إعجاز القرآن و منهج البحث عن التميز: تفاوت میان نسخه‌ها

    از ویکی‌نور
    جز (جایگزینی متن - ' .' به '. ')
    جز (جایگزینی متن - 'إعجاز القرآن (ابهام زدایی)' به 'إعجاز القرآن (ابهام‌زدایی)')
     
    (۷۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
    خط ۱: خط ۱:
    <div class='wikiInfo'>
    {{جعبه اطلاعات کتاب
    [[پرونده:NUR11128J1.jpg|بندانگشتی|اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز]]
    | تصویر =NUR11128J1.jpg
    {| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
    | عنوان =اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز
    |+ |
    | پدیدآوران =  
    |-
    [[شادی، محمد ابراهیم]] (نویسنده)
    ! نام کتاب!! data-type='bookName'|اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز
    | زبان =عربی
    |-
    | کد کنگره =‏BP‎‏ ‎‏86‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏2‎‏الف‎‏7
    |نام های دیگر کتاب
    | موضوع =
    |data-type='otherBookNames'|
    قرآن - اعجاز
    |-
    |پدیدآورندگان
    |data-type='authors'|[[شادی، محمد ابراهیم]] (نويسنده)
    |-
    |زبان  
    |data-type='language'|عربی
    |-
    |کد کنگره  
    |data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏BP‎‏ ‎‏86‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏2‎‏الف‎‏7
    |-
    |موضوع  
    |data-type='subject'|قرآن - اعجاز


    قرآن - مسایل ادبی
    قرآن - مسایل ادبی


    قرآن - مسایل لغوی
    قرآن - مسایل لغوی
    |-
    | ناشر =
    |ناشر  
    مکتبة جزيرة الورد
    |data-type='publisher'|مکتبة جزيرة الورد
    | مکان نشر =مدینه منوره - عربستان
    |-
    | سال نشر =
    |مکان نشر  
    | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11128AUTOMATIONCODE
    |data-type='publishPlace'|مدینه منوره - عربستان
    | چاپ =1
    |-
    | تعداد جلد =1
    |سال نشر
    | کتابخانۀ دیجیتال نور =11128
    |data-type='publishYear'|  
    | کتابخوان همراه نور =11128
    |-class='articleCode'
    | کد پدیدآور =
    |کد اتوماسیون
    | پس از =
    |data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE11128AUTOMATIONCODE
    | پیش از =
    |}
    }}
    </div>
    {{کاربردهای دیگر|إعجاز القرآن (ابهام‌زدایی)}}


    '''اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز (الموازنه)''' تألیف دكتر [[شادی، محمد ابراهیم|محمد ابراهیم شادى]] استاد بلاغت و نقد ادبى دانشگاه الازهر می‌باشد، محوريت بحث پيرامون مشخصات قرآن با مقايسه بين اسلوب قرآن و كلام علماى متقدم و متاخر در اعجاز قرآن و کیفیت این بحثها و ثمره آنهاست. پرداختن به بحثهاى اعجاز بيانى قرآن در عصر حاضر را به خاطر وجود تأليفاتى كه جنبه معارضه با قرآن دارد مثل انجيل جديد به زبان عربى فصيح، ادعاى غلات شيعه بر حذف شدن عمدى بعضى از سوره‌هاى قرآن در عهد عثمان و ذكر سورهایى در مؤلفاتشان، ادعاى بعضى مؤلفين اجنبى مبنى بر این كه قرآن تألیف حضرت محمد صاست، ضرورى دانسته و مقايسه بين قرآن و کتاب مقدس را برای تبيين اينكه كدامیک شبيهتر به كلام الهى و كلام عادى هستند و احتمال تحريف در آنها می‌رود؟ ! و مقايسه بين قرآن و شعر عربى قديم جهت تبيين خصوصيات معنايى و بنايى قرآن لازم برمی‌شمارند.


