إدام القوت في ذكر بلدان حضرموت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - ' ابو ' به ' ابو') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
||
| (۵۲ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR11440J1.jpg | |||
| عنوان =إدام القوت في ذکر بلدان حضرموت | |||
| عنوان‌های دیگر =معجم: جغرافی - تاریخی - ادبی - اجتماعی | |||
| | | پدیدآوران = | ||
[[سقاف، عبدالرحمن بن عبیدالله]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[باذیب، محمد ابوبکر]] (محقق) | [[باذیب، محمد ابوبکر]] (محقق) | ||
[[خطیب، محمد مصطفی]] (محقق) | [[خطیب، محمد مصطفی]] (محقق) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره = DS ۲۴۷/س۷، ح۶ ۱۳۹۴ | ||
| موضوع = | |||
| ناشر = | |||
|کد کنگره | دار المنهاج | ||
| مکان نشر =بیروت - لبنان | |||
| سال نشر = 1425 ق | |||
|موضوع | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE11440AUTOMATIONCODE | ||
| چاپ =1 | |||
| تعداد جلد =1 | |||
|ناشر | | کتابخانۀ دیجیتال نور =11440 | ||
| کتابخوان همراه نور =11440 | |||
| کد پدیدآور = | |||
|مکان نشر | | پس از = | ||
| پیش از = | |||
}} | |||
|سال نشر | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
'''إدام القوت في ذكر بلدان حضرموت'''، كتابى است به زبان عربى، درباره تاريخ و جغرافياى حضرموت، تأليف [[سقاف، عبدالرحمن بن عبیدالله|عبدالرحمن بن عبيدالله سقاف]]. | |||
==ساختار== | |||
كتاب، از ساختار ذيل برخوردار است: | كتاب، از ساختار ذيل برخوردار است: | ||
مقدمه علامه شيخ حمد | مقدمه علامه شيخ [[حمد الجاسر]]، يادداشتى به قلم دكتر محمد عبدالرحمن شمیلة الأهدل، مقدمه محققان [[باذیب، محمد ابوبکر|محمد ابوبكر عبدالله باذيب]] و [[خطیب، محمد مصطفی|محمد مصطفى الخطیب]]، مقدمه مؤلف و سه بخش و یک خاتمه. | ||
پس از كتاب [[النسبة إلى البلدان]]، تأليف [[طيب بامخرمه]]، كتاب حاضر | ==گزارش محتوا== | ||
پس از كتاب [[النسبة إلى البلدان]]، تأليف [[طيب بامخرمه]]، كتاب حاضر اولین موسوعه جغرافيايى درباره حضرموت به شمار مى‌رود. حضرموت نام ناحيه وسيعى در شرق عدن و در كناره درياست كه صحرای «احقاف» در مجاورت آن بوده است. گویند حضرت هود(ع) در این منطقه به خاک سپرده شده است. نام ديگر آن، «المهره» مى‌باشد. وجه تسمیه آن به حضرموت بنا بر اقوال مختلف چنين است: | |||
الف) بعضى آن را منسوب | الف) بعضى آن را منسوب به «حضرموت بن قحطان» دانسته‌اند كه در این مكان ساكن شده است؛ | ||
ب) عده‌اى آن را برگرفته از | ب) عده‌اى آن را برگرفته از نام «حضرموت عمرو بن قيس بن معاویه» دانسته‌اند؛ | ||
ج) كسانى حضرموت را نام قبيله‌اى كه در | ج) كسانى حضرموت را نام قبيله‌اى كه در این منطقه ساكن بوده، ذكر كرده‌اند؛ | ||
د) در دوران گذشته جنگ سختى در آن‌جا رخ داده و بيشتر ساكنان آن كشته شده‌اند، لذا آن | د) در دوران گذشته جنگ سختى در آن‌جا رخ داده و بيشتر ساكنان آن كشته شده‌اند، لذا آن را «حضرموت»(هر كس در اين‌جا بوده، مرده است) گفتند. | ||
