ذخائر العقبی في مناقب ذوي القربی: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'حـ' به 'ح') برچسب‌ها: ویرایش همراه ویرایش از وبگاه همراه |
|||
| (۴۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان = ذخائر العقبی في مناقب ذوي القربی | ||
| عنوان‌های دیگر | | عنوان‌های دیگر = | ||
| تصویر | | تصویر = NUR00955J1.jpg | ||
| پدیدآوران | | پدیدآوران = [[محب‌الدین طبری، احمد بن عبدالله]] (نویسنده) | ||
| ناشر | | ناشر = مکتبة القدسي | ||
| مکان نشر | | مکان نشر = قاهره - مصر | ||
| سال نشر | | سال نشر = 1356 ق | ||
| چاپ | | چاپ = | ||
| شابک | | شابک = | ||
| موضوع | | موضوع = | ||
آل | آل ابوطالب | ||
احادیث شیعه - قرن 7ق. | احادیث شیعه - قرن 7ق. | ||
| خط ۲۰: | خط ۱۹: | ||
خاندان نبوت - فضایل - احادیث | خاندان نبوت - فضایل - احادیث | ||
محمد (ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - فرزندان - احادیث هاشمیان | محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - فرزندان - احادیث هاشمیان | ||
| زبان | | زبان = عربی | ||
| تعداد جلد | | تعداد جلد = | ||
| کتابخانۀ دیجیتال نور | | کتابخانۀ دیجیتال نور =00955 | ||
| کد کنگره | | کد کنگره = BP 36 /م3ذ3 | ||
| | | کد اتوماسیون = AUTOMATIONCODE00955AUTOMATIONCODE | ||
| کتابخوان همراه نور =00955 | |||
| پس از | | پس از = | ||
| پیش از | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''ذخائر العقبی في مناقب ذوي‌القربی'''، تألیف [[محب‌الدین طبری، احمد بن عبدالله|محب‌الدین احمد بن عبدالله طبرى]] (متوفی 694ق) اثری است یک جلدی که در آن احوال و مناقب فرزندان، عموزادگان و اهل بیت پیامبر(ص) گردآوری شده است. این اثر از این لحاظ که مناقب اهل‌بیت(ع) و به‌ویژه علی(ع) و فاطمه زهرا(س) را از منابع اهل سنت گردآوری نموده، حائز اهمیت است. | |||
'''ذخائر العقبی في مناقب ذوي‌القربی'''، تألیف محب‌الدین احمد بن عبدالله طبرى (متوفی 694ق) اثری است یک جلدی که در آن احوال و مناقب فرزندان، عموزادگان و اهل بیت پیامبر(ص) گردآوری شده است. این اثر از این لحاظ که مناقب اهل‌بیت(ع) و به‌ویژه علی(ع) و فاطمه زهرا(س) را از منابع اهل سنت گردآوری نموده، حائز اهمیت است. | |||
==ساختار== | ==ساختار== | ||
کتاب با مقدمه مختصری از ناشر، شرح حالی یک صفحه‌ای از مؤلف به نقل از شذرات الذهب ابن عماد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. متن اثر مشتمل بر دو قسم (بخش) است. خود مؤلف چنین نوشته که در قسم اول موضوع قرابت به رسول‌الله(ص) به‌نحو عموم و اجمال و در بخش دوم قرابت به آن حضرت به‌گونه تخصیص و تفصیل ذکر شده است <ref> ر.ک: مقدمه مؤلف، ص6</ref> | کتاب با مقدمه مختصری از ناشر، شرح حالی یک صفحه‌ای از مؤلف به نقل از شذرات الذهب ابن عماد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. متن اثر مشتمل بر دو قسم (بخش) است. خود مؤلف چنین نوشته که در قسم اول موضوع قرابت به رسول‌الله(ص) به‌نحو عموم و اجمال و در بخش دوم قرابت به آن حضرت به‌گونه تخصیص و تفصیل ذکر شده است.<ref>ر.ک: مقدمه مؤلف، ص6</ref> | ||
