إيضاح مخالفة السنة لنص الكتاب و السنة: تفاوت میان نسخه‌ها
جز (جایگزینی متن - 'صاحب الذريعة' به 'صاحب الذريعة ') |
جز (جایگزینی متن - '↵↵|' به ' |') |
||
| (۴۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | |||
| تصویر =NUR14847J1.jpg | |||
| عنوان =إیضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة | |||
| | | عنوان‌های دیگر = | ||
| پدیدآوران = | |||
[[علامه حلی، حسن بن یوسف]] (نویسنده) | |||
| | |||
| | |||
[[رضی، بی‌بی سادات]] (مصحح) | [[رضی، بی‌بی سادات]] (مصحح) | ||
| زبان =عربی | |||
|زبان | | کد کنگره =BP 206/7 /ع8الف9 | ||
| موضوع = | |||
اهل سنت - احتجاجات | |||
|کد کنگره | |||
|موضوع | |||
اهل سنت - | اهل سنت - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها | ||
تفاسیر شیعه - قرن 8ق. | تفاسیر شیعه - قرن 8ق. | ||
| خط ۲۹: | خط ۱۸: | ||
شیعه - احتجاجات | شیعه - احتجاجات | ||
شیعه - | شیعه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها | ||
کلام اهل سنت - | کلام اهل سنت - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها | ||
| ناشر = | |||
|ناشر | دليل ما | ||
| مکان نشر =قم - ایران | |||
|- | | سال نشر = 1387 ش | ||
| | | کد اتوماسیون =AUTOMATIONCODE14847AUTOMATIONCODE | ||
| | | چاپ =1 | ||
| | | تعداد جلد =1 | ||
| | | کتابخانۀ دیجیتال نور =14847 | ||
| | | کتابخوان همراه نور =14847 | ||
| | | کد پدیدآور = | ||
| | | پس از = | ||
| | | پیش از = | ||
| | }} | ||
'''إيضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة''' از جمله تأليفات ارزشمند [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] (متوفى 726ق) است كه در آن مبانى كلامى اهل سنت را بر قرآن عرضه كرده و وجوه مخالفت كلام آنها را با آيات بررسى نموده است. کتاب توسط [[رضی، بی‌بی سادات|بى‌بى سادات رضى بهابادى]] تصحيح و تحقيق شده است. | |||
==ساختار== | |||
کتاب مشتمل بر مقدمه مختصرى از [[رسول جعفريان]]، مقدمه تحقيقى مفصلى از محقق کتاب و متن اثر است. این کتاب در دو جلد به رشته تحرير درآمده است؛ اما جلد اول آن به دست ما نرسيده است. جلد دوم این کتاب در تمام نسخه‌هاى موجود از آيه 212 سوره بقره آغاز و تا پایان سوره آل‌عمران ادامه يافته است. روش [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] نيز بدين‌گونه است كه واژه‌هاى آيات را تك‌تك مورد بررسى قرار مى‌دهد و عقايد باطل اهل سنت را در انتهاى توضيحات خود يادآور مى‌شود. | |||
== | ==گزارش محتوا== | ||
مصحح در مقدمه‌اش پس از ذكر شرح حال نویسنده، منزلت علمى و كتب تفسير او به معرفى کتاب مورد بحث پرداخته است. سپس در بخش ديگرى از مقدمه، موارد تناقض كلام اهل سنت با قرآن را مورد بررسى قرار داده است. صدور كذب از جانب خدا، فعل بنده، استطاعت، حسن و قبح، صفات الهى، اراده خدا، قدرت خدا و عصمت امام از جمله عناوین بحث شده است. در انتهاى مقدمه نيز نسخه‌هاى خطى مورد استفاده و شيوه تصحيح کتاب ذكر شده است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18443/1/9 مقدمه مصحح، ص9-47]</ref> | |||
مصحح با تذكر این نكته كه دانشمندان، این کتاب را در زمره كتب احتجاج، و هم در عداد تفاسير به شمار آورده‌اند، به كلامى از [[آقابزرگ تهرانی، محمدمحسن|صاحب الذريعة]] اشاره مى‌كند: از آنجا كه در این کتاب تفسير آيات و بيان مداليل آن است، از كتب تفسير شمرده مى‌شود. از سوى ديگر این کتاب از كتب ردود دينى و احتجاج به حساب مى‌آيد؛ زيرا مشتمل بر بيان مخالفت‌هاى اهل سنت با نص کتاب و سنت است.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18443/1/16 همان، ص16]</ref> | |||
[[امین، سید محسن|سيد محسن امین]] نام این کتاب را در زمره كتب علم كلام و اصول دين و احتجاج و جدل آورده است. وى به هنگام ذكر كتب تفسيرى علامه مى‌نویسد: مى‌توان، إيضاح مخالفة السنة را از كتب تفسير برشمرد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18443/1/16 همان]</ref> | |||
