محدثان، راویان، نقاشان، آهنگ‌سازان، معماران، شاعران، هركه را نامى براى خود آورده در اين مجموعه نام و ياد و اثرشان آمده است.<ref>ر.ک: مقدمه، ج1، صده</ref> | ||
#اعلام و شخصيت‌هاى اين کتاب، ايرانى و يا داراى تبار ايرانى و نژاد ايرانى‌اند، هرچند كه ممكن است برخى از آنان به خارج رفته و در خارج از ايران زيسته و يا فرزندان آنان كه اصلا به زيارت اين خاک نيامده، اما خون ايرانى داشته‌اند.<ref>همان</ref> | #اعلام و شخصيت‌هاى اين کتاب، ايرانى و يا داراى تبار ايرانى و نژاد ايرانى‌اند، هرچند كه ممكن است برخى از آنان به خارج رفته و در خارج از ايران زيسته و يا فرزندان آنان كه اصلا به زيارت اين خاک نيامده، اما خون ايرانى داشته‌اند.<ref>همان</ref> | ||
#آن دسته از غير ايرانيانى كه به ايران سفر كرده و در اين ديار رحل اقامت افكنده و جذب فرهنگ اين مرز و بوم شده‌اند و به سهم خود در اعتلاى تمدن و فرهنگ ايران كوشيده و در زنجيره فرهنگ ايران‌زمين، حلقه واسطى بشمار رفته، ايرانى به حساب آمده‌اند و به معرفى احوال و آثارشان مبادرت شده است.<ref>همان</ref> | #آن دسته از غير ايرانيانى كه به ايران سفر كرده و در اين ديار رحل اقامت افكنده و جذب فرهنگ اين مرز و بوم شده‌اند و به سهم خود در اعتلاى تمدن و فرهنگ ايران كوشيده و در زنجيره فرهنگ ايران‌زمين، حلقه واسطى بشمار رفته، ايرانى به حساب آمده‌اند و به معرفى احوال و آثارشان مبادرت شده است.<ref>همان</ref> | ||
#حدود و ثغور ايران در ادوار مختلف برابر نقشه سياسى هر دوره تاريخى سياسى است.<ref>همان</ref> | #حدود و ثغور ايران در ادوار مختلف برابر نقشه سياسى هر دوره تاريخى سياسى است.<ref>همان</ref> | ||
#القابى همچون آيت‌الله حجت‌الاسلام، استاد، دكتر، مهندس و... از | #القابى همچون آيت‌الله حجت‌الاسلام، استاد، دكتر، مهندس و... از عناوین و مداخل حذف شده است.<ref>همان</ref> | ||
#چون مدار كار بر ايجاز و به‌دور از هرگونه اطناب بوده است، از نقل اقوال مختلف و ديدگاه‌هاى متفاوت در جنبه‌هاى مختلف زندگى هر فرد امتناع شده و قول صواب‌تر از ميان اقوال ديگر، برگزيده و از بقيه، چشم‌پوشى شده است.<ref>همان</ref> | #چون مدار كار بر ايجاز و به‌دور از هرگونه اطناب بوده است، از نقل اقوال مختلف و ديدگاه‌هاى متفاوت در جنبه‌هاى مختلف زندگى هر فرد امتناع شده و قول صواب‌تر از ميان اقوال ديگر، برگزيده و از بقيه، چشم‌پوشى شده است.<ref>همان</ref> | ||
#در اين مجموعه، سعى شده است كه از مدح و ذم نابجا و حتى بجا، تا آنجا كه ميسر است، پرهيز شود و گاه به نقل قول در اين باب، بسنده شده است. البته اصل «اذكروا موتاكم بالخير» هيچ‌گاه از نظر دور نشده و مطالب افترايى و افتراقى، به خواننده پى‌گير، در منابع و مآخذ مذكور در ذيل هر مدخل، احاله شده است.<ref>همان، ده - يازده</ref> | #در اين مجموعه، سعى شده است كه از مدح و ذم نابجا و حتى بجا، تا آنجا كه ميسر است، پرهيز شود و گاه به نقل قول در اين باب، بسنده شده است. البته اصل «اذكروا موتاكم بالخير» هيچ‌گاه از نظر دور نشده و مطالب افترايى و افتراقى، به خواننده پى‌گير، در منابع و مآخذ مذكور در ذيل هر مدخل، احاله شده است.<ref>همان، ده - يازده</ref> | ||
#چون | #چون زيرنویس در اين مجموعه در نظر گرفته نشده، موارد اختلافى در سال تولد و وفات و يا نام کتاب تا سرحد امكان، در متن ذكر شده و با علامت «/» يا «يا» اختلاف، نشان داده شده است.<ref>همان، صيازده</ref> | ||
