سرزمین ایران: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'ثاقب‌فر، مرتضي' به 'ثاقب‌فر، مرتضی') |
(لینک درون متنی) |
||
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
| پیش از = | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''سرزمین ایران'''، کتابی است در دو جلد، حاصل مجموعه مقالاتی از اساتید تاریخ دانشگاه کمبریج. این نوشتار در واقع ترجمه بخشی از جلد اول از مجموعه تاریخ کمبریج «The combridg history of iran» به حساب میآید که به سرپرستی ویلیام بین فیشر ویراستاری گردیده و توسط مرتضی ثاقب‌فر ترجمه فارسی شده است. محتوای این کتاب در واقع بررسی چکیده اطلاعات جمعیتشناختی و جغرافیایی درباره ایران است، که به بررسی وضعیت اقلیمی بسیاری از نقاط ایران از لحاظ آبوهوا، کوهها و درهها، زمینها و خاکها، اقسام موجودات زنده و مردم و خصوصیات مرتبط با آنها میپردازد. | '''سرزمین ایران'''، کتابی است در دو جلد، حاصل مجموعه مقالاتی از اساتید تاریخ دانشگاه کمبریج. این نوشتار در واقع ترجمه بخشی از جلد اول از مجموعه تاریخ کمبریج «The combridg history of iran» به حساب میآید که به سرپرستی [[فيشر، ويليام بين|ویلیام بین فیشر]] ویراستاری گردیده و توسط [[ثاقب‌فر، مرتضی|مرتضی ثاقب‌فر]] ترجمه فارسی شده است. محتوای این کتاب در واقع بررسی چکیده اطلاعات جمعیتشناختی و جغرافیایی درباره ایران است، که به بررسی وضعیت اقلیمی بسیاری از نقاط ایران از لحاظ آبوهوا، کوهها و درهها، زمینها و خاکها، اقسام موجودات زنده و مردم و خصوصیات مرتبط با آنها میپردازد. | ||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
جلد اول، مشتمل است بر: یک مقدمه از سرویراستار، یک مقدمه از ویراستار و محتوای مطالب مشتمل بر یازده فصل. | جلد اول، مشتمل است بر: یک مقدمه از سرویراستار، یک مقدمه از ویراستار و محتوای مطالب مشتمل بر یازده فصل. | ||
جلد دوم، نیز مشتمل بر یازده فصل است (فصل دوازدهم تا بیستودوم). | جلد دوم، نیز مشتمل بر یازده فصل است (فصل دوازدهم تا بیستودوم). | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۳: | ||
سرویراستار کتاب، در مقدمه به مطالب ارزشمندی در مورد ایرانیان اشاره میکند: وقتی خواننده به کاوش در چشمانداز شکوهمند تاریخ ایران میپردازد و تمدن مستمر نزدیک به سه هزار سال را مشاهده میکند، نمیتواند از یکپارچگی و اصالت پایدار این فرهنگ دچار شگفتی نشود. گرچه سرزمین پهناور ایران بارها از سوی مهاجمان بیگانه تاراج شده است و بارها در اسارت فرمانروایان بیگانه افتاده است، لکن مردم ایران هرگز ایمان خود را به سرنوشت والای ملت خود از دست ندادهاند. هرگاه اندیشههای خارجی در اثر تجربه سالها، ارزشمند تشخیص داده میشد، مردم ایران آماده بودهاند که آن اندیشهها را بگیرند و ایرانی کنند و بر میراث غنی خود بیافزایند<ref>ر.ک: پیشگفتار سرویراستار، ج1، صفحه هفت</ref>. | سرویراستار کتاب، در مقدمه به مطالب ارزشمندی در مورد ایرانیان اشاره میکند: وقتی خواننده به کاوش در چشمانداز شکوهمند تاریخ ایران میپردازد و تمدن مستمر نزدیک به سه هزار سال را مشاهده میکند، نمیتواند از یکپارچگی و اصالت پایدار این فرهنگ دچار شگفتی نشود. گرچه سرزمین پهناور ایران بارها از سوی مهاجمان بیگانه تاراج شده است و بارها در اسارت فرمانروایان بیگانه افتاده است، لکن مردم ایران هرگز ایمان خود را به سرنوشت والای ملت خود از دست ندادهاند. هرگاه اندیشههای خارجی در اثر تجربه سالها، ارزشمند تشخیص داده میشد، مردم ایران آماده بودهاند که آن اندیشهها را بگیرند و ایرانی کنند و بر میراث غنی خود بیافزایند<ref>ر.ک: پیشگفتار سرویراستار، ج1، صفحه هفت</ref>. | ||