به نظر مى‌رسد كه منظور [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] از «اهل سنت» اشاعره بوده است به این دليل كه اكثريت قريب به اتفاق مبانى كلامى كه وى بر قرآن عرضه كرده و آن را با قرآن متناقض يافته است، اصول و مبانى كلامى اشاعره است. چرا كه اشاعره بر این عقيده هستند كه خداوند متعال، بندگان خود را بر انجام گناه و معصيت مجبور كرده و صدور كذب از جانب خداوند نعوذ بالله- را جايز مى‌شمارند، كه در جاى‌جاى این کتاب، ردّ [[حلی، حسن بن یوسف|علامه حلى]] بر این عقايد به چشم مى‌خورد.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18443/1/23 همان، ص23]</ref> | |||
علامه در این کتاب با استناد به آيات قرآن بيان كرده است كه نظر اشاعره با نص قرآن مخالفت دارد. وجوهى را كه علامه از آن به عنوان مخالف ديدگاه اهل تسنن با قرآن ذكر كرده است برخى به‌صورت صريح در عقايد اهل سنت آمده است. چون عقيده به اين‌كه خداوند فاعل افعال بندگان است اما برخى ديگر از این وجوه لازمه عقايد اهل سنت است بدون اين‌كه به آن تصريح كرده باشند و حتى در برخى از موارد صريحاً آن را رد كرده‌اند؛ به عنوان مثال جواز صدور كذب از جانب خداوند از عقايد صريحه اهل سنت نيست اما علامه این مسأله را به اهل سنت نسبت داده است. شايد سبب آن باشد كه آنان به حسن و قبح شرعى معتقدند و چيزى را به خدا واجب نمى‌دانند.<ref>[https://www.noorlib.ir/view/fa/book/bookview/text/18443/1/24 همان، ص24]</ref> | |||
==وضعيت کتاب== | |||
فهرست مطالب در ابتداى کتاب ذكر شده است. تصویر نسخه‌هاى خطى، نمايه عام و کتابنامه در انتهاى کتاب آمده است. | |||
مصحح | مصحح همچنين شماره آيات، معرفى مختصر رجال، توضيح لغات و عبارات دشوار و توضيحات برخى مفسران در ردّ يا تأييد نظرات مطرح شده را در پاورقى‌هاى کتاب آورده است. | ||
==پانویس == | |||
<references /> | |||
==منابع مقاله== | |||
مقدمه و متن کتاب. | |||
== | |||
==وابسته‌ها== | |||
{{وابسته‌ها}} | |||
[[رده:کتاب‌شناسی]] | [[رده:کتاب‌شناسی]] | ||
[[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | [[رده:اسلام، عرفان، غیره]] | ||
[[رده:کلام و عقاید]] | [[رده:کلام و عقاید]] | ||
[[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | [[رده:آثار کلی (مناظرات کلامی، مذاهب کلامی)]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۹ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۰۸:۲۳
إيضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة از جمله تأليفات ارزشمند علامه حلى (متوفى 726ق) است كه در آن مبانى كلامى اهل سنت را بر قرآن عرضه كرده و وجوه مخالفت كلام آنها را با آيات بررسى نموده است. کتاب توسط بى‌بى سادات رضى بهابادى تصحيح و تحقيق شده است.
| إیضاح مخالفة السنة لنص الکتاب و السنة | |
|---|---|
 | |
| پدیدآوران | علامه حلی، حسن بن یوسف (نویسنده) رضی، بی‌بی سادات (مصحح) |
| ناشر | دليل ما |
| مکان نشر | قم - ایران |
| سال نشر | 1387 ش |
| چاپ | 1 |
| موضوع | اهل سنت - احتجاجات
اهل سنت - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها تفاسیر شیعه - قرن 8ق. شیعه - احتجاجات شیعه - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها کلام اهل سنت - دفاعیه‌ها و ردیه‌ها |
| زبان | عربی |
| تعداد جلد | 1 |
| کد کنگره | BP 206/7 /ع8الف9 |
| نورلایب | مطالعه و دانلود pdf |
ساختار
کتاب مشتمل بر مقدمه مختصرى از رسول جعفريان، مقدمه تحقيقى مفصلى از محقق کتاب و متن اثر است. این کتاب در دو جلد به رشته تحرير درآمده است؛ اما جلد اول آن به دست ما نرسيده است. جلد دوم این کتاب در تمام نسخه‌هاى موجود از آيه 212 سوره بقره آغاز و تا پایان سوره آل‌عمران ادامه يافته است. روش علامه حلى نيز بدين‌گونه است كه واژه‌هاى آيات را تك‌تك مورد بررسى قرار مى‌دهد و عقايد باطل اهل سنت را در انتهاى توضيحات خود يادآور مى‌شود.