#در تهيه و تنظيم جلد اول، از حدود 500 منبع و مأخذ استفاده شده كه مشخصات اين منابع در قسمت فهرست منابع و مآخذ، به‌طور كامل آورده شده است. از آنجا كه احتمال گسترش اين منابع در مجلدات بعدى بوده است، لذا در آغاز هريك از مجلدات بعدى نيز مشخصات کتاب‌هايى كه در آن مجلد مورد استناد و استفاده قرار خواهد گرفت، ذكر شده است.<ref>همان</ref> | #در تهيه و تنظيم جلد اول، از حدود 500 منبع و مأخذ استفاده شده كه مشخصات اين منابع در قسمت فهرست منابع و مآخذ، به‌طور كامل آورده شده است. از آنجا كه احتمال گسترش اين منابع در مجلدات بعدى بوده است، لذا در آغاز هريك از مجلدات بعدى نيز مشخصات کتاب‌هايى كه در آن مجلد مورد استناد و استفاده قرار خواهد گرفت، ذكر شده است.<ref>همان</ref> | ||
#هرچند مداخل کتاب بر اساس كهن‌ترين منبع و نزدیک ترين مآخذ به عصر حيات صاحب عنوان نوشته شده، ليكن در ذيل هر مدخل، شمارى از منابع و مآخذ جديد نيز آورده شده تا براى كليه مخاطبان اين اثر، از هر قشرى و طبقه‌اى، مفيد باشد. تنوع منابع و مآخذ در ذيل هر مدخل، اين امكان را فراهم كرده است تا هر خواننده‌اى، فراخور | #هرچند مداخل کتاب بر اساس كهن‌ترين منبع و نزدیک ترين مآخذ به عصر حيات صاحب عنوان نوشته شده، ليكن در ذيل هر مدخل، شمارى از منابع و مآخذ جديد نيز آورده شده تا براى كليه مخاطبان اين اثر، از هر قشرى و طبقه‌اى، مفيد باشد. تنوع منابع و مآخذ در ذيل هر مدخل، اين امكان را فراهم كرده است تا هر خواننده‌اى، فراخور خویش تفصيل مطالب را در صفحات ذكرشده منبع در دسترسش، پى گيرد.<ref>همان</ref> | ||
#منابع و مآخذ ذيل هر مدخل، به ترتيب حروف الفبا تنظيم و شماره جلد و صفحه هر منبع ذكر شده و در دقت و صحت آن، كوشش بسيار شده است. توجه همه‌جانبه به اين مهم به چند جهت، از جمله جلوگيرى از اتلاف وقت و سهولت پى‌گيرى و همچنين اطلاع اجمالى از حجم پرداختن ديگران به شخصيت مورد نظر، صورت گرفته است. | #منابع و مآخذ ذيل هر مدخل، به ترتيب حروف الفبا تنظيم و شماره جلد و صفحه هر منبع ذكر شده و در دقت و صحت آن، كوشش بسيار شده است. توجه همه‌جانبه به اين مهم به چند جهت، از جمله جلوگيرى از اتلاف وقت و سهولت پى‌گيرى و همچنين اطلاع اجمالى از حجم پرداختن ديگران به شخصيت مورد نظر، صورت گرفته است. | ||
#در ترتيب الفبايى مداخل، «ال» به حساب نيامده است. | #در ترتيب الفبايى مداخل، «ال» به حساب نيامده است. | ||
#رسم الخط به‌كارگرفته‌شده در اين مجموعه، عمدتاً مبتنى بر شيوه‌نامه نشر دانشگاهى بوده است. | #رسم الخط به‌كارگرفته‌شده در اين مجموعه، عمدتاً مبتنى بر شيوه‌نامه نشر دانشگاهى بوده است. | ||
#قرار گرفتن شخصيت‌هاى مختلف، | #قرار گرفتن شخصيت‌هاى مختلف، عناوین متفاوت فرهنگى، علمى و هنرى در كنار يكديگر، نمايانگر فرهنگ چندبعدى و چندصدايى ايران‌زمين، به‌ویژه بعد از رواج اسلام است. | ||
#هرچند كه در اين اثر، به دلايلى، استقصاى تام و تمام صورت نگرفته، اما بااين‌همه، اين اثر براى دانش‌پژوهان، كارساز و راهگشاست.<ref>همان</ref> | #هرچند كه در اين اثر، به دلايلى، استقصاى تام و تمام صورت نگرفته، اما بااين‌همه، اين اثر براى دانش‌پژوهان، كارساز و راهگشاست.<ref>همان</ref> | ||
| خط ۹۱: | خط ۹۱: | ||
فهرست منابع و مآخذ هر جلد در ابتداى همان جلد و فهرست مداخل مجموعه، در انتهاى جلد ششم آمده است. | فهرست منابع و مآخذ هر جلد در ابتداى همان جلد و فهرست مداخل مجموعه، در انتهاى جلد ششم آمده است. | ||
== | ==پانویس== | ||
<references /> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||