در قسم اول، مطالب متنوعى درباره فضایل اهل‌بیت(ع) و یا نوادگان آن بزرگواران طرح شده است. قسم دوم نیز مشتمل بر ابواب و فصول متعددی است. | در قسم اول، مطالب متنوعى درباره فضایل اهل‌بیت(ع) و یا نوادگان آن بزرگواران طرح شده است. قسم دوم نیز مشتمل بر ابواب و فصول متعددی است. | ||
==گزارش محتوا== | ==گزارش محتوا== | ||
در قسم اول، نویسنده مباحث خود را با ذکر روایاتی در فضیلت قرابت با رسول‌الله(ص) و فضیلت قریش، بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب آغاز کرده است. پس از آن روایاتی را گردآوری نموده که بر موالات اهل‌بیت(ع) و صلوات فرستادن و دعای برای آنان تحریض کرده‌اند. نویسنده در ادامه روایات فراوانی را گرد آورده که در آنها به حضرت فاطمه زهرا(س) و نام‌گذاری، ازدواج آن حضرت با علی(ع) و جزئیات ازدواج آنها، محبت نسبت به ایشان و در آخر وفات، وصیت و مکان قبرشان اشاره شده است<ref> ر.ک: متن کتاب، ص55-26</ref> | در قسم اول، نویسنده مباحث خود را با ذکر روایاتی در فضیلت قرابت با رسول‌الله(ص) و فضیلت قریش، بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب آغاز کرده است. پس از آن روایاتی را گردآوری نموده که بر موالات اهل‌بیت(ع) و صلوات فرستادن و دعای برای آنان تحریض کرده‌اند. نویسنده در ادامه روایات فراوانی را گرد آورده که در آنها به حضرت فاطمه زهرا(س) و نام‌گذاری، ازدواج آن حضرت با علی(ع) و جزئیات ازدواج آنها، محبت نسبت به ایشان و در آخر وفات، وصیت و مکان قبرشان اشاره شده است.<ref>ر.ک: متن کتاب، ص55-26</ref> | ||
باب واسعی از کتاب به امیرالمؤمنین علی(ع) اختصاص یافته است. نویسنده با ذکر نسب، اسم و صفات علی(ع)، به این موضوع که حضرت اولین مسلمان و اولین نمازگزار بوده‌اند اشاره کرده است. احادیث منزلت، باب الحكمة، باب مدينة العلم و ده‌ها روایت دیگر در این باب از کتاب ذکر شده است <ref> ر.ک: همان، ص116-55</ref> | باب واسعی از کتاب به [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] اختصاص یافته است. نویسنده با ذکر نسب، اسم و صفات علی(ع)، به این موضوع که حضرت اولین مسلمان و اولین نمازگزار بوده‌اند اشاره کرده است. احادیث منزلت، باب الحكمة، باب مدينة العلم و ده‌ها روایت دیگر در این باب از کتاب ذکر شده است.<ref>ر.ک: همان، ص116-55</ref> | ||
نویسنده، باقی قسم اول از کتاب را به شرح حال امام حسن و امام حسین(ع) و ذکر روایات اهل سنت در رابطه با آن دو بزرگوار اختصاص داده است. در انتهای این قسم پیش از ذکر اولاد امام حسین(ع)، روایتی ذکر شده که امام صادق(ع) از پدر بزگوارشان نقل می‌کنند که هرکس با معرفت، قبر حسین(ع) را زیارت کند خداوند نام او را در علیین ثبت می‌کند و فرمود: اطراف قبر حسین(ع) 70 هزار ملک آشفته‌حال و خاک‌آلود هستند که تا روز قیامت بر آن حضرت می‌گریند <ref> ر.ک: همان، ص151</ref> | نویسنده، باقی قسم اول از کتاب را به شرح حال امام حسن و امام حسین(ع) و ذکر روایات اهل سنت در رابطه با آن دو بزرگوار اختصاص داده است. در انتهای این قسم پیش از ذکر اولاد امام حسین(ع)، روایتی ذکر شده که [[امام جعفر صادق(ع)|امام صادق(ع)]] از پدر بزگوارشان نقل می‌کنند که هرکس با معرفت، قبر حسین(ع) را زیارت کند خداوند نام او را در علیین ثبت می‌کند و فرمود: اطراف قبر حسین(ع) 70 هزار ملک آشفته‌حال و خاک‌آلود هستند که تا روز قیامت بر آن حضرت می‌گریند<ref>ر.ک: همان، ص151</ref> | ||