    «اعجاز القرآن و منهج البحث عن التميز ( الموازنه)» تاليف دكتر محمد ابراهيم شادى استاد بلاغت و نقد ادبى دانشگاه الازهر ميباشد، محوريت بحث پيرامون مشخصات قرآن با مقايسه بين اسلوب قرآن و كلام علماى متقدم و متاخر در اعجاز قرآن و كيفيت اين بحثها و ثمره آنهاست. پرداختن به بحثهاى اعجاز بيانى قرآن در عصر حاضر را به خاطر وجود تاليفاتى كه جنبه معارضه با قرآن دارد مثل انجيل جديد به زبان عربى فصيح، ادعاى غلات شيعه بر حذف شدن عمدى بعضى از سوره‌هاى قرآن در عهد عثمان و ذكر سورهايى در مولفاتشان، ادعاى بعضى مولفين اجنبى مبنى بر اين كه قرآن تاليف حضرت محمد ص است، ضرورى دانسته و مقايسه بين قرآن و کتاب مقدس را براى تبيين اينكه كداميك شبيهتر به كلام الهى و كلام عادى هستند و احتمال تحريف در آنها ميرود؟ ! و مقايسه بين قرآن و شعر عربى قديم جهت تبيين خصوصيات معنايى و بنايى قرآن لازم برميشمارند.
    ==ساختار==
    پس از مقدمه<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=-1&viewType=html ر.ک: مقدمه]</ref> مطالب در چهار فصل تدوین شده كه در فهرست تفصيلا ذكر شده است. مؤلف در ردّ ادعاهاى بى مورد عليه قرآن، اهتمام به مقايسه آن با كلام قدما و احاديث نبوى داشته و سعى در اقناع ديگران به تفاوت قرآن با ساير سبک‌هاى بشرى بواسطه تعقل داشته، و نتيجه آن اثبات وحياتى بودن قرآن می‌باشد.  


    == ساختار ==
    ==گزارش محتوا==
    نگارنده معتقدند تحدى قرآن متوجه جمیع مردم است نه قوم عرب چرا كه قرآن فقط برای اعراب نازل نشده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=4&viewType=html ر.ک: تمهید، ص4]</ref>. مؤلف با دليلهاى علمى درصدد بيان خصوصيات ممیزى اسلوب قرآنى به واسطه مقايسه قرآن با ساير سبک‌هاست.


    ايشان بهترين روش برای درك اعجاز قرآن را روش موازنه می‌داند و می‌نویسد: اولین كسى كه در این زمینه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]» و «عبدالقاهر» و... هستند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=9&viewType=html ر.ک: همان، ص9]</ref>. در عصر حاضر نيز تأليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده می‌شود لیکن با خواندن این تأليفات متوجه می‌شویم كه اينها يا تاريخى، برای ايده‌ى اعجاز قرآن هستند يا بحث از ابزار اعجاز قرآن دارند، نه بيان خود اعجاز، در ادامه به بررسى ريشه موازنه نزد پنج تن از قدما پرداخته و می‌نویسد:


    پس از مقدمه مطالب در چهار فصل تدوين شده كه در فهرست تفصيلا ذكر شده است. مولف در ردّ ادعاهاى بى مورد عليه قرآن، اهتمام به مقايسه آن با كلام قدما و احاديث نبوى داشته و سعى در اقناع ديگران به تفاوت قرآن با ساير سبكهاى بشرى بواسطه تعقل داشته، و نتيجه آن اثبات وحياتى بودن قرآن ميباشد.  
    # «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب می‌باشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمین، بيان و... میفهمیم به صورت اشاره كلامش پيرامون تمیز نص قرآن با كلام مردم است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?pageNumber=1&viewType=html ر.ک: متن کتاب، ص1]</ref>.
    # «خطابى» قرآن را معجزه می‌داند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تأليفات ادبى و مقايسه آنها با سبک قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبک، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و... می‌باشد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=12&viewType= ر.ک: همان، ص12]</ref>.
    # «[[باقلانی، محمد بن طیب|باقلانى]]»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگیهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح می‌کنند نظيرى از كلام عرب مى‌آورد تا میزان تفاوت بين قرآن و كلام عرب مشخص شود، اخبار از امور غيبى را نيز از وجوه اعجاز بر شمرده لكن در بيان وجوه اعجاز، تكيه‌اى بر این مورد ندارد.
    # «عبدالقاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» می‌توان فهمید كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهمیت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره می‌كند.
    # «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها می‌داند. این مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاه‌هاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم میخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبک‌هاى عرب دارد. او در تدوین کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر می‌داند.  