«المهره»، از مَهَرة بن | «المهره»، از مَهَرة بن میدان بن عمرو بن الخاف بن قصاعه گرفته شده و نيز نام قبيله‌اى بوده است. مردم این منطقه در زمان حيات رسول خدا مسلمان شدند و پيامبر، زيد بن لبيد را حاكم بر آن‌جا و مأمور جمع‌آورى زكات آن قرار داد و كنده را نيز ضمیمه ولايت او كرد. | ||
پس از وفات پيامبر و آغاز خلافت ابوبكر، طايفه‌اى از كنده كه ساكن حَضْرَموت بودند، حاضر به پرداخت زكات به وى نشدند و گفتند كه تا زمانى كه رسول خدا زنده بود از وى اطاعت مى‌كرديم؛ اگر شخصى از | پس از وفات پيامبر و آغاز خلافت ابوبكر، طايفه‌اى از كنده كه ساكن حَضْرَموت بودند، حاضر به پرداخت زكات به وى نشدند و گفتند كه تا زمانى كه رسول خدا زنده بود از وى اطاعت مى‌كرديم؛ اگر شخصى از اهل‌بيت او بر سر كار آيد، از وى اطاعت مى‌كنيم و ابوبكر هيچ حق حكومت و بيعت بر ما ندارد. زيد بن لبيد كه وضع را چنين ديد شبانه از آن منطقه گريخت و ضمن اشعارى ساكنين این منطقه را مرتد نامید. | ||
البته ابوبكر، پس از مدتى سپاهى فرستاد و آنها را مغلوب نمود و تحت سلطه حكومت مدينه درآورد. | البته ابوبكر، پس از مدتى سپاهى فرستاد و آنها را مغلوب نمود و تحت سلطه حكومت مدينه درآورد. | ||
ساكنين حَضْرَموت در دوران خلافت امام | ساكنين حَضْرَموت در دوران خلافت [[امام علی علیه‌السلام|امام على]]، از شیعیان حضرت به شمار مى‌رفتند و حتى سپاهى از سوى معاویه مأمور حمله به آن‌جا شد تا شیعیان را از بين ببرد؛ هرچند در آن زمان موفق به چنين كارى نگشت. | ||
سقاف در | سقاف در این كتاب مى‌كوشد كه شهرها و قريه‌هاى مشهور حضرموت را از نظر موقعيت و تاريخ و ساكنان و نيز خاندان‌هاى مشهور آن معرفى نمايد. وى، در لابه‌لاى مطالب كتاب از درج اشعار و اخبار و نيز نكات نغز و نوادر و شواهد برگرفته از داستان‌ها فروگذار نكرده و در بسيارى موارد نيز در صورت لزوم برخى مسائل فقهى و شرعى را نيز به تناسب مقام مطرح مى‌سازد. این ویژگى‌ها به كتاب حاضر جايگاهى درخور داده، چرا كه مؤلف آن از اطلاعات وسيعى برخوردار است تا جايى كه با عنوان «عالم حضرموت» شناخته شده و به مقام مفتى ديار حضرمیه منصوب گرديده است. مؤلف قبلا در كتابى ديگر با عنوان «بضاعة التابوت في تاريخ حضرموت» به نحو مبسوطترى به بررسى تاريخ حضرموت پرداخته و در این كتاب در موارد بسيارى ما را به آن كتاب ارجاع مى‌دهد و با تعابيرى چون «و قد ذكرت في الأصل» يا «و هذا مفصل في الأصل» از آن ياد مى‌كند. | ||
مؤلف، در | مؤلف، در این كتاب مى‌كوشد به معرفى قبايل و خاندان‌هایى كه در هر یک از مناطق حضرموت سكونت گزيده‌اند و نيز تاريخ و اصول ايشان و معرفى رجال مشهور آنان بپردازد، ازاين‌رو مشاهده مى‌شود كه به نحو خاصى سعى در ثبت تاريخ زندگانى برخى از شخصيت‌هاى حضرمى كه در رونق اقتصادى جزيرة العرب نقش داشته‌اند، دارد؛ خاندان‌هایى نظير آل باخشب، آل باعشن، آل باخشوین، آل بقشان، آل شماخ، آل باناعمه، آل باحمیش، آل العمودى و... | ||