فصل اول کتاب نوشته و.ب. | فصل اول کتاب نوشته [[فيشر، ويليام بين|و.ب. فیشر]]، استاد جغرافیای دانشگاه دارهام، در باب جغرافیای طبیعی ایران است. وی در این فصل ابتدا به میزان مساحت ایران اشاره و سپس در مورد شکل ظاهری ایران نظریاتی را مطرح نموده است؛ بهطور کلی شکل ایران را همانند کاسهای بیان میکند، با لبه بیرونی مرتفع که درون آن نامنظم و پست است. سپس در مورد منطقه زاگرس بهعنوان یگانه منطقه طبیعی مهم ایران سخن به میان آورده، که بر تمام بخش غربی ایران حاکم است و لایهها و شاخههای قلههای مرتفع آن نهتنها در ایران، بلکه در تمام ناحیه خاورمیانه بیهمتاست. | ||
در مورد تبریز که از جمله مهمترین شهرهای ایران است بیان میدارد که: حداقل در سده کنونی، از لحاظ اهمیت، دومین شهر ایران بوده است؛ گرچه اندازه آن از لحاظ جمعیت به مشهد و اصفهان نزدیک شده است. تبریز در مقام پایتخت آذربایجان ایران و با ادامه پیوندهای فرهنگی و سیاسی با روسیه و ترکیه، تا مدتها بهخاطر داشتن گروههای رادیکال و تندرویی که همیشه با سیاست ناسیونالیستی پهلویان در تهران سازگاری نداشتند، تامدتها شهری از نظر سیاسی دردسرساز تلقی میشد. | در مورد تبریز که از جمله مهمترین شهرهای ایران است بیان میدارد که: حداقل در سده کنونی، از لحاظ اهمیت، دومین شهر ایران بوده است؛ گرچه اندازه آن از لحاظ جمعیت به مشهد و اصفهان نزدیک شده است. تبریز در مقام پایتخت آذربایجان ایران و با ادامه پیوندهای فرهنگی و سیاسی با روسیه و ترکیه، تا مدتها بهخاطر داشتن گروههای رادیکال و تندرویی که همیشه با سیاست ناسیونالیستی پهلویان در تهران سازگاری نداشتند، تامدتها شهری از نظر سیاسی دردسرساز تلقی میشد. | ||
شیراز، بزرگترین شهر منطقه جنوبی زاگرس است که از زمان ساسانیان و حتی شاید زودتر مسکونی بوده است. شیراز نیز مانند سایر شهرهای ایران فراز و نشیبهای گوناگون به خود دیده است؛ رقابتهای تجاری بریتانیا و هلند در ناحیه خلیج فارس در طول سدههای هفتم و هشتم میلادی عامل بازدارندهای برای رشد این شهر بود؛ اما شیراز دوباره در سدههای نوزدهم و بیستم میلادی رشد و توسعه یافت. | شیراز، بزرگترین شهر منطقه جنوبی زاگرس است که از زمان ساسانیان و حتی شاید زودتر مسکونی بوده است. شیراز نیز مانند سایر شهرهای ایران فراز و نشیبهای گوناگون به خود دیده است؛ رقابتهای تجاری بریتانیا و هلند در ناحیه خلیج فارس در طول سدههای هفتم و هشتم میلادی عامل بازدارندهای برای رشد این شهر بود؛ اما شیراز دوباره در سدههای نوزدهم و بیستم میلادی رشد و توسعه یافت. | ||
خوزستان در ضلع جنوب غربی زاگرس مرکزی و در منطقه پست رود کارون واقع شده است. در سالهای اخیر این منطقه بهعنوان دروازه اصلی آبی ایران اهمیت بیشتری کسب کرده است. | خوزستان در ضلع جنوب غربی زاگرس مرکزی و در منطقه پست رود کارون واقع شده است. در سالهای اخیر این منطقه بهعنوان دروازه اصلی آبی ایران اهمیت بیشتری کسب کرده است. | ||