    == گزارش محتوا ==
    فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانی كه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=77&viewType= ر.ک: همان، ص77]</ref>.


    # رافعى: به عقيده مؤلف كسیکه کتاب «اعجاز القرآن» را مطالعه كند متوجه می‌شود كه رافعى، افكار قدما را با اجتهاداتش درآمیخته است، وجوه اعجاز نزد او را می‌توان به دو قسم، تقسيم كرد الف: وجوهى كه در آنها تاثيرش از قدما بيشتر از اجتهادات او به چشم میخورد. ب: وجوهى كه اجتهاداتش بيشتر است. رافعى با بررسى نصوص قرآنى و ساير آثار معتقد است اسلوب قرآن منحصر به فرد بوده و بدين جهت وضع انسان نمی‌باشد و اگر چنين بود بايد مطابق اسلوب عرب نازل می‌شد<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=79&viewType= ر.ک: همان، ص79]</ref>.
    # عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نمی‌شود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه می‌كند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=79&viewType= ر.ک: همان، ص79]</ref>.
    #در ادامه به روش [[سید قطب]]<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=108&viewType= ر.ک: همان، ص108]</ref> و احمد ديدات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=132&viewType= ر.ک: همان، ص132]</ref> و روش موازنه بين [[شاکر، محمود|محمود شاكر]] و مالك بن نبى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=124&viewType= ر.ک: همان، ص124]</ref> اشاره كرده‌اند.


    نگارنده معتقدند تحدى قرآن متوجه جميع مردم است نه قوم عرب چرا كه قرآن فقط براى اعراب نازل نشده است. مولف با دليلهاى علمى درصدد بيان خصوصيات مميزى اسلوب قرآنى به واسطه مقايسه قرآن با ساير سبكهاست.  
    فصل سوم به موازنه‌هاى تطبيقى جهت بيان تفاوتهاى قرآن و شعر<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=173&viewType= ر.ک: همان، ص173]</ref>، قرآن و احاديث نبوى<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=189&viewType= ر.ک: همان، ص189]</ref>، قصه يوسف در قرآن و کتاب مقدس<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=200&viewType= ر.ک: همان، ص200]</ref> و اثبات عدم تحريف قرآن به واسطه موازنه پرداخته است<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=215&viewType= ر.ک: همان، ص215]</ref>.  


    ايشان بهترين روش براى درك اعجاز قرآن را روش موازنه ميداند و مينويسد: اولين كسى كه در اين زمينه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «باقلانى» و «عبد القاهر» و. .. هستند. در عصر حاضر نيز تاليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده ميشود ليكن با خواندن اين تاليفات متوجه ميشويم كه اينها يا تاريخى، براى ايده‌ى اعجاز قرآن هستند يا بحث از ابزار اعجاز قرآن دارند، نه بيان خود اعجاز، در ادامه به بررسى ريشه موازنه نزد پنج تن از قدما پرداخته و مينويسد:
    فصل چهارم به مهمترين اسباب اعجاز<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=241&viewType= ر.ک: همان، ص241]</ref> كه خصوصيات معانى قرآن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=244&viewType= ر.ک: همان، ص244]</ref>، ترتيب معانى قرآن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=247&viewType= ر.ک: همان، ص247]</ref>، حلقه‌هاى وصل قرآن (تركيب آخرين حرف كلمه قبلى با اولین حرف از كلمه بعدى كه صوت خاصى از آن ايجاد می‌شود)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=266&viewType= ر.ک: همان، ص266]</ref>، خصوصيات فواصل قرآنى (كلمه آخر آيه با كلمه اول آيه بعدى)<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=274&viewType= ر.ک: همان، ص274]</ref>، خصوصيات بنايى سوره‌هاى قرآن<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=283&viewType= ر.ک: همان، ص283]</ref> كه هرچه قدرهم معانى آنها متباعد باشد اما رابطه‌ى محكم بين آنها وجود دارد و سبک و جنبش آنها تفاوت ندارد و ساير خصوصيات در ترتيب و نزول قرآن كه بر صفات الهى دلالت می‌كند، اشاره شده است.