مؤلف، در خاتمه كتاب، به اختصار روش و شيوه خود را در نگارش و نيز نوع نگاه خود را به قضايا و حوادث بيان مى‌كند. | مؤلف، در خاتمه كتاب، به اختصار روش و شيوه خود را در نگارش و نيز نوع نگاه خود را به قضايا و حوادث بيان مى‌كند. | ||
== وضعيت كتاب == | ==وضعيت كتاب== | ||
كتاب، مشتمل بر پاورقى‌هاى محققان و نيز فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد: | كتاب، مشتمل بر پاورقى‌هاى محققان و نيز فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد: | ||
فهرست اعلامى كه مؤلف از آنها در كتاب نام برده است، فهرست اعلامى كه محققان در حواشى كتاب از آنها نام برده‌اند، فهرست الفبايى موضوعات و فهرست موضوعات. | فهرست اعلامى كه مؤلف از آنها در كتاب نام برده است، فهرست اعلامى كه محققان در حواشى كتاب از آنها نام برده‌اند، فهرست الفبايى موضوعات و فهرست موضوعات. | ||
== منابع == | ==منابع مقاله== | ||
مقدمه محققان و متن كتاب. | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:تاریخ (عمومی)]] | |||
[[رده:تاریخ آسیا]] | |||
[[رده:تاریخ محلی و گزارش‌های شبه جزیره]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۳
| إدام القوت في ذکر بلدان حضرموت | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | سقاف، عبدالرحمن بن عبیدالله (نویسنده)
باذیب، محمد ابوبکر (محقق) خطیب، محمد مصطفی (محقق) |
| عنوان‌های دیگر | معجم: جغرافی - تاریخی - ادبی - اجتماعی |
| ناشر | دار المنهاج |
| مکان نشر | بیروت - لبنان |
| سال نشر | 1425 ق |
| چاپ | 1 |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | DS ۲۴۷/س۷، ح۶ ۱۳۹۴ |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
إدام القوت في ذكر بلدان حضرموت، كتابى است به زبان عربى، درباره تاريخ و جغرافياى حضرموت، تأليف عبدالرحمن بن عبيدالله سقاف.
ساختار
كتاب، از ساختار ذيل برخوردار است:
مقدمه علامه شيخ حمد الجاسر، يادداشتى به قلم دكتر محمد عبدالرحمن شمیلة الأهدل، مقدمه محققان محمد ابوبكر عبدالله باذيب و محمد مصطفى الخطیب، مقدمه مؤلف و سه بخش و یک خاتمه.
گزارش محتوا
پس از كتاب النسبة إلى البلدان، تأليف طيب بامخرمه، كتاب حاضر اولین موسوعه جغرافيايى درباره حضرموت به شمار مى‌رود. حضرموت نام ناحيه وسيعى در شرق عدن و در كناره درياست كه صحرای «احقاف» در مجاورت آن بوده است. گویند حضرت هود(ع) در این منطقه به خاک سپرده شده است. نام ديگر آن، «المهره» مى‌باشد. وجه تسمیه آن به حضرموت بنا بر اقوال مختلف چنين است:
الف) بعضى آن را منسوب به «حضرموت بن قحطان» دانسته‌اند كه در این مكان ساكن شده است؛
ب) عده‌اى آن را برگرفته از نام «حضرموت عمرو بن قيس بن معاویه» دانسته‌اند؛
ج) كسانى حضرموت را نام قبيله‌اى كه در این منطقه ساكن بوده، ذكر كرده‌اند؛
د) در دوران گذشته جنگ سختى در آن‌جا رخ داده و بيشتر ساكنان آن كشته شده‌اند، لذا آن را «حضرموت»(هر كس در اين‌جا بوده، مرده است) گفتند.
