تصنيف غرر الحكم و درر الكلم: تفاوت میان نسخه‌ها

چون دیدم جاحظ معتزلی عامی تنها صد جمله کوتاه و بلیغ از امیرالمؤمنین (ع) را گردآوری کرده و آن را «مائة كلمة» نام‌گذاری کرده است و چون دیدم که این صد کلمه، از دریای جملات بلیغ حضرت بسیار کم است، آستین همت را بالا زده و شروع به گردآوری پاره‌ای از کلمات آن حضرت نمودم؛ بااین‌همه آنچه را جمع کرده‌ام جز مشتی آب از یک دریای پهناور نیست<ref>ر.ک: آمدی، عبدالواحد، 1410، ص13؛ رسولی محلاتی، هاشم، ج1، ص22</ref>.

تعداد روایاتی که در «غرر الحکم و درر الکلم» وجود دارد حدود دوازده هزار روایت می‌باشد و این تعداد روایات طبق اولین کلمه روایات به ترتیب حروف الفبا مرتب شده است و برای کسی که بخواهد روایتی از حیث معنا و مفهوم در این کتاب پیدا کند بسیار سخت و زمان‌بر است؛ بنابراین با مرتب کردن کتاب برحسب موضوع گامی برای رفع این مشکل برداشته شده است<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص33</ref>.

در عنوان‌بندی کلی موضوعات، جنبه‌های غالبی آنها در نظر گرفته شده است؛ مثلا «احسان» در زیر عنوان «اخلاق اقتصادی» آمده است که به نظر محققان با‌ این‌ عنوان هماهنگ‌تر است تا‌ با‌ عناوین «اجتماعی و اخلاق». متن کتاب بر اساس چاپ مرحوم ارموی تنظیم شده و برای اطمینان بیشتر با نسخه چاپ نجف نیز مقابله شده است... همچنین هیچ روایتی تقطیع نگردیده است تا جستجوگران را منبعی مستقل و کارآمد باشد<ref>ر.ک: بی‌نام، ص83</ref>.

هرچند مؤلف، به‌خاطر اینکه حجم کتاب کم شود از ذکر سند روایات پرهیز کرده است و از این حیث یک نقص بشمار می‌رود<ref>ر.ک: مقدمه مصحح، ص29</ref>، ولی با توجه به محتوای بلند روایات این کتاب به‌همراه بلاغت آن و نیز جایگاه مؤلف و اینکه اشخاصی چون ابن شهرآشوب از شاگردان ایشان بودند و اینکه علامه مجلسی این کتاب را از مصادر «بحار الأنوار» قرار داده است، این نقص را می‌توان نادیده گرفت<ref>ر.ک: همان، ص30</ref>.

افزون بر فهرست ابتدای کتاب که عناوین کلی یادشده‌ و زیرعنوان‌های آنها را به‌همراه دارد، در پایان نیز‌ فهرست‌ دقیق‌ الفبایی تنظیم شده است، تا اگر جستجوگری با توجه به این فهرست به مطلوب دست نیافت، به‌‌آسانی‌ از آن فهرست بهره‌گیرد؛ مثلا اگر جایگاه «احسان» را در عناوین یادشده نیافت، می‌تواند به‌ فهرست‌ پایانی‌ مراجعه کند و روایات مربوط به آن را در حرف «ح» با تمام زیرعنوان‌ها ببیند. فهرستی دقیق‌ و کارآمد نیز از لغات مشکل تنظیم شده و پس از ترتیب الفبایی‌ به عربی و فارسی‌ توضیح‌ داده شده است. این واژه‌ها در متن با یک ستاره مشخص شده‌اند<ref>بی‌نام، ص83</ref>.