    1. «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب ميباشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمين، بيان و. .. ميفهميم به صورت اشاره كلامش پيرامون تميز نص قرآن با كلام مردم است.
    ==وضعيت کتاب==


    2. «خطابى» قرآن را معجزه ميداند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تاليفات ادبى و مقايسه آنها با سبك قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبك، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و. .. ميباشد.
    فهرست منابع <ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=319&viewType= ر.ک: همان، ص319]</ref>و محتویات<ref>[https://noorlib.ir/book/view/11128/%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%B1%D8%A2%D9%86-%D9%88-%D9%85%D9%86%D9%87%D8%AC-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B9%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AA%D9%85%DB%8C%D8%B2?sectionNumber=2&pageNumber=321&viewType= ر.ک: همان، ص321]</ref> در انتها آمده و در پاورقى، آدرس مصادرى كه مطالبى از آنها نقل شده، روايات و توضيح برخى نكات آمده است.


    3. «باقلانى»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگيهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح ميكنند نظيرى از كلام عرب مى‌آورد تا ميزان تفاوت بين قرآن و كلام عرب مشخص شود، اخبار از امور غيبى را نيز از وجوه اعجاز بر شمرده لكن در بيان وجوه اعجاز، تكيه‌اى بر اين مورد ندارد.


    4. «عبد القاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» ميتوان فهميد كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهميت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره ميكند.
    ==پانويس ==
    <references />


    5. «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها ميداند. اين مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاههاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم ميخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبكهاى عرب دارد. او در تدوين کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر ميداند.


    فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانيكه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است.
    ==منابع مقاله==
    مقدمه و متن کتاب


    1. رافعى: به عقيده مولف كسيكه کتاب «اعجاز القرآن» را مطالعه كند متوجه ميشود كه رافعى، افكار قدما را با اجتهاداتش درآميخته است، وجوه اعجاز نزد او را ميتوان به دو قسم، تقسيم كرد الف: وجوهى كه در آنها تاثيرش از قدما بيشتر از اجتهادات او به چشم ميخورد. ب: وجوهى كه اجتهاداتش بيشتر است. رافعى با بررسى نصوص قرآنى و ساير آثار معتقد است اسلوب قرآن منحصر به فرد بوده و بدين جهت وضع انسان نميباشد و اگر چنين بود بايد مطابق اسلوب عرب نازل مى شد.


    2. عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نميشود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه ميكند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند.
    ==وابسته‌ها==
    {{وابسته‌ها}}


    3. در ادامه به روش سيد قطب و احمد ديدات و روش موازنه بين محمود شاكر و مالك بن نبى اشاره كرده‌اند.
    [[إعجاز القرآن]]


    فصل سوم به موازنه‌هاى تطبيقى جهت بيان تفاوتهاى قرآن و شعر، قرآن و احاديث نبوى، قصه يوسف در قرآن و کتاب مقدس و اثبات عدم تحريف قرآن به واسطه موازنه پرداخته است.
    [[المجید في إعجاز القرآن المجید]]


    فصل چهارم به مهمترين اسباب اعجاز كه خصوصيات معانى قرآن، ترتيب معانى قرآن، حلقه‌هاى وصل قرآن (تركيب آخرين حرف كلمه قبلى با اولين حرف از كلمه بعدى كه صوت خاصى از آن ايجاد مى شود)، خصوصيات فواصل قرآنى (كلمه آخر آيه با كلمه اول آيه بعدى)، خصوصيات بنايى سوره‌هاى قرآن كه هرچه قدرهم معانى آنها متباعد باشد اما رابطه‌ى محكم بين آنها وجود دارد و سبك و جنبش آنها تفاوت ندارد و ساير خصوصيات در ترتيب و نزول قرآن كه بر صفات الهى دلالت ميكند، اشاره شده است.
    [[إعجاز القرآن العلمي و البلاغي و الحسابي]]


    ==وضعيت کتاب==
    [[إعجاز القرآن بين المعتزلة و الأشاعرة]]
     