«المهره»، از مَهَرة بن میدان بن عمرو بن الخاف بن قصاعه گرفته شده و نيز نام قبيله‌اى بوده است. مردم این منطقه در زمان حيات رسول خدا مسلمان شدند و پيامبر، زيد بن لبيد را حاكم بر آن‌جا و مأمور جمع‌آورى زكات آن قرار داد و كنده را نيز ضمیمه ولايت او كرد.
پس از وفات پيامبر و آغاز خلافت ابوبكر، طايفه‌اى از كنده كه ساكن حَضْرَموت بودند، حاضر به پرداخت زكات به وى نشدند و گفتند كه تا زمانى كه رسول خدا زنده بود از وى اطاعت مى‌كرديم؛ اگر شخصى از اهل‌بيت او بر سر كار آيد، از وى اطاعت مى‌كنيم و ابوبكر هيچ حق حكومت و بيعت بر ما ندارد. زيد بن لبيد كه وضع را چنين ديد شبانه از آن منطقه گريخت و ضمن اشعارى ساكنين این منطقه را مرتد نامید.
البته ابوبكر، پس از مدتى سپاهى فرستاد و آنها را مغلوب نمود و تحت سلطه حكومت مدينه درآورد.
ساكنين حَضْرَموت در دوران خلافت امام على، از شیعیان حضرت به شمار مى‌رفتند و حتى سپاهى از سوى معاویه مأمور حمله به آن‌جا شد تا شیعیان را از بين ببرد؛ هرچند در آن زمان موفق به چنين كارى نگشت.
سقاف در این كتاب مى‌كوشد كه شهرها و قريه‌هاى مشهور حضرموت را از نظر موقعيت و تاريخ و ساكنان و نيز خاندان‌هاى مشهور آن معرفى نمايد. وى، در لابه‌لاى مطالب كتاب از درج اشعار و اخبار و نيز نكات نغز و نوادر و شواهد برگرفته از داستان‌ها فروگذار نكرده و در بسيارى موارد نيز در صورت لزوم برخى مسائل فقهى و شرعى را نيز به تناسب مقام مطرح مى‌سازد. این ویژگى‌ها به كتاب حاضر جايگاهى درخور داده، چرا كه مؤلف آن از اطلاعات وسيعى برخوردار است تا جايى كه با عنوان «عالم حضرموت» شناخته شده و به مقام مفتى ديار حضرمیه منصوب گرديده است. مؤلف قبلا در كتابى ديگر با عنوان «بضاعة التابوت في تاريخ حضرموت» به نحو مبسوطترى به بررسى تاريخ حضرموت پرداخته و در این كتاب در موارد بسيارى ما را به آن كتاب ارجاع مى‌دهد و با تعابيرى چون «و قد ذكرت في الأصل» يا «و هذا مفصل في الأصل» از آن ياد مى‌كند.
مؤلف، در این كتاب مى‌كوشد به معرفى قبايل و خاندان‌هایى كه در هر یک از مناطق حضرموت سكونت گزيده‌اند و نيز تاريخ و اصول ايشان و معرفى رجال مشهور آنان بپردازد، ازاين‌رو مشاهده مى‌شود كه به نحو خاصى سعى در ثبت تاريخ زندگانى برخى از شخصيت‌هاى حضرمى كه در رونق اقتصادى جزيرة العرب نقش داشته‌اند، دارد؛ خاندان‌هایى نظير آل باخشب، آل باعشن، آل باخشوین، آل بقشان، آل شماخ، آل باناعمه، آل باحمیش، آل العمودى و...
مؤلف، در خاتمه كتاب، به اختصار روش و شيوه خود را در نگارش و نيز نوع نگاه خود را به قضايا و حوادث بيان مى‌كند.
وضعيت كتاب
كتاب، مشتمل بر پاورقى‌هاى محققان و نيز فهرست‌هاى ذيل مى‌باشد:
فهرست اعلامى كه مؤلف از آنها در كتاب نام برده است، فهرست اعلامى كه محققان در حواشى كتاب از آنها نام برده‌اند، فهرست الفبايى موضوعات و فهرست موضوعات.
منابع مقاله
مقدمه محققان و متن كتاب.