در قسم دوم کتاب به ترتیب مناقب اولاد رسول‌الله(ص) با ذکر ابراهیم فرزند آن حضرت آغاز و پس از ذکر دیگر اولاد آن حضرت و نیز عقیل بن ابی‌طالب، عبدالله بن عباس و دیگر پسرعموها با یادی از آمنه مادر حضرت و خواهر رضائی ایشان ختم شده است. | در قسم دوم کتاب به ترتیب مناقب اولاد رسول‌الله(ص) با ذکر ابراهیم فرزند آن حضرت آغاز و پس از ذکر دیگر اولاد آن حضرت و نیز عقیل بن ابی‌طالب، عبدالله بن عباس و دیگر پسرعموها با یادی از آمنه مادر حضرت و خواهر رضائی ایشان ختم شده است. | ||
مؤلف در پایان هر روایتى منبع یا راوى آن را ذکر کرده است. محقق کتاب نیز در پاورقى نام کامل این مؤلفان و کتابى که محب‌الدین از آن نقل کرده را بیان نموده است . ضمن اینکه منابع دیگرى را ارائه داده است؛ به‌عنوان مثال در باب فضیلت اهل‌بیت(ع) پس از نقل حدیث ثقلین از زید بن ارقم، آن را به ترمذی نسبت می‌دهد<ref> ر.ک: متن کتاب، ص16</ref> | درباره ویژگی‌های کتاب، مؤلف در مقدمه تصریح مى‌کند که اسناد روایات را حذف کردم تا مطالعه آن براى خواننده راحت‌تر باشد<ref>ر.ک: همان، ص5</ref>؛ درعین‌حال راوى اصلى و گاه چند نفر از راویان را ذکر مى‌کند. | ||
مؤلف در پایان هر روایتى منبع یا راوى آن را ذکر کرده است. محقق کتاب نیز در پاورقى نام کامل این مؤلفان و کتابى که محب‌الدین از آن نقل کرده را بیان نموده است. ضمن اینکه منابع دیگرى را ارائه داده است؛ به‌عنوان مثال در باب فضیلت اهل‌بیت(ع) پس از نقل حدیث ثقلین از زید بن ارقم، آن را به ترمذی نسبت می‌دهد<ref>ر.ک: متن کتاب، ص16</ref>یا در روایت دیگری شیوه صلوات فرستادن بر پیامبر و آل او را به بخاری نسبت می‌دهد<ref>ر.ک: همان، ص19</ref> | |||
در باب دیگری با عنوان: در بیان اینکه فاطمه و علی و حسن و حسین همان | در باب دیگری با عنوان: در بیان اینکه فاطمه و علی و حسن و حسین همان اهل‌بیتی هستند که در آیه تطهیر به آنها اشاره شده است و رسول‌الله(ص) با کساء از آنها تجلیل کرد و آنها را دعا نمود، از عمر بن ابی‌سلمه نقل شده که آیه تطهیر در بیت ام‌سلمه بر رسول‌الله(ص) نازل شد؛ پیامبر(ص)، فاطمه و حسن و حسین را دعا کرد و آنها را زیر کساء قرار داد و فرمود: خداوندا اینها اهل بیت من هستند، پس از آنها ناپاکی را دور کن و پاک و مطهرشان گردان<ref>همان، ص21</ref> | ||
نویسنده در ذیل برخى از روایات که کلمات دشوارى در آنها آمده، شرحى را افزوده و آن واژه‌ها را توضیح داده است <ref> ر.ک: همان، ص18 و 37</ref> | نویسنده در ذیل برخى از روایات که کلمات دشوارى در آنها آمده، شرحى را افزوده و آن واژه‌ها را توضیح داده است.<ref>ر.ک: همان، ص18 و 37</ref> | ||