    [[إعجاز القرآن في العلوم الجغرافية]]


    [[إعجاز القرآن في ما تخفيه الأرحام]]


    فهرست منابع و محتويات در انتها آمده و در پاورقى، آدرس مصادرى كه مطالبى از آنها نقل شده، روايات و توضيح برخى نكات آمده است.
    [[إعجاز القرآن و أسرار التنزيل الموسوم فتح الجليل للعبد الذليل]]


    [[إعجاز القرآن و البلاغة النبوية]]


    == پیوندها ==
    [http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/17631 مطالعه کتاب اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:کتاب‌شناسی]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:اسلام، عرفان، غیره]]
    [[رده:قرآن و علوم قرآنی]]
    [[رده:قرآن و علوم قرآنی]]
    [[رده:علوم قرآنی]]
    [[رده:علوم قرآنی]]
    [[رده:اردیبهشت (1401)]]

    نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ اوت ۲۰۲۴، ساعت ۰۹:۳۶

    اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز
    إعجاز القرآن و منهج البحث عن التميز
    پدیدآورانشادی، محمد ابراهیم (نویسنده)
    ناشرمکتبة جزيرة الورد
    مکان نشرمدینه منوره - عربستان
    چاپ1
    موضوعقرآن - اعجاز

    قرآن - مسایل ادبی

    قرآن - مسایل لغوی
    زبانعربی
    تعداد جلد1
    کد کنگره
    ‏BP‎‏ ‎‏86‎‏ ‎‏/‎‏ش‎‏2‎‏الف‎‏7
    نورلایبمطالعه و دانلود pdf
    برای دیگر کاربردها، إعجاز القرآن (ابهام‌زدایی) را ببینید.

    اعجاز القرآن و منهج البحث عن التمیز (الموازنه) تألیف دكتر محمد ابراهیم شادى استاد بلاغت و نقد ادبى دانشگاه الازهر می‌باشد، محوريت بحث پيرامون مشخصات قرآن با مقايسه بين اسلوب قرآن و كلام علماى متقدم و متاخر در اعجاز قرآن و کیفیت این بحثها و ثمره آنهاست. پرداختن به بحثهاى اعجاز بيانى قرآن در عصر حاضر را به خاطر وجود تأليفاتى كه جنبه معارضه با قرآن دارد مثل انجيل جديد به زبان عربى فصيح، ادعاى غلات شيعه بر حذف شدن عمدى بعضى از سوره‌هاى قرآن در عهد عثمان و ذكر سورهایى در مؤلفاتشان، ادعاى بعضى مؤلفين اجنبى مبنى بر این كه قرآن تألیف حضرت محمد صاست، ضرورى دانسته و مقايسه بين قرآن و کتاب مقدس را برای تبيين اينكه كدامیک شبيهتر به كلام الهى و كلام عادى هستند و احتمال تحريف در آنها می‌رود؟ ! و مقايسه بين قرآن و شعر عربى قديم جهت تبيين خصوصيات معنايى و بنايى قرآن لازم برمی‌شمارند.

    ساختار

    پس از مقدمه[۱] مطالب در چهار فصل تدوین شده كه در فهرست تفصيلا ذكر شده است. مؤلف در ردّ ادعاهاى بى مورد عليه قرآن، اهتمام به مقايسه آن با كلام قدما و احاديث نبوى داشته و سعى در اقناع ديگران به تفاوت قرآن با ساير سبک‌هاى بشرى بواسطه تعقل داشته، و نتيجه آن اثبات وحياتى بودن قرآن می‌باشد.

    گزارش محتوا

    نگارنده معتقدند تحدى قرآن متوجه جمیع مردم است نه قوم عرب چرا كه قرآن فقط برای اعراب نازل نشده است[۲]. مؤلف با دليلهاى علمى درصدد بيان خصوصيات ممیزى اسلوب قرآنى به واسطه مقايسه قرآن با ساير سبک‌هاست.

