المنتظم في تاريخ الأمم و الملوك: تفاوت میان نسخه‌ها

المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک
المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک
پدیدآوران	عطا، مصطفی عبدالقادر (دراسة و تحقیق) عطا، محمد عبدالقادر (دراسة و تحقیق) ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی (نویسنده) زرزور، نعیم (مراجعه و تصحیح)
ناشر	دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
مکان نشر	بیروت - لبنان
سال نشر	1412 ق یا 1992 م
چاپ	1
موضوع	اسلام - تاریخ تاریخ جهان - متون قدیمی تا قرن 14
زبان	عربی
تعداد جلد	19
کد کنگره	‏DS‎‏ ‎‏35‎‏/‎‏63‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏8
نورلایب	مطالعه و دانلود pdf
	v; t; e;

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۳ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۹:۳۷

المنتظم في تاريخ الأمم و الملوك، اثر ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد بن جوزی (متوفی 597)، با تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا و تصحیح نعیم زرزور، کتاب تاریخ عمومی، از ابتدای خلقت تا سال 574ق، می‌باشد.

ساختار

کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در نوزده جلد، تنظیم شده است.

نویسنده حوادث تاریخى قبل از هجرت را بر حسب ابواب و بعد از آن را به ترتیب سنوات ذکر مى‌کند. در تاریخ هر سال نخست اخبار مهم و حوادثى را که از نظر وی جالب یا شگفت‌انگیز بوده است‌، مى‌آورد. سپس به وفیات بزرگان مى‌پردازد و در این بخش نام آنان را که گاه همراه با شرح مختصری از احوال و آثارشان است‌، به ترتیب الفبایى ذکر مى‌کند.^[۱]

گزارش محتوا

در مقدمه محقق، ضمن تعریف تاریخ و بیان اهمیت آن، توضیحاتی پیرامون ابن جوزی و کتاب وی و نیز اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته بر روی آن، ارائه گردیده است.^[۲]

در مقدمه نویسنده، به ذکر ترتیب مطالب کتاب پرداخته شده است.^[۳]

این کتاب مهم‌ترین اثر ابن جوزی در تاریخ است‌. مؤلف پس از خطبه که با عبارت «الحمد لله الذي سبق الأزمان و ابتدعها و الألوان واخترعها...»، شروع مى‌شود، به اقامه دلیل بر وجود خدای تعالى و سپس ذکر نخستین مخلوقات مى‌پردازد و تاریخ عالم را از آغاز تا دوران حضرت رسول(ص) و از آن زمان تا 574ق‌/1178‌م (خلافت المستضى‌، 566-575ق‌/1171-1179م‌) مى‌آورد.^[۴]

بروکلمان معتقد است قسمت اول این کتاب مأخوذ از طبری است که مطالب بسیاری در وفیات بدان افزوده شده است و قسمت‌های اخیر آن مقتبس از الكامل ابن اثیر است‌؛ هرچند که ابن جوزی خود در المنتظم، ابن اثیر را مورد انتقاد قرار داده است‌. در مقایسه‌ای اجمالى که میان مطالب المنتظم و تاریخ طبری و همچنین الكامل ابن اثیر به عمل آمد، معلوم شد که نظر بروکلمان در مورد قسمت اول صحیح است‌، اما اقتباس قسمت‌های اخیر المنتظم از الكامل ثابت نشد. بنابراین و با توجه به سخن عبدالمنعم در مقدمه بر کتاب العسجد المسبوك غسانى که مى‌نویسد: گروهى از مؤلفان پس از ابن جوزی از جمله ابن اثیر از المنتظم سود جسته‌اند، مى‌توان احتمال داد که بروکلمان تلخیص مصنفک را با المنتظم اشتباه کرده و آن را با تاریخ طبری و الكامل ابن اثیر مقایسه نموده باشد.^[۵]

ابن قفطى در بحث از علم تاریخ و کتب تاریخى‌، المنتظم ابن جوزی را به‌مثابه یکى از تکمله‌های متوالى تاریخ طبری (که هریک برای کامل کردن کتاب‌های پیش از خود تألیف شده‌) بشمار آورده است و مى‌گوید: ذکر حوادث پس از المنتظم را ابن قادسى تا 616ق ادامه داده و آن را تکمیل کرده است‌.^[۶]

