فرهنگ‌نامه صور خیال در دیوان خاقانی

فرهنگ‌نامۀ صور خیال در دیوان خاقانی
پدیدآوران	مهدوی‌فر، سعید (نویسنده)
ناشر	زوار
مکان نشر	تهران
سال نشر	1395
شابک	‎978-964-401-529-8 (دوره)، 978-964-401-526-7 (جلد 1)، 978-964-401-527-4 (جلد 2)، 978-964-401-528-1 (جلد 3)
موضوع	خاقاني، بديل بن علي، 520 - 595ق. ديوان -- نقد و تفسير شعر فارسی - قرن 6ق. - تاريخ و نقد صور خيال تخيل در ادبيات فارسی - بديع - واژه‌نامه‌ها
زبان	فارسی
تعداد جلد	3
کد کنگره	PIR ۴۸۷۹/م۹ف۴

فرهنگ‌نامۀ صور خیال در دیوان خاقانی تألیف سعید مهدوی‌فر (متولد 1365ش)، پژوهشگر ادبیات فارسی؛ این مجموعه سه‌جلدی جامع‌ترین تحقیق در زمینه تصویرسازی‌های هنری خاقانی شروانی است.

ساختار

این اثر در سه جلد و به ترتیب الفبایی تنظیم شده است:

- جلد اول: مدخل‌های آ تا خ

- جلد دوم: مدخل‌های د تا غ

- جلد سوم: مدخل‌های ف تا ی

گزارش کتاب

کتاب «فرهنگ‌نامۀ صور خیال در دیوان خاقانی» حاصل سال‌ها تحقیق سعید مهدوی‌فر در بررسی نظام‌مند تصویرسازی‌های خاقانی شروانی است. این اثر سه‌جلدی با بررسی دقیق تمامی ابیات دیوان خاقانی، تصاویر شعری این شاعر بزرگ را در قالبی علمی و نظام‌یافته ارائه کرده است.

مؤلف در این پژوهش از تصحیح دکتر سجادی به عنوان نسخه اساس استفاده کرده و با بررسی دقیق هر بیت، کلیه صور خیال شامل تشبیهات، استعارات، کنایات و مجازها را استخراج و تحلیل کرده است. رویکرد نویسنده در این تحقیق، تمرکز بر تصاویر بدیع و هنرمندانه خاقانی بوده و از ذکر تصاویر کلیشه‌ای خودداری شده است.

هر مدخل در این فرهنگ‌نامه شامل موارد زیر است:

1. صورت عینی تصویر (مشبه یا مشبه‌به)

2. شاهد مثال از دیوان خاقانی

3. تعیین نوع تصویر (تشبیه، استعاره، تشخیص و...)

4. نکات تحلیلی درباره تصویر

5. ارجاع به منابع تحقیقی مرتبط

جلد اول کتاب به مدخل‌های آ تا خ، جلد دوم به د تا غ و جلد سوم به ف تا ی اختصاص دارد. این اثر نه تنها برای خاقانی‌پژوهان، بلکه برای تمامی پژوهشگران سبک خراسانی و علاقمندان به زیبایی‌شناسی شعر فارسی منبعی ارزشمند محسوب می‌شود.

از ویژگی‌های برجسته این فرهنگ‌نامه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

- پوشش جامع تمامی صور خیال در دیوان خاقانی

- تحلیل‌های دقیق و مستند از تصاویر شعری

- استفاده از شروح معتبر کهن و جدید

- ساختار نظام‌مند و کاربرپسند

- نمایه‌های مفصل برای سهولت تحقیق

این اثر گامی مهم در شناخت هنر تصویرسازی خاقانی و سبک منحصر به فرد او در شعر فارسی است.

منابع مقاله

پایگاه کتابخانه تخصصی ادبیات