    ايشان بهترين روش برای درك اعجاز قرآن را روش موازنه می‌داند و می‌نویسد: اولین كسى كه در این زمینه مطالبى را مطرح كرده «رمانى» سپس «باقلانى» و «عبدالقاهر» و... هستند[۳]. در عصر حاضر نيز تأليفات زيادى در اعجاز قرآن ديده می‌شود لیکن با خواندن این تأليفات متوجه می‌شویم كه اينها يا تاريخى، برای ايده‌ى اعجاز قرآن هستند يا بحث از ابزار اعجاز قرآن دارند، نه بيان خود اعجاز، در ادامه به بررسى ريشه موازنه نزد پنج تن از قدما پرداخته و می‌نویسد:

    1. «رمانى» اكثر افكار او در اعجاز قرآن و مطالب وى در تحليل اساس موازنه است كه در باب ايجاز به آنها اشاره كرده است بدين جهت كه ايجاز از روشنترين زواياى تفاوت اسلوب قرآنى با اسلوب كلام عرب می‌باشد. با مراجعه به كلام رمانى در تمامى بابها مثل جناس تصريف، تضمین، بيان و... میفهمیم به صورت اشاره كلامش پيرامون تمیز نص قرآن با كلام مردم است[۴].
    2. «خطابى» قرآن را معجزه می‌داند چرا كه با فصيحترين الفاظ در بهترين نظم، متضمن صحيحترين معانى است. ايشان به بررسى روش نظم تأليفات ادبى و مقايسه آنها با سبک قرآن پرداخته زيرا كه به عقيده او تنها وسيله اثبات تفاوت و برترى قرآن و ساقط كردن نصوص معارض آن موازنه است. موازنه‌ى او در سبک، فرقهاى معنوى، سطح فكرى صاحب كلام، فرقهاى بيانى، اثر آن كلام و... می‌باشد[۵].
    3. «باقلانى»: عقايدش در کتاب «دلائل الاعجاز» برگرفته از رمانى و خطابى و تلاشهاى او در تفصيل و كشف پيچيدگیهاى افكار آن دو است. لكن باقلانى توجه خاصى به بحث موازنه دارد، ايشان در هر ايده‌اى كه جهت بيان اعجاز مطرح می‌کنند نظيرى از كلام عرب مى‌آورد تا میزان تفاوت بين قرآن و كلام عرب مشخص شود، اخبار از امور غيبى را نيز از وجوه اعجاز بر شمرده لكن در بيان وجوه اعجاز، تكيه‌اى بر این مورد ندارد.
    4. «عبدالقاهر» از مقدمه کتاب او در «دلائل الاعجاز» می‌توان فهمید كه هدف او در همه مباحث بيان تفاوت قرآن با سائر كلامهاست، ايشان هم موازنه را به عنوان تنها راه كشف فرق و وسيله اظهار وجوه تفاوت قرآن حائز اهمیت دانسته و با جستجوى كلام و اشعار عرب و استخراج نظم آنها و جستجوى قرآن به جهات تبيين خصوصيات نظم آن اشاره می‌كند.
    5. «ابن ابى الاصبع» مباحثى در تقرير حقيقت اعجاز دارد و ابزار بلاغى را مدخل معرفت تفاوت قرآن با ساير كلامها می‌داند. این مسئله در بسيارى از تحليها و ديدگاه‌هاى او در استخراج اسرار آيات قرآن و خصوصيات بلاغى به چشم میخورد، سعى در اثبات وجوه تمايز اسلوب قرآنى با سائر سبک‌هاى عرب دارد. او در تدوین کتاب «بديع القرآن» از بسيارى از كتب قدما در نقد ادبى، شعر، نثر، علم بديع، اعجاز و نظم قرآن و موازنه بهره جسته است. او موازنه را مقارنه معانى جهت شناخت نظم بهتر می‌داند.

    فصل دوم به ثمره‌هاى موازنه‌ى پنج تن از كسانی كه در اعجاز قرآن مطالبى دارند اشاره شده است[۶].