ابن جوزی در المنتظم نظیر آنچه در روزنامه‌های روزگار ما مى‌آید، از حوادث گوناگون سخن مى‌گوید؛ رویدادهای مهم سیاسى‌، توطئه‌ها، اخبار مربوط به جنگ‌ها، اخبار فرهنگى (برگزاری مجالس وعظ و خطابه و مناظره‌، تأسیس مدارس و نام مدرسان و معیدان آنها...)، منازعات مذهبى و کلامى‌، تاریخ آغاز و پایان بناها، قتل‌ها، سرقت‌ها، نیرنگ‌ها، آتش‌سوزی‌ها، رویدادهای شگفت‌انگیز، اخبار مربوط به خلیفه (شکار، سیاحت‌، بیماری و‌...)، گزارش برخى نرخ‌ها در روزهای گرانى و ارزانى‌، قحط و غلاها، شیوع بیماری‌ها، سوانح طبیعى (طغیان رودها، باران‌های شدید، تگرگ‌های درشت و...)، گزارش گرم‌ترین روز سال‌، اخبار مربوط به افطاری و مهمانی‌ها به‌مناسبت‌های مختلف‌، گزارش اعدام‌ها (دزدان‌، قاتلان‌، بدمذهب‌ها و...) و...، تا آنجا که اگر صحت این گزارش‌ها محقق گردد، مى‌توان این کتاب‌، به‌ویژه جلد نهم و دهم آن را که مقارن دوران زندگى مؤلف است‌، آیینه تمام‌نمای روزگار او دانست که از لحاظ مطالعات علوم انسانى به‌ویژه علوم اجتماعى حائز اهمیت فراوان است‌.^[۷]

وضعیت کتاب

6 جلد از این کتاب (5-10) مشتمل بر حوادث و وفیات سال‌های 257-574ق‌/871-1178م، با برخى حواشى و تصحیحات در 1357-1359ق، در حیدرآباد دکن به طبع رسیده و در 1360-1362ق، فهرست اعلام مجلدات پنجم تا نهم آن توسط سید ظهیرالدین حسن تهیه گردیده و به پایان هر مجلد افزوده و منتشر شده است‌.^[۸]

ابن جوزی خود کتاب المنتظم را که در 10 جلد بزرگ تألیف کرده بود، در یک مجلد کوچک مختصر ساخت و آن را «شذور العقود في تاريخ العهود» نامید. سخاوی این کتاب را به خط ابن جوزی دیده است‌.^[۹]

سبط ابن جوزی مى‌نویسد: تاریخ نیایم؛ یعنى المنتظم در 574ق‌، به پایان رسید. او تاریخ کوچکى به نام «درة الإكليل» دارد که ذیلى بر المنتظم و حاوی حوادث سال‌های 575-590ق (سال تبعید او به واسط) است و در این کتاب حوادث به‌طور کامل استقصا نشده است‌. کسانى دیگر نیز بر المنتظم ذیل‌هایى نوشته‌اند: محمد بن احمد بن محمد قادسى (متوفای 694ق‌) ذیل خود را که در چند مجلد است‌، «الفاخر في ذكر حوادث أيام الإمام الناصر» نامیده است‌. امام العز ابوبکر محفوظ بن معتوق بن البزوری نیز ذیلى بر المنتظم دارد.^[۱۰]

حاجى خلیفه پس از معرفى المنتظم و... مى‌افزاید که این کتاب را شیخ علاءالدین على بن محمد، مشهور به مصنفک در 870ق‌/ 1466م‌، در ادرنه در یک مجلد خلاصه کرده و آن را «مختصر المنتظم و ملتقط الملتزم» نامیده است.^[۱۱]

فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده و جلد نوزدهم به فهارس فنی مجموعه اختصاص یافته است که عبارتند از فهرست‌های: اعلام؛ قبایل و جماعات؛ اماکن و بقاع؛ ایام عرب و حوادث تاریخی؛ احادیث نبوی و آثار؛ قوافی و انصاف ابیات.

در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.^[۱۲]و اشاره به اختلاف نسخ.^[۱۳]به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است.^[۱۴]