گزارش محتوا
مصحح در مقدمه‌اش پس از ذكر شرح حال نویسنده، منزلت علمى و كتب تفسير او به معرفى کتاب مورد بحث پرداخته است. سپس در بخش ديگرى از مقدمه، موارد تناقض كلام اهل سنت با قرآن را مورد بررسى قرار داده است. صدور كذب از جانب خدا، فعل بنده، استطاعت، حسن و قبح، صفات الهى، اراده خدا، قدرت خدا و عصمت امام از جمله عناوین بحث شده است. در انتهاى مقدمه نيز نسخه‌هاى خطى مورد استفاده و شيوه تصحيح کتاب ذكر شده است.[۱]
مصحح با تذكر این نكته كه دانشمندان، این کتاب را در زمره كتب احتجاج، و هم در عداد تفاسير به شمار آورده‌اند، به كلامى از صاحب الذريعة اشاره مى‌كند: از آنجا كه در این کتاب تفسير آيات و بيان مداليل آن است، از كتب تفسير شمرده مى‌شود. از سوى ديگر این کتاب از كتب ردود دينى و احتجاج به حساب مى‌آيد؛ زيرا مشتمل بر بيان مخالفت‌هاى اهل سنت با نص کتاب و سنت است.[۲]
سيد محسن امین نام این کتاب را در زمره كتب علم كلام و اصول دين و احتجاج و جدل آورده است. وى به هنگام ذكر كتب تفسيرى علامه مى‌نویسد: مى‌توان، إيضاح مخالفة السنة را از كتب تفسير برشمرد.[۳]
به نظر مى‌رسد كه منظور علامه حلى از «اهل سنت» اشاعره بوده است به این دليل كه اكثريت قريب به اتفاق مبانى كلامى كه وى بر قرآن عرضه كرده و آن را با قرآن متناقض يافته است، اصول و مبانى كلامى اشاعره است. چرا كه اشاعره بر این عقيده هستند كه خداوند متعال، بندگان خود را بر انجام گناه و معصيت مجبور كرده و صدور كذب از جانب خداوند نعوذ بالله- را جايز مى‌شمارند، كه در جاى‌جاى این کتاب، ردّ علامه حلى بر این عقايد به چشم مى‌خورد.[۴]
علامه در این کتاب با استناد به آيات قرآن بيان كرده است كه نظر اشاعره با نص قرآن مخالفت دارد. وجوهى را كه علامه از آن به عنوان مخالف ديدگاه اهل تسنن با قرآن ذكر كرده است برخى به‌صورت صريح در عقايد اهل سنت آمده است. چون عقيده به اين‌كه خداوند فاعل افعال بندگان است اما برخى ديگر از این وجوه لازمه عقايد اهل سنت است بدون اين‌كه به آن تصريح كرده باشند و حتى در برخى از موارد صريحاً آن را رد كرده‌اند؛ به عنوان مثال جواز صدور كذب از جانب خداوند از عقايد صريحه اهل سنت نيست اما علامه این مسأله را به اهل سنت نسبت داده است. شايد سبب آن باشد كه آنان به حسن و قبح شرعى معتقدند و چيزى را به خدا واجب نمى‌دانند.[۵]
وضعيت کتاب
فهرست مطالب در ابتداى کتاب ذكر شده است. تصویر نسخه‌هاى خطى، نمايه عام و کتابنامه در انتهاى کتاب آمده است.
مصحح همچنين شماره آيات، معرفى مختصر رجال، توضيح لغات و عبارات دشوار و توضيحات برخى مفسران در ردّ يا تأييد نظرات مطرح شده را در پاورقى‌هاى کتاب آورده است.
پانویس
منابع مقاله
مقدمه و متن کتاب.