    1. رافعى: به عقيده مؤلف كسیکه کتاب «اعجاز القرآن» را مطالعه كند متوجه می‌شود كه رافعى، افكار قدما را با اجتهاداتش درآمیخته است، وجوه اعجاز نزد او را می‌توان به دو قسم، تقسيم كرد الف: وجوهى كه در آنها تاثيرش از قدما بيشتر از اجتهادات او به چشم میخورد. ب: وجوهى كه اجتهاداتش بيشتر است. رافعى با بررسى نصوص قرآنى و ساير آثار معتقد است اسلوب قرآن منحصر به فرد بوده و بدين جهت وضع انسان نمی‌باشد و اگر چنين بود بايد مطابق اسلوب عرب نازل می‌شد[۷].
    2. عبدالله دراز: ايشان در «النبا العظيم» به راه كشف اعجاز پرداخته وبا بحث از ابزارهاى شناخت تفاوت اسلوب قرآنى كه در كلام فصحاء يافت نمی‌شود و تبيين وجوه اعجاز پرداخته است گرچه ايشان فقط به تحليل شواهد قرآنى اشاره و اسرار قرآن را بدون موازنه ارائه داده‌اند ولى كلام او دلالت بر استفاده‌اش از موازنه می‌كند. ايشان در اعجاز لغوى و علمى قرآن، خواص صوتى و دقت در تعبير معانى را بررسى كرده‌اند[۸].
    3. در ادامه به روش سید قطب[۹] و احمد ديدات[۱۰] و روش موازنه بين محمود شاكر و مالك بن نبى[۱۱] اشاره كرده‌اند.

    فصل سوم به موازنه‌هاى تطبيقى جهت بيان تفاوتهاى قرآن و شعر[۱۲]، قرآن و احاديث نبوى[۱۳]، قصه يوسف در قرآن و کتاب مقدس[۱۴] و اثبات عدم تحريف قرآن به واسطه موازنه پرداخته است[۱۵].

    فصل چهارم به مهمترين اسباب اعجاز[۱۶] كه خصوصيات معانى قرآن[۱۷]، ترتيب معانى قرآن[۱۸]، حلقه‌هاى وصل قرآن (تركيب آخرين حرف كلمه قبلى با اولین حرف از كلمه بعدى كه صوت خاصى از آن ايجاد می‌شود)[۱۹]، خصوصيات فواصل قرآنى (كلمه آخر آيه با كلمه اول آيه بعدى)[۲۰]، خصوصيات بنايى سوره‌هاى قرآن[۲۱] كه هرچه قدرهم معانى آنها متباعد باشد اما رابطه‌ى محكم بين آنها وجود دارد و سبک و جنبش آنها تفاوت ندارد و ساير خصوصيات در ترتيب و نزول قرآن كه بر صفات الهى دلالت می‌كند، اشاره شده است.

    وضعيت کتاب

    فهرست منابع [۲۲]و محتویات[۲۳] در انتها آمده و در پاورقى، آدرس مصادرى كه مطالبى از آنها نقل شده، روايات و توضيح برخى نكات آمده است.


    پانويس

    1. ↑ ر.ک: مقدمه
    2. ↑ ر.ک: تمهید، ص4
    3. ↑ ر.ک: همان، ص9
    4. ↑ ر.ک: متن کتاب، ص1
    5. ↑ ر.ک: همان، ص12
    6. ↑ ر.ک: همان، ص77
    7. ↑ ر.ک: همان، ص79
    8. ↑ ر.ک: همان، ص79
    9. ↑ ر.ک: همان، ص108
    10. ↑ ر.ک: همان، ص132
    11. ↑ ر.ک: همان، ص124
    12. ↑ ر.ک: همان، ص173
    13. ↑ ر.ک: همان، ص189
    14. ↑ ر.ک: همان، ص200
    15. ↑ ر.ک: همان، ص215
    16. ↑ ر.ک: همان، ص241
    17. ↑ ر.ک: همان، ص244
    18. ↑ ر.ک: همان، ص247
    19. ↑ ر.ک: همان، ص266
    20. ↑ ر.ک: همان، ص274
    21. ↑ ر.ک: همان، ص283
    22. ↑ ر.ک: همان، ص319
    23. ↑ ر.ک: همان، ص321


    منابع مقاله

    مقدمه و متن کتاب


    وابسته‌ها

    برگرفته از «https://fa.wikinoor.ir/w/index.php?title=إعجاز_القرآن_و_منهج_البحث_عن_التميز&oldid=747520»