پانویس

منابع مقاله

وابسته‌ها

الوفا باحوال المصطفى

[1] ر.ک: عالم‌زاده، هادی، ج3، ص275

[2] مقدمه محقق، ج1، ص5-69

[3] مقدمه مؤلف، همان، ص115-127

[4] ر.ک: عالم‌زاده، هادی، ج3، ص274-275

[5] همان، ص275

[6] ر.ک: همان

[7] ر.ک: همان

[8] ر.ک: همان

[9] همان

[10] همان

[11] ر.ک: همان

[12] ر.ک: پاورقی، ج1، ص206

[13] ر.ک: همان، ص213

[14] همان، ص209

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<div class='wikiInfo'>
+{{جعبه اطلاعات کتاب
-[[پرونده:NUR02372J1.jpg|بندانگشتی|المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک]]
+| تصویر =NUR02372J1.jpg
-{| class="wikitable aboutBookTable" style="text-align:Right"
+| عنوان =المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک
-|+ |
+| عنوان‌های دیگر =
-|-
+| پدیدآوران =
-! نام کتاب!! data-type='bookName'|المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک
+[[عطا، مصطفی عبدالقادر]] (دراسة و تحقیق)
-|-
-|نام های دیگر کتاب
-|data-type='otherBookNames'|
-|-
-|پدیدآورندگان
-|data-type='authors'|[[عطا، مصطفی عبدالقادر]] (دراسة و تحقیق)
 [[عطا، محمد عبدالقادر]] (دراسة و تحقیق)
-[[ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی]] (نويسنده)
+[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی]] (نویسنده)
 [[زرزور، نعیم]] (مراجعه و تصحیح)
-|-
+| زبان =عربی
-|زبان
+| کد کنگره =‏DS‎‏ ‎‏35‎‏/‎‏63‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏8
-|data-type='language'|عربی
+| موضوع =
-|-
+اسلام - تاریخ
-|کد کنگره
-|data-type='congeressCode' style='direction:ltr'|‏DS‎‏ ‎‏35‎‏/‎‏63‎‏ ‎‏/‎‏الف‎‏2‎‏م‎‏8
-|-
-|موضوع
-|data-type='subject'|اسلام - تاریخ
 تاریخ جهان - متون قدیمی تا قرن 14
-|-
+| ناشر =
-|ناشر
+دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
-|data-type='publisher'|دار الکتب العلمية، منشورات محمد علي بيضون
+| مکان نشر =بیروت - لبنان
-|-
+| سال نشر = 1412 ق یا 1992 م
-|مکان نشر
-|data-type='publishPlace'|بیروت - لبنان
-|-
-|سال نشر
-|data-type='publishYear'| 1412 هـ.ق یا 1992 م
-|-class='articleCode'
-|کد اتوماسیون
-|data-type='automationCode'|AUTOMATIONCODE2372AUTOMATIONCODE
-|}
-</div>
-اين كتاب مهم‌ترين اثر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] در تاريخ است. در اين كتاب مؤلف پس از خطبه كه با عبارت "الحمد لله الذى سبق الازمان و ابتدعها و الالوان و اخترعها. . . " شروع مى‌شود، به اقامه دليل بر وجود خداى تعالى و سپس ذكر نخستين مخلوقات مى‌پردازد و تاريخ عالم را از آغاز تا دوران پيامبر اسلام(ص) و از آن زمان تا 574 ق1178/ م (خلافت المستضىء: 575 -566 ق/ 1179-1171 م) را مى‌آورد. وى حوادث تاريخى قبل از هجرت را بر حسب ابواب و بعد از آن را به ترتيب سنوات ذكر مى‌كند. در تاريخ هر سال نخست اخبار مهم و حوادثى را كه از نظر وى جالب يا شگفت انگيز بوده است، مى‌آورد. سپس به وفيات بزرگان مى‌پردازد و در اين بخش نام آنان را كه گاه همراه شرح مختصرى از احوال و آثارشان است، به ترتيب الفبايى ذكر مى‌كند.حاجى خليفه پس از معرفى المنتظم و اشاره به فوايد جنبى آن در علم حديث از قول "مولا على بن حنايى"، مى‌افزايد: در اين كتاب مطالب بى‌اساس و اغلاط آشكار بسيار است كه من به برخى از آنها در حاشيه نسخه‌اى كه به خط مؤلف است، اشاره كرده‌ام. آنگاه مى‌افزايد كه اين كتاب را شيخ علاء الدين على بن محمد مشهور به مصنفك در 870 ق/ 1466 م در ادرنه در يك مجلد خلاصه كرده و آن را مختصر المنتظم و ملتقط الملتزم ناميده است.