گرچه به قول ابن اثیر | گرچه به قول [[ابن اثیر، علی بن محمد|ابن اثیر]] حدیث عقیل کم است، ولی نویسنده در این کتاب، دو حدیث از احادیث وی را که از رسول خدا روایت شده، نقل نموده است.<ref>ر.ک: نجمی، محمدصادق، ص65؛ متن کتاب، ص223</ref> | ||
محب‌الدین طبری از جمله علمای اهل سنت است که به نزول آیه {{متن قرآن|الذين ينفقون أموالهم بالليل و النهار سرا و علانية| سوره=بقره | آیه=274}}و نیز آیه ولایت: {{متن قرآن|إنما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا| سوره=مائده | آیه=55}} | محب‌الدین طبری از جمله علمای اهل سنت است که به نزول آیه {{متن قرآن|الذين ينفقون أموالهم بالليل و النهار سرا و علانية| سوره=بقره | آیه=274}}و نیز آیه ولایت: {{متن قرآن|إنما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا| سوره=مائده | آیه=55}} | ||
و آیه {{متن قرآن|و يطعمون الطعام علی حبه مسكينا و يتيما و أسيرا| سوره=انسان | آیه=8}} در حق امیرالمؤمنین علی(ع) اشاره کرده است<ref> ر.ک: متن كتاب، ص88 </ref> | و آیه {{متن قرآن|و يطعمون الطعام علی حبه مسكينا و يتيما و أسيرا| سوره=انسان | آیه=8}} | ||
در حق [[امام على(ع)|امیرالمؤمنین علی(ع)]] اشاره کرده است.<ref>ر.ک: متن كتاب، ص88</ref> | |||
==وضعیت کتاب== | ==وضعیت کتاب== | ||
کتاب به چاپ سنگی در سال 1356 در قاهره چاپ شده و فاقد تحقیق مناسب است. در انتهای کتاب تاریخ فراغت از استنساخ اثر روز جمعه 16 ربیع‌الاول سال 1101 به دست محفوظ بن احمد قوصی اشعری‌مذهب ذکر شده است. نسخه تیموریه، نسخه دیگری است که در روز چهارشنبه 12 ماه محرم سال 860 به دست ابن ابی‌جراده حنفی استنساخ شده است<ref> ر.ک: همان، ص261</ref> | کتاب به چاپ سنگی در سال 1356 در قاهره چاپ شده و فاقد تحقیق مناسب است. در انتهای کتاب تاریخ فراغت از استنساخ اثر روز جمعه 16 ربیع‌الاول سال 1101 به دست محفوظ بن احمد قوصی اشعری‌مذهب ذکر شده است. نسخه تیموریه، نسخه دیگری است که در روز چهارشنبه 12 ماه محرم سال 860 به دست ابن ابی‌جراده حنفی استنساخ شده است.<ref>ر.ک: همان، ص261</ref> | ||
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است. | فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است. | ||
==پانویس == | ==پانویس== | ||
<references /> | <references/> | ||
==منابع مقاله== | ==منابع مقاله== | ||
# مقدمه و متن کتاب. | # مقدمه و متن کتاب. | ||
# نجمی، محمدصادق، «بقعه عقیل بن ابی‌طالب و حارث بن عبدالمطلب»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله میقات حج، زمستان 1374، صفحات 56 تا | # [[:noormags:938003|نجمی، محمدصادق، «بقعه عقیل بن ابی‌طالب و حارث بن عبدالمطلب»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله میقات حج، زمستان 1374، صفحات 56 تا 77]]. | ||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[ذخائر العقبی في مناقب ذوي القربی عليهم‌السلام (طبع جدید)]] | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]] | [[رده:سرگذشت‌نامه‌ها]] | ||
[[رده: | [[رده:سرگذشتنامههای فردی]] | ||
[[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | [[رده:ائمه اثنی عشر (دوازده امام)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۲۰:۱۳