از جمله شهرهای مهم ایران که در این فصل به تعریف و بررسی ویژگیهای آن پرداخته شده است، شهرهایی است از قبیل خراسان، مشهد، بیرجند، سیستان و بلوچستان، کرمان و اصفهان، که نگارنده بهترتیب به طرح و تفصیل هریک از آنها پرداخته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص19-130</ref>. | از جمله شهرهای مهم ایران که در این فصل به تعریف و بررسی ویژگیهای آن پرداخته شده است، شهرهایی است از قبیل خراسان، مشهد، بیرجند، سیستان و بلوچستان، کرمان و اصفهان، که نگارنده بهترتیب به طرح و تفصیل هریک از آنها پرداخته است<ref>ر.ک: متن کتاب، ج1، ص19-130</ref>. | ||
| خط ۵۵: | خط ۵۸: | ||
شرایط و وضعیت اقلیمی ایران، موضوع فصل پنجم کتاب، نوشته م.ه. گنجی، مدیر کل اداره هواشناسی ایران و استاد دانشگاه تهران است. در این فصل نگارنده به میزان فشارها و بادهای فصل زمستان پرداخته که: در طول ماههای سرد سال، یک کمربند پرفشار در سراسر داخل آسیا گسترش مییابد... | شرایط و وضعیت اقلیمی ایران، موضوع فصل پنجم کتاب، نوشته م.ه. گنجی، مدیر کل اداره هواشناسی ایران و استاد دانشگاه تهران است. در این فصل نگارنده به میزان فشارها و بادهای فصل زمستان پرداخته که: در طول ماههای سرد سال، یک کمربند پرفشار در سراسر داخل آسیا گسترش مییابد... | ||
و سپس شرایط فشار گرمای تابستانی ایران را مورد بررسی قرار داده و اقسام بادهای محلی و مسیر ورود و خروج آنها، شرایط دمایی ماههای مختلف سال در نقاط مختلف ایران، حداقل و حداکثر دماها و میانگین دمای سالیانه، همچنین میزان نزولات آسمانی و متوسط ریزش سالانه و شرایط جریان و انواع بارندگی در فصول مختلف سال را تحلیل کرده است<ref>ر.ک: همان، ص256-305</ref>. | و سپس شرایط فشار گرمای تابستانی ایران را مورد بررسی قرار داده و اقسام بادهای محلی و مسیر ورود و خروج آنها، شرایط دمایی ماههای مختلف سال در نقاط مختلف ایران، حداقل و حداکثر دماها و میانگین دمای سالیانه، همچنین میزان نزولات آسمانی و متوسط ریزش سالانه و شرایط جریان و انواع بارندگی در فصول مختلف سال را تحلیل کرده است<ref>ر.ک: همان، ص256-305</ref>. | ||
فصل ششم (نوشته م.ل. دوان و رم. وج. فموری)، درباره خاک و فصل هفتم (نوشته ت.م. اوبرلندر) در مورد آبنگاری ایران است. | فصل ششم (نوشته م.ل. دوان و رم. وج. فموری)، درباره خاک و فصل هفتم (نوشته ت.م. اوبرلندر) در مورد آبنگاری ایران است. | ||
در بحث خاکشناسی ایران، مناطق مختلف ایران به واحدهای مختلف زمینشناسی تقسیم شده، از جمله: ایوان عربستان، ناحیه چینخورده، ایرانیدها، جلگه مرکزی، ساحل خزر و... | در بحث خاکشناسی ایران، مناطق مختلف ایران به واحدهای مختلف زمینشناسی تقسیم شده، از جمله: ایوان عربستان، ناحیه چینخورده، ایرانیدها، جلگه مرکزی، ساحل خزر و... | ||
در بحث آبنگاری به انواع رودخانههای ایران و ویژگیهای آنها و وضعیت بازرگانی ایران نسبت به رودهای آن، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص307-340</ref>. | در بحث آبنگاری به انواع رودخانههای ایران و ویژگیهای آنها و وضعیت بازرگانی ایران نسبت به رودهای آن، اشاره شده است<ref>ر.ک: همان، ص307-340</ref>. | ||
| خط ۸۲: | خط ۸۷: | ||
==پانویس == | ==پانویس == | ||
<references/> | <references /> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||