بروكلمان از اين كتاب با عنوان المنتظم فى ملتقط الملتزم سخن گفته است كه به نظر مى‌رسد تصحيفى از نام مختصر مصنفك باشد. وى مى‌نويسد قسمت اول اين كتاب مأخوذ از طبرى است كه مطالب بسيارى در وفيات بدان افزوده شده است و قسمتهاى اخير آن مقتبس از الكامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] است، هر چند كه [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] خود در المنتظم [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] را مورد انتقاد قرار داده است. در مقايسه‌اى اجمالى كه ميان مطالب المنتظم و [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] و همچنين الكامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] به عمل آمد، معلوم شد كه نظر بروكلمان در مورد قسمت اول صحيح است، اما اقتباس قسمتهاى اخير المنتظم از الكامل ثابت نشد.بنابراين و با توجه به سخن عبدالمنعم در مقدمه بر كتاب العسجد المسبوك غسانى كه مى‌نويسد: گروهى از مؤلفان پس از [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] از جمله [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] از المنتظم سود جسته‌اند، مى‌توان احتمال داد كه بروكلمان تلخيص مصنفك را با المنتظم اشتباه كرده و آن را با [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] و الكامل [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثير]] مقايسه نموده باشد.ابن قفطى در بحث از علم تاريخ و كتب تاريخى، المنتظم [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] را به مثابه يكى از تكمله‌هاى متوالى [[تاريخ الطبري، تاريخ الأمم و الملوك|تاريخ طبرى]] كه هر يك براى كامل كردن كتابهاى پيش از خود تأليف شده، به شمار آورده است و مى‌گويد: ذكر حوادث پس از المنتظم را ابن قادسى تا 616 ق ادامه داده و آن را تكميل كرده است (صص 111-110).
-==اجمالى از مطالب كتاب==
+| کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE02372AUTOMATIONCODE
-[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] در المنتظم نظير آنچه در روزنامه‌هاى روزگار ما مى‌آيد، از حوادث گوناگون سخن مى‌گويد: رويدادهاى مهم سياسى، توطئه‌ها، اخبار مربوط به جنگها، اخبار فرهنگى (برگزارى مجالس وعظ و خطابه و مناظره، تأسيس مدارس و نام مدرسان و معيدان آنها...)، منازعات مذهبى و كلامى، تاريخ آغاز و پايان بناها، قتلها، سرقتها، نيرنگها، آتش‌سوزيها، رويدادهاى شگفت انگيز، اخبار مربوط به خليفه (شكار، سياحت، بيمارى...)، گزارش برخى نرخها در روزهاى گرانى و ارزانى، قحط و غلاها، شيوع بيماريها، سوانح طبيعى (طغيان رودها، بارانهاى شديد، تگرگهاى درشت...)، گزارش گرم ترين روز سال، اخبار مربوط به افطارى و مهمانيها به مناسبتهاى مختلف، گزارش اعدامها (دزدان، قاتلان، بدمذهبيها...) و...، تا آنجا كه اگر صحت اين گزارشها محقق گردد، مى‌توان اين كتاب، به ويژه جلد نهم و دهم آن را كه مقارن دوران زندگى مؤلف است، آيينه تمام نماى روزگار او دانست كه از لحاظ مطالعات علوم انسانى به ويژه علوم اجتماعى حائز اهميت فراوان است.
+| چاپ =1
+| تعداد جلد =19
+| کتابخانۀ دیجیتال نور =02372
+| کتابخوان همراه نور =02372
+| کد پدیدآور =
+| پس از =
+| پیش از =
+}}
+'''المنتظم في تاريخ الأمم و الملوك'''، اثر [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابوالفرج عبدالرحمن بن علی بن محمد بن جوزی]] (متوفی 597)، با تحقیق محمد عبدالقادر عطا و مصطفی عبدالقادر عطا و تصحیح نعیم زرزور، کتاب تاریخ عمومی، از ابتدای خلقت تا سال 574ق، می‌باشد.
+==ساختار==
+کتاب با دو مقدمه از محقق و نویسنده آغاز و مطالب در نوزده جلد، تنظیم شده است.