| ذخائر العقبی في مناقب ذوي القربی | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | محب‌الدین طبری، احمد بن عبدالله (نویسنده) |
| ناشر | مکتبة القدسي |
| مکان نشر | قاهره - مصر |
| سال نشر | 1356 ق |
| موضوع | آل ابوطالب
احادیث شیعه - قرن 7ق. خاندان نبوت - احادیث خاندان نبوت - فضایل - احادیث محمد(ص)، پیامبر اسلام، 53 قبل از هجرت - 11ق. - فرزندان - احادیث هاشمیان |
| زبان | عربی |
| کد کنگره | BP 36 /م3ذ3 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ذخائر العقبی في مناقب ذوي‌القربی، تألیف محب‌الدین احمد بن عبدالله طبرى (متوفی 694ق) اثری است یک جلدی که در آن احوال و مناقب فرزندان، عموزادگان و اهل بیت پیامبر(ص) گردآوری شده است. این اثر از این لحاظ که مناقب اهل‌بیت(ع) و به‌ویژه علی(ع) و فاطمه زهرا(س) را از منابع اهل سنت گردآوری نموده، حائز اهمیت است.
ساختار
کتاب با مقدمه مختصری از ناشر، شرح حالی یک صفحه‌ای از مؤلف به نقل از شذرات الذهب ابن عماد و مقدمه مؤلف آغاز شده است. متن اثر مشتمل بر دو قسم (بخش) است. خود مؤلف چنین نوشته که در قسم اول موضوع قرابت به رسول‌الله(ص) به‌نحو عموم و اجمال و در بخش دوم قرابت به آن حضرت به‌گونه تخصیص و تفصیل ذکر شده است.[۱]
در قسم اول، مطالب متنوعى درباره فضایل اهل‌بیت(ع) و یا نوادگان آن بزرگواران طرح شده است. قسم دوم نیز مشتمل بر ابواب و فصول متعددی است.
گزارش محتوا
در قسم اول، نویسنده مباحث خود را با ذکر روایاتی در فضیلت قرابت با رسول‌الله(ص) و فضیلت قریش، بنی‌هاشم و بنی‌عبدالمطلب آغاز کرده است. پس از آن روایاتی را گردآوری نموده که بر موالات اهل‌بیت(ع) و صلوات فرستادن و دعای برای آنان تحریض کرده‌اند. نویسنده در ادامه روایات فراوانی را گرد آورده که در آنها به حضرت فاطمه زهرا(س) و نام‌گذاری، ازدواج آن حضرت با علی(ع) و جزئیات ازدواج آنها، محبت نسبت به ایشان و در آخر وفات، وصیت و مکان قبرشان اشاره شده است.[۲]
باب واسعی از کتاب به امیرالمؤمنین علی(ع) اختصاص یافته است. نویسنده با ذکر نسب، اسم و صفات علی(ع)، به این موضوع که حضرت اولین مسلمان و اولین نمازگزار بوده‌اند اشاره کرده است. احادیث منزلت، باب الحكمة، باب مدينة العلم و ده‌ها روایت دیگر در این باب از کتاب ذکر شده است.[۳]
نویسنده، باقی قسم اول از کتاب را به شرح حال امام حسن و امام حسین(ع) و ذکر روایات اهل سنت در رابطه با آن دو بزرگوار اختصاص داده است. در انتهای این قسم پیش از ذکر اولاد امام حسین(ع)، روایتی ذکر شده که امام صادق(ع) از پدر بزگوارشان نقل می‌کنند که هرکس با معرفت، قبر حسین(ع) را زیارت کند خداوند نام او را در علیین ثبت می‌کند و فرمود: اطراف قبر حسین(ع) 70 هزار ملک آشفته‌حال و خاک‌آلود هستند که تا روز قیامت بر آن حضرت می‌گریند[۴]
در قسم دوم کتاب به ترتیب مناقب اولاد رسول‌الله(ص) با ذکر ابراهیم فرزند آن حضرت آغاز و پس از ذکر دیگر اولاد آن حضرت و نیز عقیل بن ابی‌طالب، عبدالله بن عباس و دیگر پسرعموها با یادی از آمنه مادر حضرت و خواهر رضائی ایشان ختم شده است.