+نویسنده حوادث تاریخى قبل از هجرت را بر حسب ابواب و بعد از آن را به ترتیب سنوات ذکر مى‌کند. در تاریخ هر سال نخست اخبار مهم و حوادثى را که از نظر وی جالب یا شگفت‌انگیز بوده است‌، مى‌آورد. سپس به وفیات بزرگان مى‌پردازد و در این بخش نام آنان را که گاه همراه با شرح مختصری از احوال و آثارشان است‌، به ترتیب الفبایى ذکر مى‌کند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 ر.ک: عالم‌زاده، هادی، ج3، ص275]</ref>
+==گزارش محتوا==
+در مقدمه محقق، ضمن تعریف تاریخ و بیان اهمیت آن، توضیحاتی پیرامون [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزی]] و کتاب وی و نیز اقدامات تحقیقی صورت‌گرفته بر روی آن، ارائه گردیده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14100/1/5 مقدمه محقق، ج1، ص5-69]</ref>
+در مقدمه نویسنده، به ذکر ترتیب مطالب کتاب پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14100/1/115 مقدمه مؤلف، همان، ص115-127]</ref>
+این کتاب مهم‌ترین اثر ابن جوزی در تاریخ است‌. مؤلف پس از خطبه که با عبارت «الحمد لله الذي سبق الأزمان و ابتدعها و الألوان واخترعها...»، شروع مى‌شود، به اقامه دلیل بر وجود خدای تعالى و سپس ذکر نخستین مخلوقات مى‌پردازد و تاریخ عالم را از آغاز تا دوران حضرت رسول(ص) و از آن زمان تا 574ق‌/1178‌م (خلافت المستضى‌، 566-575ق‌/1171-1179م‌) مى‌آورد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 ر.ک: عالم‌زاده، هادی، ج3، ص274-275]</ref>
+بروکلمان معتقد است قسمت اول این کتاب مأخوذ از طبری است که مطالب بسیاری در وفیات بدان افزوده شده است و قسمت‌های اخیر آن مقتبس از الكامل ابن اثیر است‌؛ هرچند که ابن جوزی خود در المنتظم، ابن اثیر را مورد انتقاد قرار داده است‌. در مقایسه‌ای اجمالى که میان مطالب المنتظم و تاریخ طبری و همچنین الكامل ابن اثیر به عمل آمد، معلوم شد که نظر بروکلمان در مورد قسمت اول صحیح است‌، اما اقتباس قسمت‌های اخیر المنتظم از الكامل ثابت نشد. بنابراین و با توجه به سخن عبدالمنعم در مقدمه بر کتاب العسجد المسبوك غسانى که مى‌نویسد: گروهى از مؤلفان پس از ابن جوزی از جمله ابن اثیر از المنتظم سود جسته‌اند، مى‌توان احتمال داد که بروکلمان تلخیص مصنفک را با المنتظم اشتباه کرده و آن را با تاریخ طبری و الكامل ابن اثیر مقایسه نموده باشد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 همان، ص275]</ref>
+ابن قفطى در بحث از علم تاریخ و کتب تاریخى‌، المنتظم ابن جوزی را به‌مثابه یکى از تکمله‌های متوالى تاریخ طبری (که هریک برای کامل کردن کتاب‌های پیش از خود تألیف شده‌) بشمار آورده است و مى‌گوید: ذکر حوادث پس از المنتظم را ابن قادسى تا 616ق ادامه داده و آن را تکمیل کرده است‌.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 ر.ک: همان]</ref>
+ابن جوزی در المنتظم نظیر آنچه در روزنامه‌های روزگار ما مى‌آید، از حوادث گوناگون سخن مى‌گوید؛ رویدادهای مهم سیاسى‌، توطئه‌ها، اخبار مربوط به جنگ‌ها، اخبار فرهنگى (برگزاری مجالس وعظ و خطابه و مناظره‌، تأسیس مدارس و نام مدرسان و معیدان آنها...)، منازعات مذهبى و کلامى‌، تاریخ آغاز و پایان بناها، قتل‌ها، سرقت‌ها، نیرنگ‌ها، آتش‌سوزی‌ها، رویدادهای شگفت‌انگیز، اخبار مربوط به خلیفه (شکار، سیاحت‌، بیماری و‌...)، گزارش برخى نرخ‌ها در روزهای گرانى و ارزانى‌، قحط و غلاها، شیوع بیماری‌ها، سوانح طبیعى (طغیان رودها، باران‌های شدید، تگرگ‌های درشت و...)، گزارش گرم‌ترین روز سال‌، اخبار مربوط به افطاری و مهمانی‌ها به‌مناسبت‌های مختلف‌، گزارش اعدام‌ها (دزدان‌، قاتلان‌، بدمذهب‌ها و...) و...، تا آنجا که اگر صحت این گزارش‌ها محقق گردد، مى‌توان این کتاب‌، به‌ویژه جلد نهم و دهم آن را که مقارن دوران زندگى مؤلف است‌، آیینه تمام‌نمای روزگار او دانست که از لحاظ مطالعات علوم انسانى به‌ویژه علوم اجتماعى حائز اهمیت فراوان است‌.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 ر.ک: همان]</ref>
+==وضعیت کتاب==
+جلد از این کتاب (5-10) مشتمل بر حوادث و وفیات سال‌های 257-574ق‌/871-1178م، با برخى حواشى و تصحیحات در 1357-1359ق، در حیدرآباد دکن به طبع رسیده و در 1360-1362ق، فهرست اعلام مجلدات پنجم تا نهم آن توسط سید ظهیرالدین حسن تهیه گردیده و به پایان هر مجلد افزوده و منتشر شده است‌.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 ر.ک: همان]</ref>
+ابن جوزی خود کتاب المنتظم را که در 10 جلد بزرگ تألیف کرده بود، در یک مجلد کوچک مختصر ساخت و آن را «شذور العقود في تاريخ العهود» نامید. [[سخاوی، محمد بن عبدالرحمن|سخاوی]] این کتاب را به خط ابن جوزی دیده است‌.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 همان]</ref>
+سبط ابن جوزی مى‌نویسد: تاریخ نیایم؛ یعنى المنتظم در 574ق‌، به پایان رسید. او تاریخ کوچکى به نام «درة الإكليل» دارد که ذیلى بر المنتظم و حاوی حوادث سال‌های 575-590ق (سال تبعید او به واسط) است و در این کتاب حوادث به‌طور کامل استقصا نشده است‌. کسانى دیگر نیز بر المنتظم ذیل‌هایى نوشته‌اند: محمد بن احمد بن محمد قادسى (متوفای  694ق‌) ذیل خود را که در چند مجلد است‌، «الفاخر في ذكر حوادث أيام الإمام الناصر» نامیده است‌. امام العز ابوبکر محفوظ بن معتوق بن البزوری نیز ذیلى بر المنتظم دارد.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 همان]</ref>
+حاجى خلیفه پس از معرفى المنتظم و... مى‌افزاید که این کتاب را شیخ علاءالدین على بن محمد، مشهور به مصنفک در 870ق‌/ 1466م‌، در ادرنه در یک مجلد خلاصه کرده و آن را «مختصر المنتظم و ملتقط الملتزم» نامیده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 ر.ک: همان]</ref>
+فهرست مطالب هر جلد در انتهای همان جلد آمده و جلد نوزدهم به فهارس فنی مجموعه اختصاص یافته است که عبارتند از فهرست‌های: اعلام؛ قبایل و جماعات؛ اماکن و بقاع؛ ایام عرب و حوادث تاریخی؛ احادیث نبوی و آثار؛ قوافی و انصاف ابیات.
+در پاورقی‌ها علاوه بر ذکر منابع.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14100/1/206 ر.ک: پاورقی، ج1، ص206]</ref>و اشاره به اختلاف نسخ.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14100/1/213 ر.ک: همان، ص213]</ref>به توضیح و تشریح برخی از کلمات و عبارات متن پرداخته شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Image/14100/1/209 همان، ص209]</ref>
+==پانویس==
+<references/>
+==منابع مقاله==
+# مقدمه و متن کتاب.
+# [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1527 عالم‌زاده، هادی، «دائرةالمعارف بزرگ اسلامی»، زیر نظر کاظم موسوی بجنوردی و همکاران (چاپ دوم)، تهران، 1377].
+==وابسته‌ها==
+{{وابسته‌ها}}
+[[الوفا باحوال المصطفى]]
-==تلخيص كتاب==
-[[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] خود كتاب المنتظم را كه در ده جلد بزرگ تأليف كرده بود، در يك مجلد كوچك مختصر ساخت و آن را "شذور العقود فى تاريخ العهود" ناميد. سخاوى اين كتاب را به خط [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] ديده است.سبط [[ابن جوزی، عبدالرحمن بن علی|ابن جوزى]] مى‌نويسد تاريخ نيايم يعنى المنتظم در 574 ق به پايان رسيد. او تاريخ كوچكى به نام درة الاكليل دارد كه ذيلى بر المنتظم و حاوى حوادث سالهاى 590-575 ق (سال تبعيد او به واسط) است و در اين كتاب حوادث به طور كامل استقصا نشده است.
-== پیوندها ==
-[http://www.noorlib.ir/View/fa/Book/BookView/Text/14100 مطالعه کتاب المنتظم في تاريخ الأمم و الملوک در پایگاه کتابخانه دیجیتال نور]
 [[رده:کتاب‌شناسی]]
-[[رده:تاریخ (عمومی)]]
+[[رده: تاریخ (عمومی)]]
-[[رده:تاریخ آسیا]]
+[[رده: تاریخ آسیا]]