درباره ویژگی‌های کتاب، مؤلف در مقدمه تصریح مى‌کند که اسناد روایات را حذف کردم تا مطالعه آن براى خواننده راحت‌تر باشد[۵]؛ درعین‌حال راوى اصلى و گاه چند نفر از راویان را ذکر مى‌کند.
مؤلف در پایان هر روایتى منبع یا راوى آن را ذکر کرده است. محقق کتاب نیز در پاورقى نام کامل این مؤلفان و کتابى که محب‌الدین از آن نقل کرده را بیان نموده است. ضمن اینکه منابع دیگرى را ارائه داده است؛ به‌عنوان مثال در باب فضیلت اهل‌بیت(ع) پس از نقل حدیث ثقلین از زید بن ارقم، آن را به ترمذی نسبت می‌دهد[۶]یا در روایت دیگری شیوه صلوات فرستادن بر پیامبر و آل او را به بخاری نسبت می‌دهد[۷]
در باب دیگری با عنوان: در بیان اینکه فاطمه و علی و حسن و حسین همان اهل‌بیتی هستند که در آیه تطهیر به آنها اشاره شده است و رسول‌الله(ص) با کساء از آنها تجلیل کرد و آنها را دعا نمود، از عمر بن ابی‌سلمه نقل شده که آیه تطهیر در بیت ام‌سلمه بر رسول‌الله(ص) نازل شد؛ پیامبر(ص)، فاطمه و حسن و حسین را دعا کرد و آنها را زیر کساء قرار داد و فرمود: خداوندا اینها اهل بیت من هستند، پس از آنها ناپاکی را دور کن و پاک و مطهرشان گردان[۸]
نویسنده در ذیل برخى از روایات که کلمات دشوارى در آنها آمده، شرحى را افزوده و آن واژه‌ها را توضیح داده است.[۹]
گرچه به قول ابن اثیر حدیث عقیل کم است، ولی نویسنده در این کتاب، دو حدیث از احادیث وی را که از رسول خدا روایت شده، نقل نموده است.[۱۰]
محب‌الدین طبری از جمله علمای اهل سنت است که به نزول آیه 
الذين ينفقون أموالهم بالليل و النهار سرا و علانية [بقره–274] 
و نیز آیه ولایت: إنما وليكم الله و رسوله و الذين آمنوا [مائده–55]
و آیه و يطعمون الطعام علی حبه مسكينا و يتيما و أسيرا [انسان–8]
در حق امیرالمؤمنین علی(ع) اشاره کرده است.[۱۱]
وضعیت کتاب
کتاب به چاپ سنگی در سال 1356 در قاهره چاپ شده و فاقد تحقیق مناسب است. در انتهای کتاب تاریخ فراغت از استنساخ اثر روز جمعه 16 ربیع‌الاول سال 1101 به دست محفوظ بن احمد قوصی اشعری‌مذهب ذکر شده است. نسخه تیموریه، نسخه دیگری است که در روز چهارشنبه 12 ماه محرم سال 860 به دست ابن ابی‌جراده حنفی استنساخ شده است.[۱۲]
فهرست مطالب در انتهای کتاب آمده است.
پانویس
منابع مقاله
- مقدمه و متن کتاب.
- نجمی، محمدصادق، «بقعه عقیل بن ابی‌طالب و حارث بن عبدالمطلب»، پایگاه مجلات تخصصی نور، مجله میقات حج، زمستان 1374، صفحات 56 تا 77.